Memantine

Memantine
Chemische structuur
Memantine
Farmaceutische gegevens
Beschikbaarheid (F) 100%
Absorptiesnelheid 3 tot 8 uur
Metabolisatie gedeeltelijk
Halveringstijd (t1/2) 60 tot 100 uur
Gebruik
Merknamen o.m. Ebixa®, Axura®
Indicaties ziekte van Alzheimer
Voorschrift/recept ja
Risico met betrekking tot
Zwangerschapscat. ontraden
Lactatie (borstvoeding) ontraden
Databanken
CAS-nummer 19982-08-2
ATC-code N06DX01
PubChem 4054
DrugBank DB01043
Chemische gegevens
Molecuulformule C12H21N
IUPAC-naam 3,5-Dimethyltricyclo[3.3.1.13,7]decanamine
Molmassa 179,31 g/mol
Portaal  Portaalicoon   Geneeskunde

Memantine (INN) is een geneesmiddel dat geregistreerd is voor de behandeling van patiënten met een matige tot ernstige vorm van de ziekte van Alzheimer. Het behandelt de oorzaak van de ziekte niet maar het laat toe dat patiënten misschien wat langer zelfstandig kunnen functioneren.

Memantine (1-amino-3,5-dimethyladamantaan) is een derivaat van amantadine; het heeft twee extra methylgroepen in vergelijking met amantadine. Het middel werd oorspronkelijk voorgesteld als geschikt voor de behandeling van de ziekte van Parkinson, zoals amantadine.[1]

Memantine is niet meer door een octrooi beschermd. Het wordt verkocht door diverse firma's, onder meer onder de merknamen Ebixa[2] en Axura[3] en als generiek geneesmiddel. De geneesmiddelen bevatten doorgaans het hydrochloridezout van memantine.

Werking

Er zijn aanwijzingen dat hersenziekten zoals de ziekte van Alzheimer gekenmerkt worden door een chronische overstimulering van neurale NMDA-receptoren door de neurotransmitter glutamaat.[2] Deze overstimulering zou kunnen leiden tot de beschadiging of het afsterven van neuronen. Memantine is een NMDA-receptorantagonist die deze receptoren blokkeert. Het verlicht zo de symptomen van de ziekte van Alzheimer. Het therapeutisch effect is gering,[4] maar memantine is het enige geneesmiddel dat bij matige tot ernstige vormen van de ziekte van Alzheimer enig effect heeft zonder ernstige bijwerkingen.

De middelen donepezil, rivastigmine en galantamine worden gebruikt voor de behandeling van lichte tot matige alzheimer. Bij milde tot matige Alzheimer werkt het dagelijks innemen van 2000 IE vitamine E via een voedingssupplement beter dan memantine.[5]

In de jaren 2010 werd ook onderzocht of memantine verlichting kan brengen bij de negatieve symptomen van schizofrenie.[6]

Bijwerkingen

Enkele van de meest voorkomende bijwerkingen zijn duizeligheid, hoofdpijn, apneu, vermoeidheid, constipatie en overgevoeligheid voor het middel (allergie). In zeldzame gevallen kan het ook zorgen voor hallucinaties, verwardheid of depressie.

Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ U.S. Patent 4122193, "Drugs or medicines for influencing the central nervous system" van 24 oktober 1978 aan Merz & Co.
  2. ↑ a b "Memantine (Ebixa®), behandeling ziekte van Alzheimer". Geneesmiddelenbulletin, 1 augustus 2003, blz. 71-72
  3. ↑ Europees Geneesmiddelenbureau: EPAR-samenvatting voor het publiek: Axura
  4. ↑ http://www.farmacotherapeutischkompas.nl/preparaatteksten/m/memantine.asp
  5. ↑ (en) Dysken MW, Sano M, Asthana S, Vertrees JE, Pallaki M, Llorente M, et al. (januari 2014). Effect of vitamin E and memantine on functional decline in Alzheimer disease: the TEAM-AD VA cooperative randomized trial.. JAMA 311 (1): 33–44. ISSN: 1538-3598. PMID 24381967. PMC 4109898. DOI: 10.1001/jama.2013.282834. Dit is een open access artikel.
  6. ↑ Memantine as Adjunctive Therapy for Schizophrenia Negative Symptoms