Diplohaplont

Eenhuizige, heterospore diplohaplont met digenetische cyclus

Een diplohaplont (ook wel haplodiplont) is een organisme met een afwisseling van een haploïde en een diploïde generatie; dus met een diplohaplofasische of heterofasische levenscyclusen een sporische (ook wel intermediaire) meiose.

Algemene kenmerken

Bij diplohaplonten treedt, ongeveer in het midden van hun cyclus, de intermediaire of sporische meiose op, waarvan de meiosporen het onmiddellijke product zijn. Er is dus een afwisseling van kernfasen: een diploïde fase en een haploïde fase.

Als er twee generaties te onderscheiden zijn (digenetische cyclus) kunnen deze generatiesgelijkvormig zijn (bij een isomorfe generatiewisseling) óf (bij een heteromorfe generatiewisseling) juist duidelijk verschillend in grootte en in levensduur.

Van diplohaplonten zijn er talloze voorbeelden, zoals veel algen (o.a. Heterokontae, groenwieren en alle roodwieren), en alle mossen, levermossen, hauwmossen en vaatplanten.

Biologische levenscyclus van organismen met geslachtelijke voortplanting
Cyto-
logische
kernfase-
wisseling
Organisme: → Haplont Diplont Diplohaplont (Haplodiplont)
Kernfasen: → Haplofase Diplofase Haplofase en diplofase afwisselend
Levenscyclus: → Haplofasisch Diplofasisch Diplohaplofasisch = Heterofasisch
Meiose: → Zygotisch Gametisch Sporisch = Intermediair
Morfo-
logische

generatie-
wisseling
Monogenetisch:
(monofasisch) →
Monogenetische
haplont
Monogenetische
diplont
Digenetisch:
(difasisch) →
Digenetische
diplont
Digenetische diplohaplonten
Isomorf ↓ Heteromorf ↓
isospoor heterospoor
Trigenetisch:
(trifasisch) →
Trigenetische diplohaplont

Digenetische sporische cyclus

Diplohaplont met digenetische cyclus[1]
  kernfase  
  diplofase
(2n)

haplofase
(1n)
 
Ge-
ne-
ra-
ties
  zygote 
 bevruch- 
 ting 
B! {
  ♂ gameten
♀ gameten  
 gameto- 
fyt
(meio-)
 sporo- 
fyt
R! sporische
(intermediaire)
meiose
spore

Bij de digenetische sporische cyclus (dus met twee generaties) worden de haploïde (meio-)sporen gevormd door meiose. Bij de sporische cyclus zijn een- en tweehuizige soorten te onderscheiden.

Bij de digenetische cyclus komt zowel isomorfie als heteromorfie voor. Deze beide termen slaan op het gelijkvormig zijn of juist het morfologisch verschillend zijn van de beide generaties. Bij de heteromorfe diplohaplonten komen isospore groepen (levermossen, mossen, hauwmossen) en heterospore soorten (enkele groepen varens, zaadplanten) voor.

Trigenetische cyclus

Diplohaplont met trigenetische cyclus[1]
  kernfase  
    diplofase
(2n)

haplofase
(1n)
 
Ge-
ne-
ra-
ties
 
zygote
 bevruch- 
 ting 
B! {
  ♂ gameten
♀ gameten  
mito-
 sporofyt
 
 
 gameto- 
fyt
mitospore
(meio-)
 sporo- 
fyt
R!  sporische
(intermediaire)
meiose
spore

Bij de trigenetische cyclus van roodwieren (Rhodophyta) bestaat de diploïde fase uit opeenvolgend de carposporofyt (die door mitose de carposporen vormt) en de meiosporofyt (die door reductiedeling de meiosporen vormt). De carposporofyt wordt ook wel mitosporfyt genoemd, omdat de carposporen door mitose worden gevormd.

Ook bij de tot de schimmels behorende basidiomyceten komt een trigenetische cyclus voor.

· · Sjabloon bewerken
Levenscyclus en voortplanting van organismen
Ongeslachtelijke voortplanting:apomixis · automixie · binaire deling · maagdelijke voortplanting · parthenogenese · vegetatieve vermeerdering · knopvorming
Geslachtelijke voortplanting:mannelijk (♂) · vrouwelijk (♀) · eenslachtig · tweeslachtig () · geslachtsverdeling · eenhuizig (dichogamie · protandrie · protogynie) · tweehuizig
Metamorfose:gedaanteverwisseling (volledige gedaanteverwisseling - onvolledige gedaanteverwisseling) · ei · imago · instar · larve · nimf · pop · subimago · vervelling
Parasitisme:ectoparasiet · endoparasiet · gastheer · gastheerwisseling · infestatie · parasiet · tussengastheer · tussenwaardplant · vector · waard · waardplant
Mijlpalen van de levenscyclus:meiose, reductiedeling ⇒ gameet (eicel, zaadcel) ⇒ bevruchting « plasmogamiekaryogamie » ⇒ zygote
Generatiewisseling:monogenetische cyclus · digenetische cyclus · trigenetische cyclus · gametofoor · gametofyt · gametogenese · generatie · spore · sporofyt · voorkiem
Kernfasewisseling:dikaryon · diplofase · diplohaplofasische · diplohaplont · diplofasische cyclus · diplont · diploïdie · haplofase · haploïdie · kernfase · haplofasische cyclus · haplont · heterofasische cyclus
Meiotische deling:gametische meiose · intermediaire of sporische meiose · zygotische meiose
Ploïdie:haploïdie · diploïdie · diploïdisatie · fractionatie · triploïdie · tetraploïdie · hexaploïdie · octoploïdie · euploïdie (alloploïdie · autoploïdie) · aneuploïdie
Afwisseling van individuen:haplobiont · diplobiont
Verdere:levenscyclus (zaadplanten) · levensfase · chronologie van de menselijke zwangerschapsontwikkeling · embryogenese
Bronnen, noten en/of referenties
  1. a b Verklaring kleuren en randen:
    • lichtgroen, enkele rand: haploïde
    • lichtblauw, dubbele rand: diploïde
    • dikkeranden: meercellig
    • ronde, dunneranden: eencellig

Literatuur

  • (es) Díaz González, T.E., C. Fernandez-Carvajal Alvarez & J.A. Fernández Prieto Botánica. (archief); (pdf) Dit artikel geeft duidelijke definities van de begrippen en uitgebreide beschrijving van levenscycli met gedetailleerde schema's en voorbeelden.
  • (en) Keats D.W. Life Cycles in Photosynthetic Eukaryotes.