Arabo-israeldar

Arabo-israeldar
Hedapen mapa

Mota	etnia
Hizkuntza	arabiera eta palestinar arabiera
Erlijioa	islam, kristautasun eta Druzo

Arabo-israeldarrak edo arabiar israeldarrak arabierazko ama hizkuntza duten Israelgo Estatuko herritarrak dira.^[1]^[2] 2018ko erdialdean, Israelgo biztanleriaren % 20,9 inguru osatzen zuten, hau da, 1.837.000 biztanle ziren.^[3] Zifra horiek, Israelgo Estatistika Bulego Nagusiaren arabera, ekialdeko Jerusalemgo 323.700 arabiar biztanle inguru barne hartzen zuten,^[4] baita Golango Gainetako 19.000 druso inguru ere, 1967ko Sei Eguneko Gerraz geroztik egoiliar iraunkor estatusa dutenak.

Asko Palestinako Britainiar Mandatuko biztanle arabiarrak- eta hauen ondorengoak- dira, 1948an arabo-israeldar gerraren ondoren Israelen mugen barruan geratu zirenak. 1952an, lege batek israeldar hiritartasuna eman zien, eta Israelgo beste edozein herritarren eskubide eta betebehar berberak dituzte, nahiz eta praktikan diskriminazio instituzional garrantzitsu bati aurre egin behar dioten.^[5]^[6] Drusoak izan ezik, armadan zerbitzatzeko betebeharretik salbuetsita daude, Israelek duten gatazkagatik eta palestinarrekin eta arabiar munduarekin duen lotura erlijioso, kultural eta familiarragatik.^[7] Drusoek, tradizio luzeko herri gerlariak, irekita dituzte armadako ateak israeldar independentziatik, boluntario gisa hasieran, eta errekruta gisa 1956tik aurrera, non sarritan eliteko tropetan zerbitzatzen duten^[8] eta gehiengo juduaren artean begirune handia duten.^[9] Beduinoak aztarnari onak direla uste dute.

Kasu berezi bat Ekialdeko Jerusalemen eta Golango gainetan bizi diren arabiarrena da, 1967ko Sei Eguneko gerraz geroztik Israelek okupatuak eta administratuak. 1981ean, Israelek formalki anexionatu zuen Ekialdeko Jerusalem (munduko ezein herrialdek onartu ez duen erabakia), baina ez zien herritartasuna eman bertan bizi ziren palestinarrei, gerra amaitu eta gutxira Israelgo "egoiliar iraunkor" izaera baitute. Nahiz eta Israelgo nortasun-txartelak eduki, horietako gutxi batzuek baino ez dute eskatu Israelgo herritartasuna, horretarako eskubidea baitute, eta gehienek lotura estua dute Palestinarekin.^[10] Egoiliar iraunkorrak direnez, Jerusalemgo udal-hauteskundeetan bozkatzeko eskubidea dute, nahiz eta portzentaje txiki batek hala egiten duen, baina ez Israelgo parlamentu-hauteskundeetan.^[5] Israeldar nazionalitatea dutenek ez bezala, egoiliar iraunkorrek estatus hori gal dezakete Jerusalemdik kanpo denbora gehiegi ematen badute.^[5] Golango Gainetako egoiliar druso gehienak egoiliar iraunkortzat hartzen dira 1981eko Golango Gainen Legearen arabera. Horietako gutxik onartu dute Israelgo herritartasun osoa, eta gehienek Siriako herritartzat dute beren burua.^[11]

2019an, Israelgo familia arabiarren % 44,2 pobrezian bizi dira estatistika ofizialen arabera, estatuko batez bestekoaren bikoitza baino gehiago ( % 20,4).^[12]^[13]

Erreferentziak

↑ Report on Equality and Integration of the Arab Citizens in Israel 2001-2002. .
↑ Mossawa Centre. .
↑ Population of Israel on the Eve of 2018 - 8.8 Million
↑ Israel, David (2017-5-17). «Statistics Bureau On Eve of Jerusalem Day: More Haredim, Fewer Residents». Jewish Press
↑ ^a ^b ^c Berger, Miriam. (2019-1-18). «Palestinian in Israel» Foreign Policy.
↑ Adalah. The Discriminatory Laws Database. .
↑ Israeli Arabs: History & Overview. .
↑ La Comunidad drusa de Israel pidió a Peres: “Ayuda para nuestros hermanos en Siria”. Iton Gadol
↑ The Druze in the Middle East: Their Faith, Leadership, Identity and Status. Nissim Dana. Sussex Academic Press, 1/1/2003. ISBN 1903900360. xi
↑ United Nations. Question of Palestine: Jerusalem. .
↑ Scott Wilson. (2006-10-30). Golan Heights Land, Lifestyle Lure Settlers. .
↑ «Plus de 841.000 enfants vivent sous le seuil de pauvreté en Israël» i24news.tv.
↑ «1.8 million Israelis, half of them children, live in poverty — government» The Times of Israel 2019-12-31.