Chemnitz

Chemnitz
Chemnitz
hiri handia
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe Alemania
Alemaniako estatua Saxonia
AlkateaSven Schulze (en) Itzuli
Izen ofizialaChemnitz
Karl-Marx-Stadt
Карл-Маркс-Штадт
Karl-Marks-Ştadt
Kamjenica
Jatorrizko izenaChemnitz
Posta kodea09001–09247
Udalerri kodea14511000
Geografia
Koordenatuak50°50′00″N 12°55′00″E / 50.8333°N 12.9167°E / 50.8333; 12.9167
Map
Azalera221.05 km²
Altuera298 m eta 302 m
MugakideakMittelsachsen (en) Itzuli, Zwickau (en) Itzuli, Erzgebirgskreis (en) Itzuli, Flöha (en) Itzuli eta Gornau
Demografia
Biztanleria248.563 (2022ko abenduaren 31)
521 (2022)
alt_left 125.885 (%50,6) (%49,4) 122.678 alt_right
Dentsitatea1.124,47 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia0371, 037200, 037209, 03722, 03726
Hiri senidetuakTampere, Timbuktu, Mulhouse, Łódź, Volgograd, Arras, Ústí nad Labem, Manchester, Düsseldorf, Akron, Taiyuan, Chennai, Ljubljana eta Kaluga
MatrikulaC
chemnitz.de

Chemnitz (alemanez ˈkɛmnɪts ahoskatua, 1953 eta 1990 artean: Karl-Marx-Stadt, kaʁlˈmaʁksˌʃtat ahoskatua; (txekieraz: Saská Kamenice) Alemaniako Saxonia estatuko hiri bat da. Leipzig hiritik 69 kilometro hego-ekialderantz dago, Alemania eta Bohemia bereizten dituzten Erz mendien iparraldean, Chemnitz ibaiaren ertzean. Leipzig eta Dresden hirien ondoren estatu hartako hirugarren hiririk handiena da. 2010eko erroldaren arabera 243.248 biztanle zituen; 314.437 biztanle zituen 1986. urtean.

Industria-hiri garrantzitsua da: ehun-langintza (kotoia, artilea, ehun artifizialak, kapeluak), ehungintzarako makineria, automobilak, burdinbideetarako gaiak (bertan egin zen Alemaniako lehen lokomotorra).

Geografia

Chemnitz hiria Ore mendietan kokaturik dago, Chemnitz ibaiak zeharkatzen duen ibarrean.

Historia

Bohemiako bidean eta ikatz ugari dagoen arro baten erdian, Chemnitzeko hiria nabarmenkiro hazi zen XII. mendetik aurrera. Lehenengo aipamena 1143koa da eta 1170an Frederiko I.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoak "hiri inperial" izendatu zuen. Erdi Aroan ehungintza izan zuen jarduera ekonomikorik garrantzitsuena. Populazioaren erdia oihalgintzan ari zen lanean hain zuzen ere.

XIX mendean ibarra erabat industrializatu zen, hiriari "Saxoniako Manchester" ezizena ezartzeraino. Bonbardaketa gogorrak jasan zituen Bigarren Mundu Gerran, batez ere bere birfindegiak eta gerrarako arma lantegiak izan ziren hegazkinen bonben itu. Hiria hondarretan gelditu zen etxebizitza prefabrikatuen auzo handiak sortu ziren. Ekialdeko Alemanian gelditu zen Chemnitz eta Alemaniaren bateratzera arte Karl-Marx-Stadt izen komunista zuen.

Ondasun nabarmenak

Kassberg auzoan eraikin historiko ugari gelditzen da oraindik, hala nola udaletxe zaharra eta berria, antzinako harresietako dorre gorria eta Donejakueren eliza gotikoa besteak beste.

Bestalde gazteluaren eremua ere berriztua dago bere eliza eta lakuarekin.

Banaketa administratiboa

  • Adelsberg (25)
  • Altchemnitz (41)
  • Altendorf (92)
  • Bernsdorf (42)
  • Borna-Heinersdorf (13)
  • Ebersdorf (14)
  • Einsiedel ¹ (46)
  • Erfenschlag (44)
  • Euba ¹ (16)
  • Furth (11)
  • Gablenz (24)
  • Glösa-Draisdorf (12)
  • Grüna ¹ (95)
  • Harthau (45)
  • Helbersdorf (61)
  • Hilbersdorf (15)
  • Hutholz (64)
  • Kapellenberg (81)
  • Kappel (82)
  • Kaßberg (91)
  • Klaffenbach ¹ (47)
  • Kleinolbersdorf-Altenhain ¹ (26)
  • Lutherviertel (22)
  • Markersdorf (62)
  • Mittelbach ¹ (87)
  • Morgenleite (63)
  • Rabenstein (94)
  • Reichenbrand (86)
  • Reichenhain (43)
  • Röhrsdorf ¹ (96)
  • Rottluff (93)
  • Schloßchemnitz (02)
  • Schönau (83)
  • Siegmar (85)
  • Sonnenberg (21)
  • Stelzendorf (84)
  • Wittgensdorf ¹ (97)
  • Yorckgebiet (23)
  • Zentrum (01)

¹ herria ere bada

Iruditegia

  • Udaletxe zahar eta berriak.
    Udaletxe zahar eta berriak.
  • Erdiguneko eremua.
    Erdiguneko eremua.
  • San Pedro eliza eta antzokia.
    San Pedro eliza eta antzokia.
  • Tren geltokia.
    Tren geltokia.

Erreferentziak

  • Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Demografia

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Ikus jatorrizko Wikidatako eskaera eta iturriak.


Kanpo estekak

  • Chemnitz hiriko udal webgunea (Alemanez)
Autoritate kontrola
  • Wikimedia proiektuak
  • Wd Datuak: Q2795
  • Commonscat Multimedia: Chemnitz / Q2795

  • Identifikadoreak
  • WorldCat
  • VIAF: 141372857
  • ISNI: 0000000121593253
  • BNF: 123430893 (data)
  • GND: 4029702-0
  • LCCN: n80132192
  • NKC: ge200600
  • NARA: 10044679
  • SUDOC: 032392907
  • Hiztegiak eta entziklopediak
  • Britannica: url
  • Lekuak
  • OSM: 62594
  • TGN: 7005951
  • Wd Datuak: Q2795
  • Commonscat Multimedia: Chemnitz / Q2795


Europako kultura-hiriburuak

1985 Atenas  • 1986 Florentzia  • 1987 Amsterdam  • 1988 Mendebaldeko Berlin  • 1989 Paris  • 1990 Glasgow  • 1991 Dublin  • 1992 Madril  • 1993 Anberes  • 1994 Lisboa  • 1995 Luxenburgo hiria  • 1996 Kopenhage  • 1997 Tesalonika  • 1998 Stockholm  • 1999 Weimar  • 2000 Reykjavik  • Bergen  • Helsinki  • Brusela  • Praga  • Krakovia  • Santiago de Compostela  • Avignon  • Bolonia  • 2001 Rotterdam  • Porto  • 2002 Brujas  • Salamanca  • 2003 Graz  • 2004 Genova  • Lille  • 2005 Cork  • 2006 Patras  • 2007 Luxenburgo hiria eta Eskualde Handia  • Sibiu  • 2008 Liverpool  • Stavanger  • 2009 Linz  • Vilnius  • 2010 Essen  • Istanbul  • Pécs  • 2011 Turku  • Tallinn  • 2012 Maribor  • Guimarães  • 2013 Košice  • Marseilla  • 2014 Umeå  • Riga  • 2015 Mons  • Plzeň/Pilsen  • 2016 Donostia  • Wrocław  • 2017 Aarhus  • Pafos  • 2018 Leeuwarden  • Valletta  • 2019 Matera  • Plovdiv 2020-2021eko apirila Rijeka  • Galway  • 2022 Kaunas  • Esch-sur-Alzette  • Novi Sad  • 2023 Veszprém  • Timișoara  • Eleusis  • 2024 Tartu  • Bad Ischl  • Bodø 2025 Chemnitz


Saxonia estatuko hiriak

Chemnitz • Dresden Görlitz Hoyerswerda Leipzig Plauen Zwickau