Lijst van cultureel erfgoed dat teloor ging door de Franse Revolutie

Hieronder volgt een lijst van cultureel erfgoed dat geheel of gedeeltelijk verwoest werd door het antireligieuze bewind tijdens de Franse Revolutie.

België

Onze-Lieve-Vrouwebroederskerk (Antwerpen) rond 1630
Sint-Andriesabdij (Brugge) in 1641
Jezuïetenklooster van Gent begin 18e eeuw
Sint-Lambertuskathedraal (Luik) in 1780
Abdij van Sint-Truiden
Abdij van Zonnebeke in 1641

Antwerpen

  • Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, leeggeroofd en verwoest maar stadsarchitect Jan Blom wist de sloop te verhinderen
  • Sint-Michielsabdij, volledig verdwenen
  • Onze-Lieve-Vrouwebroederskerk, volledig verdwenen
  • Sint-Salvatorabdij, enkel kapel overgebleven
  • Minderbroedersklooster, enkele fragmenten zijn bewaard gebleven
  • Sint-Walburgiskerk, volledig verdwenen

Brugge

  • Sint-Donaaskathedraal, volledig gesloopt
  • Abdij van Sint-Andries, enkel een toren bleef over
  • Augustijnenklooster, volledig verdwenen
  • Eekhoutabdij, volledig verdwenen
  • Heilig-Bloedkapel, grotendeels verdwenen en heropgebouwd
  • Klooster van de Franciscanen (Minderbroeders)
  • Klooster van de Geschoeide Karmelieten
  • Klooster van de Predikheren (Dominikanen), gedeeltelijk verdwenen

Gent

Luik

  • Sint-Lambertuskathedraal, volledig gesloopt

Elders in België

Nederland

Roof van de Mosasaurusschedel (1794)
Voormalig verblijf van de proost van het klooster Keizerbosch

Maastricht

  • Tijdens het beleg van 1793 en het beleg van 1794 raakten diverse kerken en klooster zwaar beschadigd. De restanten werden kort daarna, of in later jaren afgebroken, o.a. Commanderij Nieuwen Biesen, Antonietenklooster en Beyart;
  • Opheffing van kloosters en andere geestelijke instellingen leidde tot verwaarlozing en uiteindelijk sloop van o.a. Sint-Nicolaaskerk, Koningskapel, Annunciatenklooster, Bogaardenklooster, Penitentenklooster, Wittevrouwenklooster, Sint-Servaasgasthuis en Sint-Jacobsgasthuis;
  • Opheffing van kapittels en kloosters leidde tot verlies van kunstschatten, bibliotheken en eeuwenoude archieven. Zo werden tientallen kostbare voorwerpen uit de schatkamers van de Sint-Servaaskerk en de Onze-Lieve-Vrouwekerk omgesmolten om de oorlogsschattingen te voldoen, en verdwenen kostbare voorwerpen als het Vera Icon van Van Eyck, de Einhardsboog, de Noodkist-pendanten en het Patriarchaalkruis;
  • Roof van de Mosasaurusschedel in 1794; thans in Parijs.

Elders in Nederland

Frankrijk

De oude kathedraal van Kamerijk
De twee overgebleven torens van de kerk van de abdij van Cluny

Duitsland

  • Sint-Laurentiuskerk in Trier
  • Grafmonumenten in de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Trier

Zwitserland

  • Abdij van Bellelay, het meubilair werd verkocht