Elze van den Ban
Elizabeth Frederika van den Ban Elze, (Haarlem, 18 oktober 1894 - Haarlem, 25 december 1973)[1][2] was een Nederlands stedenbouwkundige en hoofdingenieur Rijkswaterstaat.[3] Van den Ban was de derde vrouw in Nederland die in Delft afstudeerde als civiel-ingenieur.[4][5]
Periode voor de 2e Wereldoorlog
Na haar afstuderen ging ze bij haar vader Jacob van den Ban op het architectenbureau aan het werk. Daarna had zij bijna een kwarteeuw een functie bij Provinciale Waterstaat van Noord-Holland als stedenbouwkundige.[6] Van den Ban gaf wiskunde les op de Gemeente (meisjes-) H.B S. in Haarlem.[7] Ze zat in het bestuur van Vereniging van vrouwen met hogere opleiding VVAO van 1931 tot 1937 en was bij de oprichting afd Haarlem in 1937 voorzitter.[8][9]
De Tweede Wereldoorlog
In de oorlogsjaren maakte zij zich als ‘de dame uit Haarlem’ verdienstelijk voor verzetsgroep ‘Albrecht’ die Duitse verdedigingswerken langs de Nederlandse kust in kaart bracht en naar de geallieerden overseinde. Na de bevrijding kreeg Elze, net als alle andere leden, het boek ‘Albrecht meldt zich’ aangeboden met een persoonlijke titelpagina. Het boek toont onder andere organisatieschema’s waarin zij met haar codenaam vermeld staat.In 1946 werd ze secretaris van de Provinciale Commissie Oorlogs- of Vredesgedenkteekens afdeling Noord-Holland.[10]
Na de 2e Wereldoorlog
In 1949 werd Van den Ban als stedenbouwkundige bij de Dienst der Zuiderzeewerken aangesteld.[11][12][13] en 1950 werd ze daar benoemd tot hoofdingenieur. Hiermee werd ze de eerste vrouwelijke hoofdingenieur bij Rijkswaterstaat. Ze werd hoofd van de afdeling Planologie. In die functie was zij verantwoordelijk voor de inrichting van het nieuwe land van de IJsselmeerpolders en richtte ze zich op het bewoonbaar maken van de polders. Ze wilde minder kleine dorpen, omdat de verwachting was dat er minder landarbeiders zouden komen.[14] Daarbij dacht ze in de eerste plaats aan het welzijn van de bewoners. Ze pleitte ervoor om minder kaarsrechte wegen in de polders aan te leggen, om het landschap zo vriendelijker te maken voor de bewoners. Ook wilde ze in de polders meer bossen laten aanleggen en wilde ook strandjes langs de dijken van de randmeren.[15] Tevens gaf ze lezingen over haar werk.[16][17]
Onderscheidingen
In 1955 werd ze onderscheiden als Officier in de Orde van Oranje Nassau. In Almere, Leiden, Heerhugowaard en Spijkenisse zijn er straten naar haar vernoemd.[18]
Familie
Van den Ban was een kleindochter van waterbouwkundig ingenieur Jan Kater.
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
- Springer, J.H. (1952). Een vrouw als Stedebouwkundige. Raad en daad; maandblad van de Unie van Vrouwelijke Vrijwilligers 7
- Elze van den Ban: eerste vrouwelijke hoofdingenieur bij Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaat (8 maart 2023). Geraadpleegd op 13 juli 2023.
voetnoten
- ↑ BS Geboorte met Elizabeth Frederika van den Ban. Gearchiveerd op 28 juni 2023.
- ↑ Overlijden Algemeen Dagblad 28-12-1973
- ↑ Ir E. F. van den Ban is met ingang van 1 September 1950 benoemd tot hoofdingenieur van de Dienst der Zuiderzeewerken voor het stedebouwkundig werk voor de nieuwe Zuiderzeepolders (hoofd van de sectie stedebouw)
- ↑ Haarlem's Dagblad, 25 januari 1918. Gearchiveerd op 28 juni 2023.
- ↑ (1919). Geslaagden voorzet jaar 1918. Almanak der Delftsche Vrouwelijke Studenten Vereeniging 1919
- ↑ E.F. van den Ban, Aantal dorpen in Oostelijk Flevoland 1958. Gearchiveerd op 1 december 2022.
- ↑ Staatsalmanak voor het Koningrijk der Nederlanden, 1919
- ↑ Archief VVAO Vereniging van vrouwen met hogere opleiding. Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis. Geraadpleegd op 20 maart 2024.
- ↑ 1314 VVAO Vereniging van vrouwen met hogere opleiding, afdeling Haarlem. Noord-Hollands Archief. Geraadpleegd op 20 maart 2024.
- ↑ GEBOUWEN VAN ELSE VAN DEN BAN. Gearchiveerd op 9 november 2022.
- ↑ VROUW ALS HOOFDINGENIEUR BIJ ZUIDERZEEWERKEN.
- ↑ Assets.Heemschut.nl, ‘Knardijk’ Symposium en excursie Heemschut Flevoland 2018 pagina 42. Gearchiveerd op 28 juni 2023.
- ↑ Flevolandsgeheugen.nl, Elze van den Ban, in de jaren vijftig als planoloog werkzaam bij ZZW. Gearchiveerd op 5 oktober 2022.
- ↑ van den Ban, E.F. (1958). Aantal dorpen in Oostelijk Flevoland. Dienst Zuiderzeewerken, Nota ZZW 254.
- ↑ Langenhoff, Vic, "Zuiderzeewerken bieden grote kansen voor recreatie... ...als er voldoende budget komt! Veluwemeer is ongeschikt voor de watersport", De Maasbode, 9 april 1960. Geraadpleegd op 13 juli 2023.
- ↑ Eindhovensch dagblad, Ir. Else van der Ban over de Zuiderzeepolders
- ↑ Mededelingen van de Vereniging van Vrouwen met Academische Opleiding VVAO mededelingen 1955
- ↑ Else van der Banstraat
