Vilhelm Moberg

Karl Artur Vilhelm Moberg (Moshultamåla, Småland, 20 augustus 1898 – Grisslehamn, 8 augustus 1973) was een Zweeds schrijver.

Leven en werk

Moberg werd geboren als boerenzoon, leek ook zelf bestemd voor het boerenleven, maar las veel en werkte zich via diverse studies verder op. Nadat hij in 1918 een jaar lang ziek was (Spaanse griep) werd hij journalist en begon hij te schrijven. Aanvankelijk schreef hij enkele luchtige toneelstukken en volkse verhalen onder het pseudoniem Ville i Momåla. Met zijn boerenroman Raskens (1927) begint zijn eigenlijke literaire werk.

Mobergs magnum opus is de zogenaamde Emigranten-reeks, bestaande uit de boeken De emigranten (1949), Pioniers in de nieuwe wereld (1952), Kolonisten in Minnesota (1956) en De laatste brief naar Zweden (1959). Deze groots opgezette tetralogie vertoont alle opvallende eigenschappen van het werk van Moberg: volksheid, genegenheid voor de arme boeren uit zijn geboortestreek, vrijheidsgeest, documentaire speurzin (veel van Mobergs materiaal berust op onderzoek in archieven), een sterk realisme en een epische verteltrant. De romans van Moberg blinken niet uit in de karaktertekening. Hij staat vooral bekend als groot verteller.

Moberg mengde zich in de jaren vijftig regelmatig in actuele kwesties, schreef en sprak zich uit over een aantal betwiste rechterlijke uitspraken en nam stelling tegen de academische geschiedschrijving. Om psychologische redenen keerde hij zich actief tegen abortus. Ook toonde hij zich een uitgesproken republikein.

Moberg pleegde in 1973 zelfmoord. Hij werd begraven op de Norra begravningsplatsen in Solna.

Trivia

In 1995 maakten Benny Andersson en Björn Ulvaeus, de twee mannelijke leden van ABBA, een musical naar Mobergs Emigranten-reeks, onder de titel Kristina från Duvemåla ("Kristina uit Duvemåla").

Bibliografie

1925 Kassabrist
1927 Raskens
1929 Långt från landsvägen
1929 Marknadsafton
1930 De knutna händerna
1933 Mans kvinna
1935 Sänkt sedebetyg; Nederlands: Als de stad roept
1937 Sömnlös
1939 Giv oss jorden!
1941 Rid i natt! (dt. Reit heut nacht!)
1944 Soldat med brutet gevär
1945 Vår ofödde son
1949 Utvandrarna; Nederlands: De Emigranten
1952 Invandrarna; Nederlands: Pioniers in de nieuwe wereld
1956 Nybyggarna; Nederlands: Kolonisten in Minnesota
1957 Domaren
1959 Sista brevet till Sverige; Nederlands: De laatste brief naar Zweden
1963 Din stund på jorden
1970–71 Min svenska historia 1, 2

Literatuur en bronnen

A. Bachrach e.a.: Encyclopedie van de wereldliteratuur. Bussum, 1980-1984. ISBN 90-228-4330-0
Eidevall, Gunnar. Vilhelm Moberg, Swedish portraits (Stockholm, Sweden: Svenska Institutet; 2nd edition. 1996)