The Rising of the Moon (filma)

Artikulu hau Irlandako filmari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «The Rising of the Moon».

The Rising of the Moon (filma)
Jatorria
Argitaratze-data	1957
Izenburua	The Rising of the Moon
Jatorrizko hizkuntza	ingelesa
Jatorrizko herrialdea	Irlandako Errepublika
Banatze bidea	eskatu ahalako bideo
Ezaugarriak
Genero artistikoa	film dramatikoa
Iraupena	81 minutu
Kolorea	zuri-beltzekoa



Zuzendaritza eta gidoia
Zuzendaria(k)	John Ford
Gidoigilea(k)	T. E. B. Clarke ^(en) [[Kategoria:T. E. B. Clarke ^(en) idatzitako filmak]]
Antzezlea(k)
Cyril Cusack Noel Purcell ^(en) Denis O'Dea ^(en) Tyrone Power Noel Purcell ^(en) Jack MacGowran Frank Lawton Harold Goldblatt ^(en) Anita Sharp-Bolster [[Kategoria:Noel Purcell ^(en) antzeztutako filmak]] [[Kategoria:Denis O'Dea ^(en) antzeztutako filmak]] [[Kategoria:Noel Purcell ^(en) antzeztutako filmak]] [[Kategoria:Harold Goldblatt ^(en) antzeztutako filmak]]
Ekoizpena
Edizioa	Michael Gordon ^(en)
Bestelako lanak
Musikagilea	Éamonn Ó Gallchobhair ^(en)
Argazki-zuzendaria	Robert Krasker
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Irlandako Errepublika
Historia
Jasotako sariak	National Board of Review: Top Ten Films ^(en)

The Rising of the Moon (euskaraz Ilargiaren Irteera) 1957ko John Ford estatubatuar zinema zuzendariaren drama filma bat da. Bertan, Cyril Cusack, Noel Purcell eta Denis O'Dea aktoreek antzeztu zuten, Tyrone Power aktoreak narratzailearen ahotsa ipini zuelarik.

Filma hiru zatitan banatua dago, bakoitzak hiru idazleen istorio bana kontatzen dutelarik:

"The Majesty of the Law" ("Legearen Maiestatea"), Frank O'Connor idazlearen Bones of Contention eleberriko istorio labur batean oinarritua dago.
"A Minute's Wait" ("Minutu Bateko Itxaronaldia"), 1914ko Martin J. McHugh antzerkigilearen eekitaldi bakarrek komedian oinarritua dago.
"1921", filmari izenburua ematen dion Lady Gregory antzerkigilearen The Rising of the Moon ("Ilargiaren Irteera") antzezlanean oinarritua dago. Bestalde, The Rising of the Moon irlandar abesti abertzale baten izenburua ere bada. Zati honen azken eszena Galway hiriko Espainiar Arkuan ("Spanish Arch" delakoan filmatu zen.

Argumentua

Legearen Maiestatea

Dillon (Cyril Cusack) polizia inspektorea gogo txarrez bere adiskide zaharra den Dan O'Flaherty (Noel Purcell) ikustera atera da. Bidean, Mickey J. (Jack MacGowran) poitín ekoizlearekin topatuko da, baina MacGowranen zorterako gaurkoz ez da Dillonen jomuga izango. Inspektoreak O'Flahertyri Phelim O'Feeney (John Cowley) buruan kolpatzeagatik isuna emateko betekizun penagarria du. O'Flahertyk isuna ordaintzeari uko egiten dio, berak ezer txarrik egin duenik ez baitu sentitzen, ezta O'Feeney berak ere beragatik isunaren dirua ordain ezan ere. Ondorioz, O'Flaherty burugogorra espetxera eramango dute.

Minutu Bateko Itxaronaldia

Tren bat Dunfaill-go geltokian gelditu berri da, bertan Paddy Morrisey-k (Jimmie O'Dea) "Minutu Bateko Itxaronaldia" egongo dela iragartzen duelarik. Bidaiariak trenetik jeitsi eta tabernara freskagarri bat edatera joango dira, han Pegeen Mallory (Maureen Potter) tabernariak zerbitzatuko dituelarik. Geroago, Paddyk denbora luzez bere emaztegaia izan den Pegeen emaztegariari ezkontzea proposatuko dio.

Falsey andrea (May Craig) bere adiskide zahar Barney Domigan-ekin (Harold Goldblatt) solasten ari da, bitartean Falsey andrearen hiloba Mary Ann MacMahon (Maureen Connell) Domingan jaunaren semea den Christy-ekin (Godfrey Quigley) neska/mutiletan egiten dute. Domiganek bere seme Christy eta neska gaztearen arteko ezkontza dote bikain baten truk gauzatzeko zorian da. Falsey andreak iritziz aldatzeko konbentzituko du, AEBtako Armadak jada Mary Anni bere aitaren heriotzarengatik 10.000 dolar emateko zorian dagoela esanez. Falsey andrea eta Dominganen solasaldiari jaramonik egin gabe, bikote gazteak tartean inongo dirurik egon gabe eta elkar maitatzen direlako bakarrik ezkonduko direla berretsiko dute.

Bienbitartean, trenaren irteera jada birritan atzeratu da, ingeles bikote heldu baten atsekaberako (Anita Sharp-Bolster eta Michael Trubshawe), haien lehen mailako tren-gelatik lekualdatu eta euren lekuan txapelketa batean saritu berria izan den ahuntz bat jarriko dutelarik. Orduan, ingeles bikote helduak euren tren-gela berrian artzapezkikuaren urrezko urtemugarako bazkarirako doazen otarrain batzuekin lekua elkarbanatzera derrigortuak egongo dira. Azkenean, ingelesak te piskat edatera jeisten direnean, trena martxan jarri eta galdu egingo dute.

Ilargiaren Irteera

Sean Curranek (Donal Donnelly) Irlandako Independentzia Gerran zehar britainiarrek exekutatu dezaten zain dago. Gertakizun hau irlandar iritzi publikoan oso irudi txarra du, herrialdean Curran heroitzat baidute. Britaniar espetxe zuzendariak (Joseph O'Dea) "bi monjeei" (Doreen Madden eta Maureen Cusack) exekutatu beharreko presoari bere azken bisita egiteko baimena emango die, "monja" haietako bat Curranen arreba delarik, beste "monja" Curranengandik ordezkatuko den estatubatuar hiritar bat da. Ustekabean Michael O'Hara polizia sarjentuak (Denis O'Dea) bere ustez bi monja diren Curran eta bere arrebari zaldi-gurdi batekin etxeratzen lagunduko die. O'Hara monja haietako batek takoidun zapatak daramatzala ohartuko da, baina ez du susmo txarrik izango.

Halere, britainiarrek Curranek ihes egin duela jabetzean hiria goitik behera behatu eta iheslarien atzetik jarraika hasiko dira. O'Harari kostaldeko eremuaren ardura eman diote eta Curran atzematearen truk eskeintzen dituzten 500£-ko diru-sariarekin zer egingo duen amesten du. Jada banatutako leialtasunen gaztakan barneraturik, O'Harak oso irlandar nazionalista sutsua den emaztearen bisita jasoko du (Eileen Crowe). Orduan, Curran iheslaria Jimmy Walsh balada abeslari ibiltari gisa mozorroturik aurkeztuko da. O'Harak hartaz susmatu eta ustezko Walsh abeslaria (Curran) abestera derrigortuko du, Curranek abesteko "The Rising of the Moon" irlandar abesti abertzalea hautatuko duelarik. Nahiko abestaldi ona eskeini ondoren, Curranek txalupa batean ihes egitea lortuko du, O'Hara eta bere emaztea txirrinduan dabiltzen bitartean. O'Harak Curran ihes egiten ikustean, hura atzemateko ohi egiten hasiko da, baina une batez gogoeta egin ostean, Currani ihes egiten laga eta bere buruari "The Rising of the Moon" irlandar abesti abertzalea abesten hasiko zaio.

Aktoreak

Tyrone Power, hitzaurrea eta narratzailea

Legearen Maiestatea

Cyril Cusack: Dillon inspektorea
Noel Purcell: Dan O'Flaherty
Jack MacGowran: Mickey J.
John Cowley: Phelim O'Feeney

Minutu Bateko Itxaronaldia

Jimmy O'Dea: Paddy Morrisey, geltokiko langilea
Maureen Potter: Pegeen Mallory, tabernaria
Paul Farrell: O'Brien jauna, tren ingeniaria
Harold Goldblatt: Barney Domigan
May Craig:. Falsey andrea
Godfrey Quigley: Christy Domigan
Maureen Connell: Mary Ann McMahon
Michael Trubshawe: Frobisher kolonela
Anita Sharp-Bolster: Frobisher andrea

1921

Denis O'Dea: Michael O'Hara polizia sarjentua
Eileen Crowe: O'Hararen emaztea
Donal Donnelly: Sean Curran, irlandar abertzalea
Maureen Cusack: "Ahizpa Mary Grace"
Doreen Madden: "Ahizpa Matthias"
Joseph O'Dea: britainiar espetze zuzendarian
Maureen Delany: emakume zaharra
Frank Lawton: britainiar ofiziala
Edward Lexy: barrutiko sarjentua

Kanpo estekak

The Rising of the Moon filmaren IMDBko fitxa irakurgai (Ingelesez)
1. zatia: The Majesty of the Law, ikusgai. Youtube.com (Ingelesez)
2. zatia: A Minute's Wait, ikusgai. Youtube.com (Ingelesez)
3. zatia: The Rising of the Moon, ikusgai. Youtube.com (Ingelesez)

Autoritate kontrola	Wikimedia proiektuak Datuak: Q2059207

Datuak: Q2059207

John Forden filmak
1910eko hamarkadako filmak: The Tornado • The Fighting Gringo • The Trail of Hate • The Scrapper • Cheyenne's Pal • The Soul Herder • Straight Shooting • The Secret Man • A Marked Man • Bucking Broadway • The Phantom Riders • Wild Women • Thieves' Gold • The Scarlet Drop • Hell Bent • A Woman's Fool • The Craving • Three Mounted Men • Roped • The Fighting Brothers • A Fight for Love • Rustlers • Bare Fists • Gun Law • By Indian Post • The Gun Packer • Riders of Vengeance • The Last Outlaw • The Outcasts of Poker Flat • Ace of the Saddle • Rider of the Law • A Gun Fightin' Gentleman • Marked Men 1920ko hamarkadako filmak: The Prince of Avenue A • The Girl in Number 29 • Hitchin' Posts • Just Pals • The Big Punch • The Freeze-Out • The Wallop • Desperate Trails • Action • Sure Fire • Jackie • Little Miss Smiles • Silver Wings • The Village Blacksmith • The Face on the Bar-Room Floor • Three Jumps Ahead • Cameo Kirby • North of Hudson Bay • Hoodman Blind • Hearts of Oak • Lightnin' • Kentucky Pride • Thank You • The Fighting Heart • The Shamrock Handicap • 3 Bad Men • Upstream • Four Sons • Napoleon's Barber • Strong Boy • The Black Watch • The Iron Horse • The Blue Eagle • Mother Machree • Hangman's House • Riley the Cop • Salute 1930eko hamarkadako filmak: Men Without Women • Born Reckless • Up the River • Seas Beneath • The Brat • Arrowsmith • Air Mail • Pilgrimage • Doctor Bull • The Lost Patrol • The World Moves On • Judge Priest • The Whole Town's Talking • The Informer • Steamboat Round the Bend • The Prisoner of Shark Island • Mary of Scotland • The Plough and the Stars • Wee Willie Winkie • The Hurricane • Four Men and a Prayer • Submarine Patrol • Stagecoach • Young Mr. Lincoln • Drums Along the Mohawk • Flesh • The Adventures of Marco Polo 1940ko hamarkadako filmak: The Grapes of Wrath • The Long Voyage Home • Tobacco Road • How Green Was My Valley • They Were Expendable • My Darling Clementine • The Fugitive • Fort Apache • 3 Godfathers • She Wore a Yellow Ribbon 1950eko hamarkadako filmak: When Willie Comes Marching Home • Wagon Master • Rio Grande • The Quiet Man • What Price Glory? • The Sun Shines Bright • Mogambo • The Long Gray Line • Mister Roberts • The Searchers • The Wings of Eagles • The Rising of the Moon • Gideon's Day • The Last Hurrah • The Horse Soldiers 1960ko hamarkadako filmak:Sergeant Rutledge • Two Rode Together • The Man Who Shot Liberty Valance • How the West Was Won • Donovan's Reef • Cheyenne Autumn • 7 Women Dokumentalak:Torpedo Squadron • Sex Hygiene • The Battle of Midway • December 7th • We Sail at Midnight • This Is Korea! • Korea • Chesty: A Tribute to a Legend