Chlamyphoridae

Chlamyphoridae
Kogelgordeldier (Tolypeutes matacus)
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Mammalia (Zoogdieren)
Superorde:Xenarthra
Orde:Cingulata (Gordeldierachtigen)
Familie
Chlamyphoridae
Bonaparte, 1850
Typegeslacht
Chlamyphorus Harlan, 1825
Illustratie van het skelet van Doedicurus clavicaudatus
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Chlamyphoridae op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Zoogdieren
Opgezette gordelmol (Chlamyphorus truncatus)

Chlamyphoridae is een familie van zoogdieren uit de orde van de gordeldierachtigen (Cingulata). De wetenschappelijke naam van de familie werd in 1850 gepubliceerd door Karel Lucien Bonaparte.[1] De familie telt 14 levende soorten in 8 geslachten.[2] De meesten hiervan leven alleen in Zuid-Amerika, maar 1 soort leeft ook in Midden-Amerika.

Indeling

Moderne gordeldieren werden traditioneel tot één enkele familie gerekend: Dasypodidae. Echter, er bestond onzekerheid over de positie van de uitgestorven glyptodonten (Glyptodontinae), die traditioneel werden beschouwd als basale gordeldierachtigen, buiten deze familie. Er werd gespeculeerd dat de bestaande familie Dasypodidae parafyletisch zou kunnen zijn op basis van morfologisch bewijs. [3] [4] [5] [6] In 2016 bleek uit een analyse van het mtDNA van Doedicurus dat dit glyptodontengeslacht in feite genesteld was in de clade van de moderne gordeldieren. Het bleek een zustergroep van een clade bestaande uit Chlamyphorinae en Tolypeutinae.[7][1] Om deze reden werden alle nog levende gordeldieren behalve Dasypus verplaatst naar een nieuwe familie: Chlamyphoridae.

Hieronder vindt u de taxonomische indeling van de nog levende soorten in deze familie.[2]

Familie Chlamyphoridae

Fylogenie

Chlamyphoridae is, net als Dasypodidae, een basale clade binnen Cingulata, zoals hieronder weergegeven.[7]

 Cingulata 

Dasypodidae


 Chlamyphoridae 
 Euphractinae 

Euphractus sexcinctus




Zaedyus pichiy




Chaetophractus villosus



C. vellerosus







†Glyptodontinae (Doedicurus)



 Chlamyphorinae 

Chlamyphorus truncatus



Calyptophractus retusus



Tolypeutinae

Priodontes maximus



Tolypeutes

T. tricinctus



T. matacus



 Cabassous 

C. tatouay




C. chacoensis




C. centralis



C. unicinctus











Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ a b Gillian C. Gibb (2016). Shotgun Mitogenomics Provides a Reference Phylogenetic Framework and Timescale for Living Xenarthrans. Molecular Biology and Evolution 33 (3): 621–642. PMID 26556496. PMC 4760074. DOI: 10.1093/molbev/msv250.
  2. ↑ a b Mammal Diversity Database (2023). Mammal Diversity Database (Version 1.11) [Data set]. Zenodo. DOI: 10.5281/zenodo.7830771. Geraadpleegd op 28-08-2023.
  3. ↑ Simpson, G. G. (1945). The principles of classification and a classification of mammals. Bull. Amer. Museum Nat. History., 85.
  4. ↑ Grassé, P. P. (1955). Ordre des édentés. Traité de zoologie 17 (2): 1182–1246.
  5. ↑ Engelmann, G. F. (1985). The phylogeny of the Xenarthra. The evolution and ecology of armadillos, sloths, and vermilinguas. Smithsonian Institution Press, Washington, DC, 51-64.
  6. ↑ Wible, J. R. (2006). 6 The Phylogeny of Living and Extinct Armadillos (Mammalia, Xenarthra, Cingulata): A Craniodental Analysis. Amniote Paleobiology: Perspectives on the Evolution of Mammals, Birds, and Reptiles: University of Chicago Press, Chicago, IL, 153-198.
  7. ↑ a b Delsuc, F. (22 februari 2016). The phylogenetic affinities of the extinct glyptodonts. Current Biology 26 (4): R155–R156. PMID 26906483. DOI: 10.1016/j.cub.2016.01.039.
· · Sjabloon bewerken
Geslachten en soorten van gordeldierachtigen (Cingulata): families Chlamyphoridae en Dasypodidae
Cabassous:Midden-Amerikaans kaalstaartgordeldier (C. centralis) · Chacokaalstaartgordeldier (C. chacoensis) · Cabassous squamicaudis · Groot kaalstaartgordeldier (C. tatouay) · Zuidelijk kaalstaartgordeldier (C. unicinctus)
Calyptophractus:Burmeistergordelmol (C. retusus)
Chaetophractus:Klein behaard gordeldier (C. vellerosus) · Bruinbehaard gordeldier (C. villosus)
Chlamyphorus:Gordelmol (C. truncatus) ·
Dasypus:Dasypus beniensis · Kapplergordeldier (D. kappleri) · Dasypus mazzai · Negenbandgordeldier (D. novemcinctus) · Dasypus pastasae · Harig gordeldier (D. pilosus) · Savannegordeldier (D. sabanicola) · Zevenbandgordeldier (D. septemcinctus)
Euphractus:Zesbandgordeldier (E. sexcinctus)
Priodontes:Reuzengordeldier (P. maximus)
Tolypeutes:Kogelgordeldier (T. matacus) · Driebandgordeldier (T. tricinctus)
Zaedyus:Dwerggordeldier (Z. pichiy)