Stepantsminda

Stepantsminda
სტეფანწმინდა
Daba in Georgië Vlag van Georgië
Stepantsminda (Georgië)
Stepantsminda
Geografie
Regio Mtscheta-Mtianeti
Gemeente Kazbegi
Hoogte 1750 m
Coördinaten 42° 40′ NB, 44° 39′ OL
Bevolking
Inwoners (2023) 1.491 [1]
Etniciteit (2014) Georgisch (99,5%)
Overige informatie
Daba sinds 1966
Eerdere namen Kazbegi (1921-2006)
Tijdzone UTC+4
Stepantsminda in Mtscheta-Mtianeti
Stepantsminda (Mtscheta-Mtianeti)
Stepantsminda
Foto's
Portaal  Portaalicoon   Georgië

Stepantsminda (Georgisch: სტეფანწმინდა; voormalige naam Kazbegi, ყაზბეგი) is een 'nederzetting met stedelijk karakter' in het noorden van Georgië met 1.491 inwoners (2023). Het is het bestuurlijk centrum van de gemeente Kazbegi in de regio Mtscheta-Mtianeti. Stepantsminda is gesitueerd op 1750 meter boven zeeniveau aan de voet van de kenmerkende 5047 meter hoge Kazbek. Het ligt 150 kilometer ten noorden van hoofdstad Tbilisi aan de historische Georgische Militaire Weg en is een toeristische uitvalsbasis met zicht op de iconische Drievuldigheidskerk van Gergeti. De rivier Terek stroomt door Stepantsminda, die door de Darjalkloof naar Rusland voert.

Geschiedenis

Aleksander Kazbegi

Het gebied werd al in de klassieke oudheid bewoond. In de 19e eeuw werden in Stepantsminda diverse archeologische vondsten gedaan, waaronder schatten uit ongeveer de 5e-6e eeuw v.Chr., die bestonden uit zilveren bekers, ijzeren kannen en armbanden en beeldjes van dieren en mensen.[2] Stepantsminda viel gedurende de middeleeuwen tot 1801 onder het Georgische koninkrijk Kartli (en Kartli-Kachetië). Aan het einde van de 13e eeuw viel het Mongoolse leger de regio Chevi in Kartli aan om de opstandige koning David VIII (1293-1311) te straffen, maar stuitte het bij Stepantsminda op grote weerstand en keerde om.[2]

Kazbegi

Stepantsminda is de geboorteplaats van de bekende Georgische schrijver Aleksander Kazbegi (1848-1890), geboren in de elitaire Tsjofikasjvili familie.[3] Zijn grootvader Gabriel Tsjofikasjvili had de familienaam Kazbegi geadopteerd in ere van zijn vader Kazibegi Tsjofikasjvili die de mouravi (constable) was van Stepantsminda onder koning Erekle II van Kartli-Kachetië en onder meer de tol inde op de handelsroute van en naar Rusland, de Georgische Militaire Weg. Gabriel werd na de dood van zijn vader door Erekle II verantwoordelijk gemaakt voor de veiligheid van de Darjalkloof en de weg naar Rusland en werd in de adelstand verheven.

Gabriel Kazbegi was loyaal aan de Russische annexatie in 1801 en steunde de Russische zijde tijdens de Georgische bergvolk opstanden van 1804 en de Kacheti-opstand in 1812.[4] Het Sovjetgezag hernoemde in 1921 Stepantsminda in Kazbegi als dank voor de loyaliteit van Gabriel.[2][5] Onofficieel was de naam Kazbegi al eerder in zwang geraakt, ook voor de berg Kazbek die voorheen Mkinvari of Mkinvartsveri genoemd werd. De Duitse historicus en etnograaf Julius Klaproth schreef in 1807-1808 al dat zowel de berg als de plaats door de Russen als Kazbeg werd aangeduid.[6] De Russische publicist Ivan Golovin verklaarde de relatie van de naam Kazbeg met de Tsjofikasjvili familie als een afgeleide van de Perzische familienaam Kasibey, die in de Tsjofikasjvili stamboom voorkomt.[7]

20e eeuw

In 1966 werd Kazbegi gepromoveerd naar een 'nederzetting met stedelijk karakter' (დაბა, daba), onder andere door de kuuroord ontwikkeling.[8] In de Sovjetperiode werd een kabelbaan aangelegd naar het pelgrimsoord Drievuldigheidskerk van Gergeti, en kwam er een onverharde weg naar het klooster. De kabelbaan werd snel weer ontmanteld. Sinds 2018 is de weg naar Gergeti geheel geasfalteerd.[9] In 2006 werd de naam Stepantsminda weer teruggegeven.[10]

Demografie

Per 1 januari 2023 had Stepantsminda 1.491 inwoners, een gestage stijging ten opzichte van de jaren ervoor.[1] Het daba bestond in 2014 geheel uit etnisch Georgiërs, met letterlijk slechts enkele Russen en Osseten.[11]

Jaar 1923 1939 1959 1970 1979 1989 2002 2014 2020 2023
Aantal 1.142 Gestegen 1.381 Gedaald 1.180 Gestegen 1.991 Gedaald 1.914 Gestegen 1.957 Gedaald 1.783 Gedaald 1.326 Gestegen 1.428 Gestegen 1.491
Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1923,[12] 1939 tot heden[13][15]

Bezienswaardigheden

Drievuldigheidskerk van Gergeti (l) met Kazbek (r) gezien vanuit Stepantsminda

In het stadje zelf zijn enkele bezienswaardigheden te vinden, maar in de directe omgeving is meer te zien en doen.

  • Drievuldigheidskerk van Gergeti uit de 14e eeuw. Deze kerk staat op een heuvel ongeveer 400 meter boven Stepantsminda, met de Kazbek op de achtergrond en is daarmee een van de meest kenmerkende bezienswaardigheden van het land.
  • Gedenkteken en geboortehuis van de bekende Georgische schrijver Alexander Kazbegi (1848-1890, geboren als Tsjofikasjvili) dat is omgebouwd van huismuseum tot museum voor lokale geschiedenis. In dit museum zijn onder andere zijn manuscripten en bibliotheek te zien, maar ook een collectie van archeologische vondsten en documenten over de historische regio Chevi.[16]
  • Dzjoetavallei. Vallei met verschillende wandelroutes, populair om natuurschoon, kleine nederzettingen en cultureel erfgoed.[17]
  • Troesovallei. Bovenloop van de Terek, natuurschoon en verlaten historische nederzettingen met oude fortificaties.
  • Darjalkloof. Kloof in de Terek tussen Stepantsminda en de Russische grens.

Vervoer

Stepantsminda ligt aan de Georgische Militaire Weg (S3 / E117), de doorgaande weg Tbilisi - Vladikavkaz (Rusland). Richting de Russische grens komt deze weg door de Darjalkloof. Richting Tbilisi passeert men de waterscheiding van de Grote Kaukasus, de 2379 meter hoge Dzjvaripas bij wintersportplaats Goedaoeri. Bij Stepantsminda leidt de nationale route Sh146 omhoog naar de Drievuldigheidskerk van Gergeti. Ten zuiden van Stepantsminda bij Archoti gaat de nationale route Sh147 de Dzjoetavallei in, een wandelbestemming.

Geboren

  • Aleksander Kazbegi (1848-1890), schrijver.

Referenties

  1. ↑ a b (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2023). Geraadpleegd op 12 mei 2023.
  2. ↑ a b c (ka) Topoarchaeologisch woordenboek van Kartli - Stepantsminda. National Parliamentary Library of Georgia. Geraadpleegd op 19 juli 2022.
  3. ↑ (ka) Biografisch Woordenboek - Alexander Kazbegi. National Parliamentary Library of Georgia. Geraadpleegd op 19 juli 2022.
  4. ↑ (ka) Biografisch Woordenboek - Gabriel Kazbegi. National Parliamentary Library of Georgia. Geraadpleegd op 19 juli 2022.
  5. ↑ (en) Definition of "Kazbegi". Great Soviet Encyclopedia, 3rd edition 1969–1978. Geraadpleegd op 19 juli 2022.
  6. ↑ Von Klaproth, Julius (1814). Travels in the Caucasus and Georgia performed in the years 1807 and 1808 by command of the Russian Government, 1e druk, Londen, pp. 381-383. Geraadpleegd op 20 juli 2022.
  7. ↑ Golovin, Ivan (1854). The Caucasus, 1e druk. Truebner & Co, Abingdon, pp. 74-75.
  8. ↑ (ka) deel I. Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) Pag.93 (2003). Gearchiveerd op 10 oktober 2022. Geraadpleegd op 24 mei 2022.
  9. ↑ (en) New road gives access to Georgia’s iconic Gergeti Trinity Church. Agenda.ge (30 november 2018). Geraadpleegd op 19 juli 2022.
  10. ↑ (ka) Law "About renaming the township of Kazbegi". The Legislative Herald of Georgia (9 januari 2009). Geraadpleegd op 19 juli 2022.
  11. ↑ (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 21 oktober 2022.
  12. ↑ (en) Ethnic composition of Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 19 juli 2022.
  13. ↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 1 januari 2022.
  14. ↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 1 januari 2022.
  15. ↑ Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie [14], "1. Introduction", Pagina 1.
  16. ↑ (en) Stepantsminda Historisch Museum. Georgische Museum Associatie. Geraadpleegd op 19 juli 2022.
  17. ↑ (en) Juta. Georgian Travel Guide. Geraadpleegd op 19 juli 2022.
Mediabestanden
Zie de categorie Stepantsminda van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.