De origine linguae Latinae
Il De origine linguae Latinae ad Cn. Pompeium Magnum libri III, o più semplicemente De origine linguae Latinae (in italiano: L'origine della lingua latina) è un'opera di Marco Terenzio Varrone in tre libri, dedicata a Gneo Pompeo Magno e appartenente al gruppo di studi storico-letterari e filologici dell'erudito reatino[1] Di essa rimangono solamente tre frammenti.
Varrone trattò il problema dell'origine della lingua[2]. La data di composizione è dubbia: non si sa infatti se l'opera sia anteriore o posteriore al De lingua Latina.
Frammenti
«Οὐδὲ γὰρ ἀγνοήσας ὁ Ῥωμύλος ἢ οἱ κατ᾽αὐτὸν δείκνυται κατ᾽ἐκεῖνο καιροῦ τὴν Ἡλλάδα φωνήν, τὴν Αἰολίδα λέγω, ὥς φασιν ὅ τε Κάτων ἐν τῷ περὶ Ῥωμαικῆς ἀρχαιότητος, Βάρρων τε ὁ πολυμαθέστατος ἐν προοιμίοις τῶν πρὸς Πομπήιον αὐτῷ γεγραμμένον, Εὐάνρου καὶ τῶν ἄλλων Ἀρκάδων εἰς Ἰταλίαν ἐλθόντων ποτὲ καὶ τὴν Αἰολίδα τοῖς βαρβάροις ἐνσπειράντων φωνῆν.»
(Fr 106 Wilmanns)
«Vt Ion scribit quinta uicesima est litera, quam uocant ἄγγμα, cuius forma nulla est et uox communis est Graecis et Latinis, ut his uerbis: aggulus aggens agguilla iggerunt. In eiusmodi Graeci et Attius noster bina G scribunt; alii N et G. quod in hoc ueritatem uidere facile est, in illo non est. Similiter agceps agcora.»
(Fr. 107 Wilmanns)
Note
- ^ De Bernardis-Sorci, 944.
- ^ Riposati, 274.
Bibliografia
- August Wilmanns, De M. Terentii Varronis libris grammaticis, Berlino, Weidmann, 1864.ISBN non esistente
- Benedetto Riposati, Storia della letteratura latina, Milano-Roma-Napoli-Città di Castello, Società Editrice Dante Alighieri, 1965.ISBN non esistente
- De Bernardis Gaetano, Andrea Sorci, SPQR - volume 1 - Dalle origini alla crisi della Repubblica, Palermo, Palumbo Editore, 2006, ISBN 978-88-8020-607-1.
V · D · M | ||
---|---|---|
Opere pervenute | De lingua Latina · De re rustica | Marco Terenzio Varrone 116-27 a.C. |
Opere perdute | De actionibus scaenicis · De actis scaenicis · De antiquitate litterarum · De comoediis Plautinis · De compositione saturarum · De descriptionibus · De lectionibus · De origine linguae Latinae · De personis · De poematis · De poetis · De proprietate scriptorum · De scaenicis originibus · De sermone Latino · De similitudine verborum · De utilitate sermonis · Quaestiones Plautinae · Saturae Menippeae |