Onbetrouwbare verteller

Een onbetrouwbare verteller in literatuur, film, theater etc. is een verteller die de lezer misleidt door hem een fout perspectief te bieden op het verhaal. Zodoende blijft de lezer gevangen in diens visie op de gebeurtenissen tot hij geleidelijk ontdekt dat de verteller niet geloofwaardig is. Het onbetrouwbaar perspectief doet zich vooral voor bij de personale vertelwijze of bij een ik-verteller. De term is van Wayne C. Booth uit het boek The Rhetoric of Fiction.[1] Het inzetten van een onbetrouwbare verteller heeft een narratieve functie, zoals de lezer/kijker op het verkeerde been zetten, of het desbetreffende personage in een negatief daglicht stellen.

Vertellende personages kunnen onbetrouwbaar zijn als ze een psychologische tekortkoming hebben, een sterk vooroordeel uitdragen, geen expertise hebben of zelfs bewust het publiek bedriegen.

Onbetrouwbare vertellers worden soms gebruikt in visuele media (zoals films en strips) voor komisch effect, door het contrast aan te geven tussen wat er echt gebeurt en wat de verteller wil dat het publiek gelooft dat er gebeurt (bijvoorbeeld door zichzelf beter voor te stellen dan hij/zij eigenlijk is).

Zie ook

  • Leugenliteratuur
  • Vertelperspectief

Externe links

  • Shen, Dan. 'Unreliability.' Inleidend essay over het narratologische begrip onbetrouwbaarheid, beginnend met een definitie ervan.
Bronnen, noten en/of referenties
  1. (en) Professor Wayne Booth: Wide-ranging American scholar who strove to rescue English literature from the clutches of New Criticism (Times Online, 10 oktober 2005)
· · Sjabloon bewerken
Epiek & narratologie
Genres epiek & tekstsoort:anekdote · ballade · broodjeaapverhaal · epos · fabel · gedicht · genre · inleiding · kort verhaal · legende · literair genre · mythe · novelle · orale traditie · parabel · raamvertelling · reisverhaal · roman · saga · sage · sprookje · sterk verhaal · tekstsoort · thriller · verhaal · vignet · volksballade · volksverhaal
Verloop & verhaallijn:catharsis · cliffhanger · climax · deus ex machina · drie-actstructuur · epiloog · expositie · fabel · gebeurtenis · handeling · plot · plotpoint · proloog · rode draad · scène · setup · startplotscène · synopsis · tekstverband · verhaallijn
Begin & einde:ab ovo · in medias res · incipit · openingsscène · openingszin · terminus
Personage:aangever · alter ego · alteriteit · antagonist · antiheld · bijfiguur · bijrol · booswicht · byroniaanse held · deuteragonist · flat character · held · hoofdpersoon · hoofdrol · personage · karakter · protagonist · round character · schurk · tritagonist · typetje · uitverkorene · underdog
Spanning:cliffhanger · spanning
Vertelperspectief & -instantie:afwisselend perspectief · auctoriële verteller · focalisatie · gedramatiseerd · homodiëgetisch · heterodiëgetisch · ik-perspectief · onbetrouwbare verteller · personele verteller · rhema · voice-over
Motief & thema:abstract en concreet motief · isotopie · leidmotief · motto · thema · topos
Tijd & ruimte:dystopie · eenheidsconventie · fictief universum · flashback · flashforward · mise en abyme · opschuivende tijdlijn · parallel universum · praesens historicum · tijdverruiming · verteltijd · vertelde tijd
Stijl & verteltechniek:directe rede · dramatische ironie · indirecte rede · red herring · shooting the messenger · register · stijl · stijlfiguur · stream of consciousness · suspension of disbelief · show, don't tell · verteltechniek · vrije indirecte rede
Scenario:premisse → synopsistreatment → scenario → filmdraaiboek → storyboard
Stijlperiode:middeleeuwen · renaissance · maniërisme · barok · verlichting · sentimentalisme · preromantiek · romantiek · realisme · impressionisme · naturalisme · neoromantiek · symbolisme · expressionisme · constructivisme · dadaïsme · surrealisme · nieuwe zakelijkheid · magisch realisme · existentialisme · vijftigers · modernisme · postmodernisme
Studie:communicatiemodel · driehoek van Petersen · literaire kritiek · narratologie · topische vragen · verhaalanalyse
Lijsten:Literair begrip · Literatuur van A tot Z