Golkoko itsaslasterra
Golkoko itsaslasterra[1] Mexikoko golkotik Ozeano Atlantikoaren iparraldera doan itsaslaster beroa da. 100m-ko sakonera eta 1000km-ko zabalera du, 1,8m/s-ko abiadura darama eta bere emaria 80 milioi m³/s-koa da. Dimentsio hauekin energia eroale oso garrantzitsua bilakatzen da Europarentzat.
Itsaslaster honen zirkulazioak Europari dagoen latituderako klima beroa ziurtatzen dio. Gainera, inguru hauetan fauna eta flora ere determinatzen ditu.
Itsaslaster guztiak, uraren gatz kontzentrazio ezberdintasunagatik, haizeen zirkulazio globalagatik, lurraren errotazio mugimenduagatik eta poloetako ur tenperatura txikiengatik sortzen dira. 4 faktore hauen ondorioz zirkulazio termohalinoa sortzen da. Golkoko itsaslasterraren norabidea haize zirkulazio globalak determinatzen du, bere norabidea Ipar Atlantikoan ipar-ekialderanzkoa baita, itsaslasterraren berdina.
Itsaslaster hau 1513an aurkitu zuten eta Espainiar Inperioko itsasontziek azkar hasi ziren erabiltzen Karibetik Espainiarako bidaietan. Lehen deskribapen eta mapak 1786an argitaratu zuen Benjamin Franklinek "'Sundry Maritime Observations"' lanean.
Golkoko itsaslasterra eta aldaketa klimatikoa
Nahiz eta frogatu gabeko teoria izan, zientzialari askok diote, berotze globalak poloetako izotza urtzean, ozeanoetako gatz kontzentrazioa txikitu egingo dela. Ondorioz, gaur egun itsaslasterrak mantentzen dituen oreka hautsi daiteke eta ibilbidea aldatu. Honela, Europako klima leuntzen duen korrontea moztuko litzateke eta beroketa globalaren ondorioz Europako klima ez da hozten.
Erreferentziak
- ↑ Euskaltzaindia. (2012-10-18). 172. araua: Itsaslasterren izenak, itsasgune batzuen izenak eta Antartikako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-10).
Ikus, gainera
- Euskal Herriko klima
- i
- e
- a
Itsaslaster eta birak
Ozeano Artikoa | Groenlandiako ekialdekoa • Norvegia • Poloz haraindikoa |
|---|---|
Agulhas • Angola • Antillak • Azoreak • Baffin uhartea • Benguela • Brasil • Brasilgo iparraldekoa • Ekuatoreko hegoaldekoa • Ekuatoreko iparraldekoa • Florida • Ginea • Golkoa • Groenlandiako ekialdekoa • Groenlandiako mendebaldekoa • Hego Atlantikokoa • Hornos lurmuturra • Ipar Atlantikokoa • Irminger • Islandiako ekialdekoa • Kanariak • Karibea • Labrador • Lomonosov • Loop • Malvinak • Norvegia • Portugal • Slope Jet • Spitsbergen | |
Agulhas • Australiako hegoaldekoa • Australiako mendebaldekoa • Ekuatoreko hegoaldekoa • Indiako montzoiarena • Indonesia • Kontralaster Ekuatoriala • Leeuwin • Madagaskar • Madagaskarko ekialdekoa • Mozambike • Somalia | |
Alaska • Aleutiarrak • Cromwell • Ekialdeko Australiakoa • Ekuatoreko hegoaldekoa • Ekuatoreko iparraldekoa • Humboldt • Indonesia • Ipar Pazifikokoa • Kalifornia • Kamtxatka • Kontralaster Ekuatoriala • Kuroshio • Mindanao • Oyashio | |
Bira nagusiak | Indiako ozeanokoa • Ipar Atlantikoko • Hego Atlantikokoa • Ipar Pazifikokoa • Hego Pazifikokoa |
|---|---|
Beste birak |
