Voelobject

Voelobject naast schilderij van Isaac Israels in het Van Abbemuseum.
Een grafische weergave in reliëf met uitleg in braille, alsmede in verschillende talen, van het verloop van een ondergrondse watergang in de Eifel.

Een voelobject of voelplaat is een object dat gebruikmaakt van verhoogde en verdiepte oppervlakken zodat een slechtziende het afgebeelde kan voelen. Voelafbeeldingen worden gebruikt waar een tekstuele beschrijving in braille niet voldoende of eenvoudigweg niet mogelijk zou zijn. Voelobjecten worden dan ook gebruikt om niet-tekstuele informatie over te brengen.

Voorbeelden van toepassingen zijn landkaarten, grafieken en diagrammen, maar ook wenskaarten.[1] Ook dierentuinen[2] gebruiken dit soort materiaal, om slechtzienden bijvoorbeeld de huid van een dier te laten voelen.

Voelobjecten kunnen worden beschouwd als een subset van alle mogelijke vormen van voor slechtzienden toegankelijke afbeeldingen. Beelden kunnen op verschillende manieren toegankelijk worden gemaakt voor slechtzienden, bijvoorbeeld door een mondelinge beschrijving, door geluid of haptische feedback.

Voelobjecten worden ook toegepast voor andere doelgroepen, bijvoorbeeld voor mensen met de ziekte van Alzheimer.[3]

Kunst

Een voelobject maakt het slechtzienden ook mogelijk om kunstwerken die niet aangeraakt mogen worden in bijvoorbeeld een museum te ervaren. Het Van Abbemuseum maakte als een van de eerste musea in Nederland,[4] sinds 2021 gebruik van voelobjecten,[5] gemodelleerd naar de in het museum getoonde schilderijen. Het Rembrandthuis in Amsterdam maakte voelobjecten waaronder een voelbare dwarsdoorsnede van het gebouw.[6] Andere Nederlandse en Belgische musea volgden deze voorbeelden.[7][8][9]

Er zijn echter kunstenaars die voelobjecten als afzonderlijke kunstvorm zien. Zo maakte Woody van Amen tussen 1960 en 1980 een erotisch voelobject.[10]

Een voelbare kaart van papier

Productie

Voelbare afbeeldingen voor blinden in publicaties voor blinden kunnen worden geproduceerd met behulp van het embossing of met speciale voelbare inkt in inkjetprinters. In openbare ruimtes worden metalen panelen met een reliëf gebruikt. Voelafbeeldingen worden vaak gecombineerd met braille voor het weergeven van tekst.

Zie ook

  • Stemmal
  • Voelboek
Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen

  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Tactile graphic op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Blindengrafik op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

Voetnoten

  1. ↑ braille.nl. cbb. Geraadpleegd op 2 april 2023.
  2. ↑ Antwerpse Zoo: Voelplaten voor blinden. www.kimbols.be. Geraadpleegd op 2 april 2023.
  3. ↑ Ellenbroek, Ellis, Oude film prikkelt patiënt om te praten. Trouw (25 september 2010). Geraadpleegd op 2 april 2023.
  4. ↑ Stimuleringsfonds, Multisensory Museum:. Stimuleringsfonds. Geraadpleegd op 2 april 2023.
  5. ↑ (en) Een multisensorieel museum: Universal Design als stap richting integraal toegankelijke musea in Vlaanderen en Brussel Scriptieprijs. www.scriptiebank.be. Geraadpleegd op 2 april 2023.
  6. ↑ Een multi-zintuiglijk museum. Rembrandthuis (26 augustus 2019). Geraadpleegd op 2 april 2023.
  7. ↑ Rondleiding Voelen en Verbeelden. Rijksmuseum Twenthe. Geraadpleegd op 2 april 2023.
  8. ↑ (en) Zicht, Geluid in, Rondleiding en voelsessie bij Museum Beelden aan Zee in Scheveningen voor mensen met een visuele beperkin – Geluid in Zicht. Geraadpleegd op 2 april 2023.
  9. ↑ Voelplaten MSK Gent. www.mskgent.be. Geraadpleegd op 2 april 2023.
  10. ↑ Woody van Amen & Collectie Becht in Museum Het Valkhof 2003. www.cultuurarchief.nl. Geraadpleegd op 2 april 2023.