Apostolische Penitentiarie

Kroning van de Heilige Maagd; herkomst: Breslauer Collectie, New York. De rol bevat een latijnse tekst gericht aan de H. Maagd: O Moeder van Genade, bid voor mij opdat ik vergeving ontvange.

De Apostolische Penitentiarie, ook Paenitentiaria Apostolica of Hooggerechtshof van de Apostolische Penitentiarie genoemd, is een gerechtshof van de Rooms-Katholieke Kerk en naast de Hoogste Rechtbank van de Apostolische Signatuur en het Tribunaal van de Rota Romana, een van de drie gerechtshoven van de Curie. De Apostolische Penitentiarie is een gerechtshof dat zich in hoofdzaak bezighoudt met vrijspraak, vrijstelling, verschoning en vormen van strafverlichting en -vermindering. De Apostolische Penitentiarie is daarmee verantwoordelijk voor vergeving van zonden binnen de Kerk.

Jurisdictie

De Apostolische Penitentiarie heeft slechts jurisdictie (juridische zeggenschap) over zaken (i) die spelen in het rooms-katholieke kerkelijke domein, (ii) die betrekking hebben op het geweten ("forum internum") van de betrokken gelovige(n), en (iii) waarvan schuld en sanctie door de gewone biecht niet weggenomen kunnen worden.

Deze zeggenschap kan worden onderscheiden in verschillende daden van vergiffenis:[1]

  • Verlening van absolutie (vergeving en vrijspraak) voor een excommunicatie "latae sententiae" (een excommunicatie van rechtswege, dus zonder expliciete veroordeling).[2]
  • Verlening van dispensatie namens de Heilige Stoel voor sacramentele belemmeringen.[3]
  • De toekenning en het beheer van aflaten.
  • Het verlichten of verminderen van een opgelegde straf.
  • Het opleggen van schuldwegnemende sancties.
  • Het beoordelen van de (on)toepasselijkheid van regels van canoniek recht.

De Apostolische Penitentiarie is tevens ervoor verantwoordelijk dat in de Patriarchale Basilieken te Rome voldoende functionarissen aanwezig zijn, beschikkend over voldoende faciliteiten, met de bevoegdheid van biechtvader.

Prefect

De prefect (het hoofd) van de Apostolische Penitentiarie is de kardinaal-grootpenitentiarius. Deze functionaris is een van de weinige leden van het kardinalencollege aan wie het in de periode van pauselijke sedisvacatie (interregnum tussen twee pontificaten) toegestaan is zijn functies verder uit te oefenen en derhalve te communiceren met de buitenwereld. De huidige grootpenitentiarius is Angelo De Donatis.

Zie ook

Externe link

  • (en) Website van de Apostolische Penitentiarie

Bronnen

  • Dossier Apostolische Penitentiarie (rkdocumenten.nl)
  • Apostolische Penitentiarie (Website van het Vaticaan)

Voetnoten

  1. ↑ Zie Pastor Bonus, dat is de apostolische constitutie Pastor Bonus waarmee paus Johannes Paulus II op 28 juni 1988 de hervorming van de Romeinse Curie afkondigde. Gearchiveerd op 25 december 2009.
  2. ↑ Voorbeelden van handelingen die in het canoniek recht een excommunicatie van rechtswege opleveren, dus zonder expliciete veroordeling door een rechtsprekend lichaam, zijn: abortus provocatus en simonie (verhandeling van geestelijke ambten).
  3. ↑ Een voorbeeld van een handeling die in het canoniek recht een sacramentele belemmering oplevert, is bijvoorbeeld het aangaan van een huwelijk met een niet-katholiek. Een dispensatie ontslaat de gelovige van het rechtsgevolg van zijn handeling, nl. de sacramentele belemmering, zodat de belemmering niet langer geldt.