Prinses van Asturiëprijs

De Prinses van Asturiëprijs (Spaans: Premios Princesa de Asturias; Asturisch: Premios Princesa d'Asturies) is een prestigieuze internationale prijs die elk jaar in de Spaanse autonome regio Asturië wordt uitgereikt door de Prinses van Asturiëstichting. Er zijn acht categorieën: kunst, literatuur, sport, vrede en harmonie, technisch en wetenschappelijk onderzoek, communicatie en geesteswetenschappen, internationale samenwerking en sociale wetenschappen. De winnaars ontvangen een geldbedrag van 50.000 euro, een diploma, een insigne en een door de beroemde Spaanse schilder en beeldhouwer Joan Miró speciaal ontworpen sculptuur.

De prijs is als Prins van Asturiëprijs ingesteld op 24 september 1980. De toen 12-jarige Spaanse kroonprins Felipe, de prins van Asturië, werd bij die gelegenheid erepresident van de stichting. Na zijn troonsbestijging nam zijn dochter en troonopvolgster Leonor (sinds de troonopvolging van haar vader prinses van Asturïë) het erepresidentschap over en werd de naam van de prijs dienovereenkomstig aangepast. De uitreikingsceremonie vindt steeds plaats in Oviedo, de hoofdstad van het Prinsdom Asturië.

Categorieën

Kunst (Arte)

1981: Jesús López Cobos
1982: Pablo Serrano
1983: Eusebio Sempere
1984: Orfeón Donostiarra
1985: Antonio López García
1986: Luis García Berlanga
1987: Eduardo Chillida
1988: Jorge Oteiza
1989: Oscar Niemeyer
1990: Antoni Tàpies
1991: Victoria de los Ángeles, Teresa Berganza, Montserrat Caballé, José Carreras, Plácido Domingo, Alfredo Kraus, en Pilar Lorengar
1992: Roberto Matta
1993: Francisco Javier Sáenz de Oiza
1994: Alicia de Larrocha
1995: Fernando Fernán Gómez
1996: Joaquín Rodrigo
1997: Vittorio Gassman
1998: Sebastião Salgado
1999: Santiago Calatrava
2000: Barbara Hendricks
2001: Krzysztof Penderecki
2002: Woody Allen
2003: Miquel Barceló
2004: Paco de Lucía
2005: Maya Plisetskaya en Tamara Rojo
2006: Pedro Almodóvar
2007: Bob Dylan
2008: Sistema de Orquesta Juvenil e Infantil de Venezuela
2009: Norman Foster
2010: Richard Serra
2011: Riccardo Muti
2012: Rafael Moneo
2013: Michael Haneke
2014: Frank Gehry
2015: Francis Ford Coppola
2016: Núria Espert
2017: William Kentridge
2018: Martin Scorsese
2019: Peter Brook
2020: Ennio Morricone en John Williams
2021: Marina Abramović
2022: Carmen Linares en María Pagés
2023: Meryl Streep

Mensheid en communicatie (Humanidades y Comunicación)

1981: María Zambrano
1982: Mario Bunge
1983: El País
1984: Claudio Sánchez Albornoz
1985: José Ferrater Mora
1986: O Globo
1987: El Espectador en El Tiempo
1988: Horacio Sáenz Guerrero
1989: Fondo de Cultura Económica en Pedro Laín Entralgo
1990: Universidad Centroamericana "José Simeón Cañas"
1991: Luis María Anson
1992: Emilio García Gómez
1993: Revista Vuelta van Octavio Paz
1994: Spaanse missie in Rwanda en Burundi
1995: José Luis López Aranguren en EFE
1996: Indro Montanelli en Julián Marías
1997: CNN en Václav Havel
1998: Reinhard Mohn en Somaly Mam
1999: Instituto Caro y Cuervo
2000: Umberto Eco
2001: George Steiner
2002: Hans Magnus Enzensberger
2003: Ryszard Kapuściński en Gustavo Gutiérrez
2004: Jean Daniel
2005: Alliance française, Società Dante Alighieri, British Council, Goethe-Institut, Instituto Cervantes, Instituto Camões
2006: National Geographic Society
2007: De tijdschriften Nature en Science
2008: Google
2009: Nationale Autonome Universiteit van Mexico
2010: Alain Touraine en Zygmunt Bauman
2011: Royal Society
2012: Shigeru Miyamoto
2013: Annie Leibovitz
2014: Quino
2015: Emilio Llendó Íñigo
2016: James Nachtwey
2017: Les Luthiers
2018: Alma Guillermoprieto
2019: Museo del Prado
2020: Guadalajara International Book Fair en Hay Festival of Literature & Arts
2021: Gloria Steinem
2022: Adam Michnik
2023: Nuccio Ordine

Internationale samenwerking (Cooperación Internacional)

1981: José López Portillo
1982: Enrique V. Iglesias
1983: Belisario Betancur
1984: Contadora Group
1985: Raúl Alfonsín
1986: Universiteit van Salamanca en Universiteit van Coimbra
1987: Javier Pérez de Cuéllar
1988: Óscar Arias en Fatiha Boudiaf
1989: Jacques Delors en Michail Gorbatsjov
1990: Hans Dietrich Genscher
1991: Het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen (UNHCR)
1992: Nelson Mandela en Frederik Willem de Klerk
1993: De VN-blauwhelmen gestationeerd in voormalig Joegoslavië
1994: Yasser Arafat en Yitzhak Rabin
1995: Mário Soares
1996: Helmut Kohl
1997: Regering van Guatemala en de Guatemalteekse Nationale Revolutionaire Eenheid
1998: Fatiha Boudiaf, Olayinka Koso-Thomas, Graça Machel, Rigoberta Menchú, Fatana Ishaq Gailani, Emma Bonino en Somaly Mam
1999: Pedro Duque, John Glenn, Chiaki Mukai en Valery Polyakov
2000: Fernando Henrique Cardoso
2001: Internationaal ruimtestation ISS
2002: De Scientific Committee on Antarctic Research
2003: Luiz Inácio Lula da Silva
2004: Het ERASMUS-programma van de Europese Unie
2005: Simone Veil
2006: Bill & Melinda Gates Foundation
2007: Al Gore
2008: Ifakara Health Research and Development Centre (Tanzania), Malaria Research and Training Centre (Mali), Kintampo Health Research Centre (Ghana) en het Manhiça Centre of Health Research (Mozambique)
2009: Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
2010: The Transplantation Society en de National Transplant Organization
2011: Bill Drayton
2012: Rode Kruis
2013: Max-Planck-Gesellschaft
2014: Fulbright-programma
2015: Wikipedia
2016: United Nations Framework Convention on Climate Change en de Paris Agreement
2017: De Hispanic Society of America
2018: African Medical & Research Foundation (Amref)
2019: Salman Khan en de Khan Academy
2020: Gavi, the Vaccine Alliance
2021: CAMFED (Campaign for Female Education)
2022: Ellen MacArthur
2023: Drugs for Neglected Diseases initiative

Literatuur (Letras)

1981: José Hierro
1982: Miguel Delibes en Gonzalo Torrente Ballester
1983: Juan Rulfo
1984: Pablo García Baena
1985: Ángel González
1986: Mario Vargas Llosa en Rafael Lapesa
1987: Camilo José Cela
1988: José Angel Valente en Carmen Martín Gaite
1989: Ricardo Gullón
1990: Arturo Uslar Pietri
1991: Het volk van Puerto Rico
1992: Francisco Nieva
1993: Claudio Rodríguez
1994: Carlos Fuentes
1995: Carlos Bousoño
1996: Francisco Umbral
1997: Álvaro Mutis
1998: Francisco Ayala
1999: Günter Grass
2000: Augusto Monterroso
2001: Doris Lessing
2002: Arthur Miller
2003: Fatema Mernissi en Susan Sontag
2004: Claudio Magris
2005: Nélida Piñon
2006: Paul Auster
2007: Amos Oz
2008: Margaret Atwood
2009: Ismail Kadare
2010: Amin Maalouf
2011: Leonard Cohen
2012: Philip Roth
2013: Antonio Muñoz Molina
2014: John Banville
2015: Leonardo Padura
2016: Richard Ford
2017: Adam Zagajewski
2018: Fred Vargas
2019: Siri Hustvedt
2020: Anne Carson
2021: Emmanuel Carrère
2022: Juan Mayorga
2023: Haruki Murakami

Sociale wetenschappen (Ciencias Sociales)

1981: Román Perpiñá
1982: Antonio Domínguez Ortiz
1983: Julio Caro Baroja
1984: Eduardo García de Enterría
1985: Ramón Carande Thovar
1986: José Luis Pinillos
1987: Juan José Linz
1988: Luis Díez del Corral en Luis Sánchez Agesta
1989: Enrique Fuentes Quintana
1990: Rodrigo Uría González
1991: Miguel Artola Gallego
1992: Juan Velarde Fuertes
1993: Silvio Zavala
1994: Aurelio Menéndez Menéndez
1995: Joaquim Veríssimo Serrão
1996: John Huxtable Elliott
1997: Martín de Riquer Morera
1998: Jacques Santer en Pierre Werner
1999: Raymond Carr
2000: Carlo Maria Martini
2001: De Colegio de México en Juan Iglesias Santos
2002: Anthony Giddens
2003: Jürgen Habermas
2004: Paul Krugman
2005: Giovanni Sartori
2006: Mary Robinson
2007: Ralf Dahrendorf
2008: Tzvetan Todorov
2009: David Attenborough
2010: Het Archeologisch team Warriors van Xi'an
2011: Howard Gardner
2012: Martha Nussbaum
2013: Saskia Sassen
2014: Joseph Pérez
2015: Esther Duflo
2016: Mary Beard
2017: Karen Armstrong
2018: Michael J. Sandel
2019: Alejandro Portes
2020: Dani Rodrik
2021: Amartya Sen
2022: Eduardo Matos Moctezuma
2023: Hélène Carrère d'Encausse

Technisch en wetenschappelijk onderzoek (Investigación Científica y Técnica)

1981: Alberto Sols
1982: Manuel Ballester
1983: Luis Antonio Santaló
1984: Antonio García Bellido
1985: Emilio Rosenblueth en David Vázquez Martínez
1986: Antonio González González
1987: Pablo Rudomín en Jacinto Convit
1988: Manuel Cardona en Marcos Moshinsky
1989: Guido Münch
1990: Salvador Moncada en Santiago Grisolía
1991: Francisco Bolívar Zapata
1992: Federico García Moliner
1993: Amable Liñán
1994: Manuel Patarroyo
1995: Manuel Losada Villasante en het Nationaal Instituut voor Biodiversiteit van Costa Rica
1996: Valentin Fuster
1997: Onderzoeksteam Atapuerca
1998: Emilio Méndez Pérez en Pedro Miguel Etxenike Landiríbar
1999: Ricardo Miledi en Enrique Moreno González
2000: Luc Montagnier en Robert Gallo
2001: Craig Venter, John Sulston, Hamilton Smith, Francis Collins en Jean Weissenbach
2002: Robert E. Kahn, Vinton Cerf, Tim Berners-Lee en Lawrence Roberts
2003: Jane Goodall
2004: Judah Folkman, Tony Hunter, Joan Massagué Solé, Bert Vogelstein en Robert Weinberg
2005: Antonio Damasio
2006: Juan Ignacio Cirac
2007: Ginés Morata Pérez en Peter Lawrence
2008: Sumio Iijima, Shuji Nakamura, Robert Langer, George M. Whitesides en Tobin Marks
2009: Martin Cooper en Ray Tomlinson
2010: David Julius, Baruch Minke en Linda Watkins
2011: Joseph Altman, Arturo Álvarez-Buylla en Giacomo Rizzolatti
2012: Gregory Winter en Richard A. Lerner
2013: Peter Higgs, François Englert en het CERN
2014: Avelino Corma Canós, Mark Davis en Galen Stucky
2015: Emmanuelle Charpentier en Jennifer Doudna
2016: Hugh Herr
2017: Rainer Weiss, Kip S. Thorne, Barry C. Barish en het LIGO Scientific Collaboration
2018: Svante Pääbo
2019: Joanne Chory en Sandra Myrna Díaz
2020: Yves Meyer, Ingrid Daubechies, Terence Tao en Emmanuel Candès
2021: Katalin Karikó, Drew Weissman, Philip Felgner, Uğur Şahin, Özlem Türeci, Derrick Rossi en Sarah Gilbert
2022: Geoffrey Hinton, Yann LeCun, Yoshua Bengio en Demis Hassabis
2023: Jeffrey I. Gordon, E. Peter Greenberg en Bonnie L. Bassler

Vrede en harmonie (Concordia)

1986: Vicariate of Solidarity (Chili)
1987: Villa El Salvador
1988: International Union for Conservation of Nature and Natural Resources en het World Wide Fund for Nature
1989: Stephen Hawking
1990: Sefardische gemeenschappen
1991: Medicus Mundi en de Médecins Sans Frontières
1992: American Foundation for AIDS Research (AMFAR)
1993: Gesto por la Paz in het Baskenland
1994: Save the Children, National Movement of Street Children en de Messengers of Peace
1995: Z.M. Hoessein van Jordanië, koning van Jordanië
1996: Adolfo Suárez
1997: Yehudi Menuhin en Mstislav Rostropovich
1998: Nicolás Castellanos, Vicente Ferrer, Joaquín Sanz Gadea en Muhammad Yunus
1999: Caritas Española
2000: Koninklijke Spaanse Academie en de Associatie van Academies voor de Spaanse taal
2001: World Network of Biosphere Reserves
2002: Daniel Barenboim en Edward Said
2003: J. K. Rowling
2004: The Way of St. James
2005: Daughters of Charity of Saint Vincent de Paul
2006: UNICEF
2007: Yad Vashem
2008: Íngrid Betancourt
2009: De stad Berlijn
2010: Manos Unidas
2011: Fukushima 50
2012: Spaanse federatie van voedselbanken (FESBAL)
2013: Spaanse federatie voor de blinden ONCE
2014: Caddy Adzuba
2015: niet uitgereikt
2016: SOS Kinderdorpen
2017: Europese Unie
2018: Sylvia A. Earle
2019: Gdańsk
2020: Spaanse gezondheidswerkers in de frontlijn tegen COVID-19
2021: José Andrés en de World Central Kitchen
2022: Shigeru Ban
2023: Mary's Meals