Gorintō

Gorintō (五輪塔), gorin (五輪), gorintōba (五輪塔婆), gorin sekitō (五輪石塔), hōkaitō (法界塔), gogedatsurin (五解脱輪)^[1][2] betekent letterlijk Japanse pagode (tō) of stoepa met vijf 'ringen' of elementen, waarin elke element overeenkomt met een van de vijf elementen van de boeddhistische kosmologie (godai). Het wordt ook gorin sotōba (五輪卒塔婆) ("vijfringige stupa") of goringedatsu (五輪解脱) genoemd , waarbij de term sotōba een transliteratie is van het Sanskriet-woord voor stoepa.

Bouw

De hoogte van de gorintō varieert van één tot vier meter. In al zijn variaties bestaat de gorintō uit vijf gestapelde blokken, hoewel dat aantal soms moeilijk is waar te nemen. De onderdelen met een van de vijf vormen die symbool staan voor de Vijf Elementen waarvan wordt aangenomen dat ze de basisbouwstenen van de werkelijkheid zijn: Aarde (kubus), Water (bol), Vuur (piramide), Lucht of Wind (halve maan) en Ether, Energie of Leegte. De twee bovenste "ringen" (Lucht en Ether) zijn visueel en conceptueel verenigd in een enkele subgroep. Boeddha werd beschouwd als een manifestatie van deze vijf universele elementen.

De onderdelen of ringen van gorintō
1. 'Juweel'	kūrin	(空輪)	ring van Ruimte of Geest
2. Halve bol	fūrin	(風輪)	ring van Wind of Lucht
3. Piramide	karin	(火輪)	Vuurring
4. Bol	suirin	(水輪)	Waterring
5. Kubus	chirin	(地輪)	Aardring

De onderste etage is vierkant en komt overeen met de Aardring (chirin). Hierboven volgt de bolvormige Waterring (suirin), met daarboven de driehoekige of trapeziumvormige Vuurring (karin). Hierboven is een liggende halvemaanvormige (fūrin), die de Wind voorstelt, en bovenaan de 'juweel'-ring van Ruimte (kūrin). Elke etage van de pagode heeft meestal een inscriptie met het Sanskriet-karakter voor het weergegeven element.

•  Gorintō 
• 
  Gorintō in Tsukubasan schrijn
• 
  Iwashimizu Hachimangu - Tongu
• 
  Gorintō met Sanskriet-inscripties
• 
  Gorintō als reliëf

• 
  Gorintō op een begraafplaats Saikyo-ji
• 
  Gorintō als reliëf

Betekenis en gebruik

De gorintō is gewoonlijk een kleine stoepa, en vormt niet alleen de grondvorm van stoepa's en pagodes (tō), maar ook van veel typen Japanse lantaarns (tōrō) en van grafmonumenten ter nagedachtenis aan overledenen of als cenotaaf. Grote exemplaren (maximaal 6 m hoog) zijn van steen (gorin sekitō), kleinere zijn soms gemaakt van hout (ita gorintōba 板五輪塔婆), klei (nendo gorintōba 粘土五輪塔婆) of van metaal.

De gorintō wordt beschouwd als inheems in Japan en wordt niet in andere landen gevonden. De gorintō werd, naar men aanneemt, voor het eerst opgericht in het midden van de Heianperiode (ongeveer 9e – 12e eeuw) door tantrisch of esoterisch boeddhistische sekten van shingon en tendai.

Na de Heianperiode (794 – 1185) werd de gorintō vaak gebruikt als grafmonument. De gorintō wordt gebruikt als gebruikt als offergave aan de tempel en vaak is deze met de hand gemaakt door degenen die ze aanbieden. Soms wordt een issekikokusei gorintō, een kleine gorintō, gemaakt van een enkel blok steen. Deze wordt gebruikt in privétuinen. Hoewel veel oudere voorbeelden van gorintō worden gevonden in Kyoto en Nara, zijn degene die gemaakt zijn tijdens de Kamakuraperiode (1185 – 1333) volgens kenners de mooiste.

Soms worden onderdelen van een gorintō gebruikt als decoratie in een tuin. De bolvormige Waterring en de trapeziumvormige Vuurring dienen soms als een handwasbak (chōzubachi).