Scincidae

Come leggere il tassoboxProgetto:Forme di vita/Come leggere il tassobox
Come leggere il tassobox
Scincidi
Scincus scincus
Classificazione scientifica
Dominio Eukaryota
Regno Animalia
Phylum Chordata
Classe Reptilia
Ordine Squamata
Sottordine Sauria
Infraordine Scincomorpha
Famiglia Scincidae
Gray, 1825
Sottofamiglie
  • Acontinae
  • Egerniinae
  • Eugongylinae
  • Lygosominae
  • Mabuyinae
  • Scincinae
  • Sphenomorphinae

Gli Scincidi (Scincidae Gray, 1825) sono una famiglia di sauri, diffusi nei cinque continenti, in una ampia varietà di habitat.[1]

Descrizione

La famiglia comprende sauri di taglia da piccola a media: la specie di maggiori dimensioni, lo scinco arboricolo delle Isole Salomone (Corucia zebrata), può raggiungere i 72 cm di lunghezza.[2]

La gran parte delle specie hanno testa piccola, collo tozzo e corpo allungato, con arti piccoli o ridotti a vestigia.

Biologia

Gli scincidi sono animali prevalentemente diurni e terricoli; alcune specie hanno abitudini fossorie, conducendo la loro esistenza negli strati superficiali del terreno, altre sono arboricole.[3]

La maggior parte delle specie è vivipara, ma alcune, come ad esempio Ablepharus kitaibelii e Plestiodon lagunensis, sono ovipare.

Distribuzione e habitat

La famiglia ha una distribuzione cosmopolita, essendo presente in America, Europa, Africa, Asia e Oceania. L'area con la maggiore biodiversità è rappresentata dall'Africa subsahariana.

Le specie di questa famiglia sono presenti in tutti gli ecosistemi terrestri, dalle foreste tropicali ai deserti, dagli ambienti alpini alle mangrovie.[3]

Tassonomia

Gli Scincidi sono una delle più grandi famiglie di rettili viventi comprendendo oltre 1 500 specie.[1]

In passato venivano riconosciute 4 sottofamiglie: Aconthinae, Feylilinae, Lygosominae e Scincinae.[4].

Studi filogenetici del 2003 hanno evidenziato che tali raggruppamenti erano in larga parte polifiletici (con l'eccezione della sottofamiglia Aconthinae che si è confermata monofiletica).[5]

Esemplari di Chioninia coctei conservati al MUSE di Trento

Attualmente, al 2014, vengono riconosciute 7 sottofamiglie, comprendenti i seguenti generi:[1]

  • sottofamiglia Acontinae
  • genere Acontias Cuvier, 1817
  • genere Typhlosaurus Wiegmann, 1834
  • genere Bellatorias Wells & Wellington, 1984
  • genere Corucia Gray, 1855
  • genere Cyclodomorphus Fitzinger, 1843
  • genere Egernia Gray, 1838
  • genere Hemisphaeriodon Peters, 1867
  • genere Liopholis Fitzinger, 1843
  • genere Lissolepis Peters, 1872
  • genere Tiliqua Gray, 1825
  • genere Tribolonotus Duméril & Bibron, 1839
  • genere Afroablepharus Greer, 1974
  • genere Anepischetosia Wells & Wellington, 1985
  • genere Bassiana Hutchinsonet al., 1990
  • genere Caledoniscincus Sadlier, 1987
  • genere Carlia Gray, 1845
  • genere Celatiscincus Sadlier, Smith & Bauer, 2006
  • genere Cophoscincopus Mertens, 1934
  • genere Cryptoblepharus Wiegmann, 1834
  • genere Emoia Gray, 1845
  • genere Eroticoscincus Wells & Wellington, 1984
  • genere Eugongylus Fitzinger, 1843
  • genere Geomyersia Greer & Parker, 1968
  • genere Geoscincus Sadlier, 1987
  • genere Graciliscincus Sadlier, 1987
  • genere Harrisoniascincus Wells & Wellington, 1985
  • genere Kanakysaurus Sadlier, Bauer, Smith & Whitaker, 2004
  • genere Lacertaspis Perret, 1975
  • genere Lacertoides Sadlier, Shea & Bauer, 1997
  • genere Lampropholis Fitzinger, 1843
  • genere Leiolopisma Duméril & Bibron, 1839
  • genere Leptosiaphos Schmidt, 1943
  • genere Liburnascincus Wells & Wellington, 1984
  • genere Lioscincus Bocage, 1873
  • genere Lygisaurus De Vis, 1884
  • genere Marmorosphax Sadlier, 1987
  • genere Menetia Gray, 1845
  • genere Morethia Gray, 1845
  • genere Nannoscincus Günther, 1872
  • genere Niveoscincus Hutchinson et al., 1990
  • genere Oligosoma Girard, 1857
  • genere Panaspis Cope, 1868
  • genere Phoboscincus Greer, 1974
  • genere Proablepharus Fuhn, 1969
  • genere Pseudemoia Fuhn, 1967
  • genere Saproscincus Wells & Wellington, 1983
  • genere Sigaloseps Sadlier, 1987
  • genere Simiscincus Sadlier & Bauer, 1997
  • genere Tachygyia Mittleman, 1952
  • genere Techmarscincus Wells & Wellington, 1985
  • genere Tropidoscincus Bocage, 1873
  • genere Haackgreerius Lanza, 1983
  • genere Lamprolepis Fitzinger, 1843
  • genere Lepidothyris Cope, 1892
  • genere Lygosoma Hardwicke & Gray, 1827
  • genere Mochlus Günther, 1864
  • genere Alinea Hedges & Conn, 2012
  • genere Aspronema Hedges & Conn, 2012
  • genere Brasiliscincus Hedges & Conn, 2012
  • genere Capitellum Hedges & Conn, 2012
  • genere Chioninia Mausfeld, Böhme, Misof, Vrcibradic & Rocha, 2002
  • genere Copeoglossum Tschudi, 1845
  • genere Dasia Gray, 1839
  • genere Eumecia Bocage, 1870
  • genere Eutropis Fitzinger, 1843
  • genere Exila Hedges & Conn, 2012
  • genere Mabuya Fitzinger, 1826
  • genere Manciola Hedges & Conn, 2012
  • genere Maracaiba Hedges & Conn, 2012
  • genere Marisora Hedges & Conn, 2012
  • genere Notomabuya Hedges & Conn, 2012
  • genere Orosaura Hedges & Conn, 2012
  • genere Panopa Hedges & Conn, 2012
  • genere Psychosaura Hedges & Conn, 2012
  • genere Spondylurus Fitzinger, 1826
  • genere Trachylepis Fitzinger, 1843
  • genere Varzea Hedges & Conn, 2012
  • genere Vietnascincus Darevsky & Orlov, 1994
  • genere Amphiglossus Duméril & Bibron, 1839
  • genere Androngo Brygoo, 1982
  • genere Ateuchosaurus Gray, 1845
  • genere Barkudia Annandale, 1917
  • genere Brachymeles Duméril & Bibron, 1839
  • genere Chabanaudia de Witte & Laurent, 1943
  • genere Chalcides Laurenti, 1768
  • genere Chalcidoseps Boulenger, 1887
  • genere Eumeces Wiegmann, 1834
  • genere Eurylepis Blyth, 1854
  • genere Feylinia Gray, 1845
  • genere Gongylomorphus Fitzinger, 1843
  • genere Hakaria Steindachner, 1899
  • genere Janetaescincus Greer, 1970
  • genere Jarujinia Chan-Ard, Makchai & Cota, 2011
  • genere Madascincus Brygoo, 1982
  • genere Melanoseps Boulenger, 1887
  • genere Mesoscincus Griffith, Ngo & Murphy, 2000
  • genere Nessia Gray, 1839
  • genere Ophiomorus Duméril & Bibron, 1839
  • genere Pamelaescincus Greer, 1970
  • genere Paracontias Mocquard, 1894
  • genere Plestiodon Duméril & Bibron, 1839
  • genere Proscelotes de Witte & Laurent, 1943
  • genere Pseudoacontias Bocage, 1889
  • genere Pygomeles Grandidier, 1867
  • genere Scelotes Fitzinger, 1826
  • genere Scincopus Peters, 1864
  • genere Scincus Laurenti, 1768
  • genere Scolecoseps Loveridge, 1920
  • genere Sepsina Bocage, 1866
  • genere Sepsophis Beddome, 1870
  • genere Sirenoscincus Sakata & Hikida, 2003
  • genere Typhlacontias Bocage, 1873
  • genere Voeltzkowia Boettger, 1893
  • sottofamiglia Sphenomorphinae
  • genere Ablepharus Lichtenstein, 1823
  • genere Anomalopus Duméril & Duméril, 1851
  • genere Asymblepharus Eremchenko & Shcherbak, 1980
  • genere Calyptotis De Vis, 1886
  • genere Coeranoscincus Greer & Cogger, 1985
  • genere Coggeria Couper, Covacevich, Marsterson & Shea, 1996
  • genere Concinnia Wells & Wellington, 1984
  • genere Ctenotus Storr, 1964
  • genere Eremiascincus Greer, 1979
  • genere Eulamprus Fitzinger, 1843
  • genere Fojia Greer & Simon, 1982
  • genere Glaphyromorphus Wells & Wellington, 1984
  • genere Hemiergis Wagler, 1830
  • genere Insulasaurus Taylor, 1925
  • genere Isopachys Lönnberg, 1916
  • genere Kaestlea Eremchenko & Das, 2004
  • genere Lankascincus Greer, 1991
  • genere Larutia Böhme, 1981
  • genere Leptoseps Greer, 1997
  • genere Lerista Bell, 1833
  • genere Lipinia Gray, 1845
  • genere Lobulia Greer, 1974
  • genere Nangura Covacevich, Couper & James, 1993
  • genere Notoscincus Fuhn, 1969
  • genere Ophioscincus Peters, 1874
  • genere Otosaurus Gray, 1845
  • genere Papuascincus Allison & Greer, 1986
  • genere Parvoscincus Ferner, Brown & Greer, 1997
  • genere Pinoyscincus Linkem, Diesmos & Brown, 2011
  • genere Prasinohaema Greer, 1974
  • genere Ristella Gray, 1839
  • genere Saiphos Gray, 1839
  • genere Scincella Mittleman, 1950
  • genere Silvascincus Skinner, Hutchinson & Lee, 2013
  • genere Sphenomorphus Fitzinger, 1843
  • genere Tropidophorus Duméril & Bibron, 1839
  • genere Tumbunascincus Skinner, Hutchinson & Lee, 2013
  • genere Tytthoscincus Linkem, Diesmos & Brown, 2011

Alcune specie

Specie presenti in Italia

Note

  1. ^ a b c Scincidae, in The Reptile Database. URL consultato il 13 luglio 2014.
  2. ^ Solomon Island skink, in Australian Reptile Park. URL consultato il 14 luglio 2014 (archiviato dall'url originale l'8 luglio 2014).
  3. ^ a b Hutchinson M.N., Family Scincidae (PDF), in Fauna of Australia, p. 9.
  4. ^ Greer A.E. A subfamilial classification of scincid lizards. Bulletin of the Museum of Comparative Zoology 1970; 139: 151-183.
  5. ^ Whiting A.S., Bauer A.M., and Sites J.W.J. Phylogenetic relationships and limb loss in southern African scincine lizards (Squamata: Scincidae). Molecular Phylogenetics and Evolution 2003; 29: 582-598.

Altri progetti

Altri progetti

  • Wikizionario
  • Wikimedia Commons
  • Wikispecies
  • Collabora a Wikizionario Wikizionario contiene il lemma di dizionario «Scincidi»
  • Collabora a Wikimedia Commons Wikimedia Commons contiene immagini o altri file su Scincidi
  • Collabora a Wikispecies Wikispecies contiene informazioni su Scincidi

Collegamenti esterni

  • Gli Scincidi, Scincidae www.ittiofauna.org/webmuseum/
Controllo di autoritàLCCN (EN) sh85123201 · J9U (ENHE) 987007548638405171
  Portale Rettili: accedi alle voci di Wikipedia che trattano di rettili