Barokmuziek

Barok
Portret van Johann Sebastian Bach in 1748 door de Duitse schilder Elias Gottlieb Haussmann (1695-1774) (tweede versie)
Stilistische oorsprong	Renaissancemuziek
Culturele oorsprong	Europa
Vaak toegepaste instrumenten	Arpa doppia - Barokharp - Blokfluit - Jachthobo - Klavecimbel - Klavichord - Luit - Orgel - Teorbe - Viola d'amore - Viola da gamba
Populariteit	circa 1600 - 1750
Portaal    Muziek Klassieke muziek

Barokmuziek is een vorm van westerse klassieke muziek gecomponeerd in de periode van de barok, die in de muziek loopt van ca. 1600 tot ca. 1750. De barok wordt globaal gemarkeerd door de laat-16e-eeuwse revolte tegen polyfonie, die aanleiding gaf tot de opkomst van de opera, en het sterfjaar van Johann Sebastian Bach.

Als stijl was het de opvolger van de renaissancemuziek. Geleidelijk aan maakte de stile antico, de universele polyfone stijl van de 16e eeuw met meestal gewijde muziek, plaats voor de stile moderno of nuove musiche, bedoeld voor seculier gebruik.

Jacob Burckhardt gebruikte in 1855 als eerste de term "barok" om een bepaalde stijlperiode in de kunst aan te duiden. Ruim een halve eeuw later werkte Alois Riegl de stijlkenmerken verder uit in zijn boek Die Entstehung der Barockkunst in Rom.

De barokmuziek kon in het bijzonder gedijen door de bloeiende muziekcultuur aan de diverse Europese vorstenhoven. Veel rijke hooggeplaatsten hadden musici/componisten in dienst en/of fungeerden als hun mecenas. Veel hoogtijdagen en festiviteiten werden opgeluisterd door speciaal voor die gelegenheid in opdracht gecomponeerde werken. Ook ten behoeve van kerkelijke erediensten werden in het tijdperk van de barok nieuwe muziekvormen ontwikkeld.

Kenmerken van barokmuziek

Kenmerken van barokmuziek zijn onder andere:

• Monodie op basis van basso continuo
• Affectenleer als leidraad voor de muzikale expressie
• Harmonisch contrapunt
• Opera's met thema's uit de Griekse en Romeinse mythologie
• Typisch instrumentale vormen, zoals het concerto grosso en de suite, bedoeld voor uitvoering in adellijke kringen
• Adellijke dansvormen, waaronder allemande, bourrée, gavotte, menuet en sarabande
• Magere, sobere bezetting
• Veel pracht, praal en versieringen in de muziek
• Polyfonie

Muziekinstrumenten

• Altviool
• Arpa doppia
• Barokfluit
• Barokharp
• Barokhobo
• Barokpauken
• Barytone
• Blokfluit
• Cello
• Clavichord
• Klavecimbel
• Luit
• Oboe d'amore
• Oboe da caccia
• Orgel
• Teorbe
• Triple harp
• Viola d'amore
• Viola da gamba
• Viola da spalla
• Viool

Vormen van barokmuziek

Vormen van barokmuziek zijn onder andere:

• Aria
• Canon
• Cantate
• Concerto
• Concerto Grosso
• Dramma per musica
• Fug(hett)a
• Humoristische barokmuziek
• Koraalbewerking
• Madrigaal
• Mis
• Opera
• Oratorium
• Partita
• Passiemuziek
• Prelude
• Sinfonia
• Sonate
• Suite

Componisten van barokmuziek

Uitvoerende musici van barokmuziek

Solisten/dirigenten

• Elly Ameling, sopraan
• Raquel Andueza, sopraan
• Brian Asawa, contratenor
• Valer Barna-Sabadus, contratenor
• Cecilia Bartoli, mezzosopraan
• Pascal Bertin, contratenor
• Lisa Beznosiuk, blokfluit
• Anner Bijlsma, cello
• Fabio Biondi, dirigent
• James Bowman, contratenor
• Frans Brüggen, dwarsfluit, blokfluit, piano, dirigent
• Michael Brüssing, bariton
• Max Emanuel Cenčić, contratenor
• Michael Chance, contratenor
• Nicolas Clapton, contratenor
• Stephen Cleobury, dirigent
• Alfred Deller, contratenor
• Paul Dombrecht, dirigent, hobo
• Thurston Dart, klavecimbel, klavechord, dirigent
• Max van Egmond, bas
• Paul Elliott, tenor
• Paul Esswood, contratenor
• Franco Fagioli, contratenor
• Diego Fasolis, dirigent
• Isabelle Faust, viool
• Kathleen Ferrier, alt
• Dorina Frati, mandoline
• Reinhard Goebel, viool, dirigent
• John Eliot Gardiner, klavecimbel, dirigent
• Emmanuelle Haïm, dirigent, klavecimbel
• David Hansen, contratenor
• Nikolaus Harnoncourt, cello, viola da gamba, dirigent
• Philippe Herreweghe, dirigent
• Angela Hewitt, piano
• Aafje Heynis, alt
• Christopher Hogwood, dirigent
• Marilyn Horne, mezzosopraan
• Monica Huggett, viool
• Philippe Jaroussky, contratenor
• Simone Kermes, sopraan
• Emma Kirkby, sopraan
• Ralph Kirkpatrick, klavecimbel, klavechord, piano forte
• Eric Koevoets, orgel
• Robert Kohnen, klavecimbel
• Ton Koopman, orgel, klavecimbel, dirigent
• Sigiswald Kuijken, viool, viola da gamba, dirigent
• Wieland Kuijken, viola da gamba
• Barthold Kuijken, dwarsfluit
• Wanda Landowska, klavecimbel, piano
• Gustav Leonhardt, klavecimbel
• Julia Lezhneva, sopraan
• Hans Martin Linde, dwarsfluit, dirigent
• Franz Josef Maier, viool, dirigent
• Alessandro De Marchi, dirigent
• Andrea Marcon, dirgint, klavecimbel, orgel
• Eduard Melkus, viool, dirigent
• Roberto Michelucci, viool
• Filippo Mineccia, contratenor
• Marc Minkowski, fagot, dirigent
• Karl Münchinger, orgel, dirigent (van koor en orkest)
• Yuriy Mynenko, contratenor
• Vittorio Negri, dirigent
• Ugo Orlandi, mandoline
• Jakub Józef Orliński, contratenor
• Rachel Podger, viool
• Marcel Ponseele, hobo
• Simon Preston, dirigent, orgel
• Simon Standage, viool, dirigent
• František Xaver Thuri, klavecimbel, orgel, hobo, dirigent
• Trevor Pinnock, klavecimbel, dirigent
• Derek Lee Ragin, contratenor
• Karl Richter, orgel, klavecimbel, dirigent
• David Reichenberg, hobo, oboe d'amore
• Helmuth Rilling, dirigent
• Christoph Rousset, dirigent
• Xavier Sabata, contratenor
• Andreas Scholl, contratenor
• Claudio Scimone, dirigent
• Barbara Schlick, sopraan
• Marijke Smit Sibinga, klavecimbel
• Simon Standage, viool
• Tom Sutcliffe, contratenor
• Joan Sutherland, sopraan
• Frank Theuns, dwarsfluit
• David Thomas, bas
• Jos van Veldhoven, dirigent
• Dominique Visse, contratenor
• Jan Willem de Vriend, viool, dirigent
• Helmut Walcha, orgel, klavecimbel
• Franz Walter, cello
• Carolyn Watkinson, alt
• Janny van Wering, klavecimbel
• Vince Yi, contratenor
• Jaap van Zweden, viool, dirigent
• Gary Cooper, muzikant, dirigent

Ensembles

• Academia Montis Regalis
• Akademie für Alte Musik Berlin
• Amsterdam Baroque Orchestra & Choir
• Bach-Collegium Stuttgart
• Bachkoor Holland
• Cappella Figuralis
• Collegium Musicum 90
• Collegium Vocale Gent
• Combattimento Consort Amsterdam
• Concentus Musicus Wien
• Concerto Köln
• Nederlandse Bachvereniging
• Ensemble Masques
• Ensemble Sonnerie
• Europa Galante
• I Musici
• I Solisti Veneti
• Il Fondamento
• Il Gardellino
• L'orchestre du Louvre
• La Cetra Barockorchester Basel
• La Petite Bande
• Les Arts Florissants
• Les Buffardins
• Les Muffatti
• Les Musiciens du Louvre
• Linde Consort
• London Baroque
• Münchener Bach-Chor
• Münchener Bach-Orchester
• Musica Antiqua Köln
• Orchestra of the Antipodes
• Pandora2
• Pro Cantione Antiqua
• Ricercar Consort
• Scherzi Musicali
• The Academy of Ancient Music
• The Academy of St. Martin in the Fields
• The English Baroque Soloists
• The English Concert

Referenties

Zie de categorie Baroque music van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.