Henning Mankell

Henning Mankell
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Henning Georg Mankell
Jaiotza	Stockholm, 1948ko otsailaren 3a
Herrialdea	Suedia
Lehen hizkuntza	suediera
Heriotza	Göteborg, 2015eko urriaren 5a (67 urte)
Hobiratze lekua	Örgryte old cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: birikako minbizia
Familia
Aita	Ivar Mankell
Ezkontidea(k)	Eva Bergman  (1998 -  2015eko urriaren 5a)
Seme-alabak	ikusi Jon Mankell
Hezkuntza
Hizkuntzak	suediera
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, antzerkigilea, haur literatura idazlea, polizia generoko idazlea, gidoilaria, film-zuzendaria eta giza eskubideen aldeko ekintzailea
Parte-hartzailea World Economic Forum Annual Meeting 2013 (en)
Lan nabarmenak	ikusi Faceless Killers (en) The Dogs of Riga (en) The White Lioness (en) The Man Who Smiled (en) Sidetracked (en) The Fifth Woman (en) One Step Behind (en) Firewall (en) Pyramiden (ipuin bilduma) Before the Frost (en) An Event in Autumn (en) The Troubled Man (en) Chronicler of the Winds (en) Secrets in the Fire (en) The Return of the Dancing Master (en) The Man from Beijing (en) Kennedy's Brain (en) Italian Shoes (en)
Jasotako sariak	ikusi Glass Key award  (1992) Deutscher Jugendliteraturpreis  (1993) Golden Feather  (2008) Litteris et Artibus  (2006) Riverton International Honour Prize  (2012) Grand Prix de Littérature Policière Nils Holgersson Plaque  (1991) Best Swedish Crime Novel Award  (1991) : Faceless Killers (en) Prix Mystère de la Critique  (2000) Erich-Maria-Remarque Peace Prize  (2009) Corine Literature Prize  (2001, 2008) Gumshoe Awards  (2005) Astrid Lindgren Prize August Prize Crimezone Thriller Awards  (2005) Author of the Year  (1997) Best Swedish Crime Novel Award  (1995) : Sidetracked (en) Ripper Award  (2008) Sveriges Radio's Novel Prize CWA International Dagger  (2018) Martin Beck Award  (2001) : Sidetracked (en)
Kidetza	Leopard förlag (en)
Genero artistikoa	Nobela poliziakoa social novel (en) gazte literatura drama
henningmankell.es eta henningmankell.se

Henning Mankell (Stockholm, 1948ko otsailaren 3a - Goteborg, 2015eko urriaren 5a) Suediako idazle eta dramaturgo bat zen.

Oso ezaguna da nobela beltzeko lanengatik, Wallander inspektorearen serieagatik batez ere. Halaber, antzerkia eta haur literatura landu zituen, eta Maputoko (Mozambike) Avenida antzoki nazionaleko zuzendaria izan zen.

2006an nobela beltzeko Pepe Carvalho Saria jaso zuen.

Biografia

Bizitza

20 urterekin hasita zegoen lanean Stockholm-eko Riksteater antzokian autore eta laguntzaile gisa. Hurrengo urteetan Suediako beste zenbait antzokirekin ere lan egin zuen.

Gaztetan ezkerreko ekintzailea izan zen, Vietnamgo Gerraren aurkari gogorra, baita Hego Afrikako apartheid eta Portugalek Mozambiken egin zuen gerra kolonialaren kontrakoa ere.

1970eko hamarkadan Norvegiara joan zen bizitzera. Geroago Zambian eta Afrikako beste herri batzuetan bizi izan da. Mozambikeko hiriburua den Maputoko Teatro Avenida-ko zuzendari artistikoa izateko inbitazioa onartu zuen eta gaur egun urte erdian-edo Maputon bizi izaten da antzokiko lanean eta idazten.

Eva Bergman-ekin ezkonduta zegoen, Ingmar Bergman zinema-zuzendariaren alabarekin.

Henning Mankell egon zen Gazaren blokeoa salatzeko elkartasun itsasontzietako batean. Israelek erasotu eta hainbat ekintzaile hil zituen Mavi Marmara itsasontzian zihoan, zehazki. Bukaeran Suediara deportatu zuten, eta berak Israelen aurkako zigorra eskatu zuen.

Argitaletxe berri bat zabaldu zuen (Leopard Förlag) Afrikako eta Suediako promesa gazteen lanak sustatzeko, eta 15 milioi suediar koroako dohaintza egin zion Mozambikeko etxerik gabeko umeak zaintzen duen erakundeari (SOS-Kinderdorf).

Heriotza

2014ko urtarrilean Mankellek iragarri zuen birika eta eztarriko minbizia diagnostikatu ziotela. Urte hartako maiatzean, tratamenduari ondo erantzuten eta hobetzen ari zela komunikatu zuen.

Artikulu sorta bat idatzi zuen Eva bere emazteak inspiraturik, bere egoera deskribatuz, zelan sentitzen zen diagnostikoarekin, zelan sentitzen zen sostengu emozionalarekin, zelan sentitzen zen itxaroten, eta lehenengo kimioterapiaren ondoren Sahlgrenska Ospitalean minbiziaren ikerkuntzaren garrantziari buruz. Hiru aste hil baino lehen idatzi zuen zer gertatzen den jendearen identitatean gaixotasun larriak jota dagoenean. Bere azkeneko posta hil ostean argitaratu zen urriaren 6an.

2015 urriaren 5ean Mankell hil zen 67 urterekin diagnostikotik 3 urtetara.

Bibliografia

Polizia-eleberria

Bere pertsonaia ezagunena Kurt Wallander polizia-inspektorea da, Suediako Ystad hirian bizi eta lan egiten duena, Eskania herrialdean. Gizatasuna eta sentiberatasuna ezaugarri nabarmenak dira Wallanderrengan. Makina bat asasinatu argitzen ditu bere lankideekin, baina aldi berean bere zoritxarreko bizitzaz kexu ibilten da, eta erretiratu egin behar dela uste du, gizarte postmodernoa ulertzen ez duelako. Eleberri hauetan galdera bat presente dago etengabe: "Zer egin genuen txarto Suediako gizartearekin?". Serieak sari asko jaso ditu, tartean Alemaniako Krimen-Saria eta Britainia Handiko CWA Gold Dagger for Sidetracked saria 2001 urtean. Bederatzigarren liburuan, "Piramidea", denboraren haria apurtzen du, bost istorio laburrak dira eta denbora aldetik azken istorio laburraren bukaera serie osoko lehen liburua den "Aurpegirik gabeko hiltzaileak" liburuaren hasiera da.

1. Mördare utan ansikte (1991); "Aurpegirik gabeko hiltzaileak". Erein, 2009.
2. Hundarna i Riga ("Rigako txakurrak", 1992).
3. Den vita lejoninnan ("Lehoi eme zuria", 1993).
4. Mannen som log ("Gizon irribarretsua", 1994).
5. Villospår ("Pista faltsua", 1995).
6. Den femte kvinnan ("Bosgarren emakumea", 1996).
7. Steget efter ("Urrats bat atzean", 1997).
8. Brandvägg ("Suebakia", 1998).
9. Pyramiden ("Piramidea", 1999). Ipuinak.
10. Innan frosten ("Izoztea baino lehen", 2002).
11. Den orolige mannen ("Gizona arazoetan", 2009).

Fikziozko beste lan batzuk

1. Bergsprängaren (1973)
2. Sandmålaren (1974)
3. Vettvillingen (1977)
4. Fångvårdskolonin som försvann (1979)
5. Dödsbrickan (1980)
6. En seglares död (1981)
7. Daisy Sisters (1982)
8. Apelsinträdet (1983)
9. Älskade syster (1983)
10. Sagan om Isidor (1984)
11. Katten som älskade regn (1992)
12. Pojken som sov med snö i sin säng (Ohe elurtuan lo egin zuen mutikoa, 1996)
13. Resan till värdens ände (1998)
14. I sand och i lera(1999)
15. Labyrinten (2000)
16. Eldens gåta (2001)
17. Tea-Bag (2001)
18. Jag dör, men minnet lever (2003)
19. Italienska skor (2006)
20. Politik (2010)

Haur literatura

1. Hunden som sprang mot en stjärna, "Izarretara bidean zihoan txakurra^{[Betiko hautsitako esteka]}", 1990
2. Skuggorna växer i skymningen, "Itzalak luzatu egiten dira ilunabarrean" 1991
3. Eldens hemlighet, 1995
4. Pojken som sov med snö i sin säng, 1996 (Ohe elurtuan lo egin zuen mutikoa)
5. Resan till världens ände, 1998
6. Eldens gåta, 2001
7. Eldens vrede, 2005

Ikus, gainera

• Suedierazko literatura

Kanpo estekak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Henning Mankell

• (Ingelesez) Mankellen webgune ofiziala
• (Ingelesez) Wallander inspektorearen zaleen kluba
• Mankelli buruzko artikulua Gaztezulon
• Aurpegirik gabeko hiltzaileak liburuaren kritika armiarma.eus gunean jasoa / Javier Rojo,El Correo, 2010-05-15.

• Datuak: Q193346
• Multimedia: Henning Mankell / Q193346