Wasatchian

Het Wasatchian is een van de North American land mammal ages en het is een stratigrafische biozone die het Vroeg-Eoceen omvat. Het Wasatchian duurde van 55,8 tot 50,3 miljoen jaar geleden.^[1] De biozone is vernoemd naar de Wasatch-formatie

Het Wasatchian valt binnen het Ypresien en correleert met het Sparnacian van Europa. Het wordt voorafgegaan door het Clarkforkian en gevolgd door het Bridgerian.

Onderverdeling

Walter Granger deelde in 1914 het Wasatchian naar aanleiding van fossiele vondsten in de Bighorn- en Clark's Fork-bekkens in Wyoming in in vier faunazones: het Sandcouleean (55,0-54,3 Ma), het Graybulian (54,3-53,0 Ma), het Lysitean (53,0-52,5) en het Lostcabinian (52,5-50,0). In 1983 kwam Philip Gingerich met een nieuwe indeling in acht zones gebaseerd op het eerste voorkomen van Hyracotherium grangeri (Wa-0), Cardiolophus radinski (Wa-1), Arfia shoshoniensis (Wa-2), Homogalax protapirinus (Wa-3), Hyracotherium pernix (Wa-4), Bunophorus estagius (Wa-5), Heptodon calciculis (Wa-6) en Lambdotherium primaevum (Wa-7). Hierbij vervingen de eerste drie zones het Sandcouleean van Granger en de volgende drie zones het Graybullian. Wa-6 komt overeen met het Lysitean. Wa-7 omvat net als het Lostcabinian de tweede helft van het Wasatchian.^[2] Een negende zone, het Wa-M, volgde later voor de fase direct na de Paleoceen-Eoceen-grens.^[3]

De huidige tijdsgrenzen van de zones van het Wasatchian zijn als volgt^[4]:

• Wa-0: 55,8-55,75 Ma
• Wa-1: 55,75-55,5 Ma
• Wa-2: 55,5-55,2 Ma
• Wa-3: 55,2-54,95 Ma
• Wa-4: 54,95-54,1 Ma
• Wa-5: 54,1-53,9 Ma
• Wa-6: 53,9-52,9 Ma
• Wa-7: 52,9-50,3 Ma

Fauna

Het voorkomen en de ontwikkeling van de fauna van Noord-Amerika in het Wasatchian is met name bekend door fossiele vondsten in de centrale delen van de Verenigde Staten, die destijds bedekt waren met bosgebieden. Afzettingen van de Willwood-formatie in het Bighorn-bekken beslaan alle zones van het Wasatchian. De San José-formatie in het San Juan-bekken in New Mexico omvat afzettingen uit het Midden-Wasatchian. Buiten de centrale delen van de Verenigde Staten zijn onder meer fossielen gevonden in de Tuscahoma-formatie in Mississippi, afgezet in een subtropisch kustbos, en in de Margaret-formatie op het Canadese Ellesmere-eiland, een Arctisch eiland met een destijds warmer klimaat dan tegenwoordig.

De overgang van het Clarkforkian naar het Wasatchian viel in het Paleocene-Eocene Thermal Maximum, een periode van sterke klimaatsveranderingen. In deze periode immigreerden de onevenhoevigen, evenhoevigen en primaten naar Noord-Amerika vanuit de Oude Wereld. Sifrhippus, Diacodexis en Teilhardina zijn vroege vertegenwoordigers van deze drie groepen in het Wasatchian. Ook de hyaenodonten zoals Prototomus verscheven in Noord-Amerika in het begin van het Wasatchian. Daarnaast ontwikkelden de miaciden, oxyaeniden en knaagdieren zich tijdens het Wasatchian verder. De eerste Noord-Amerikaanse vleermuizen ontwikkelden zich in het Laat-Wasatchian. Oudere zoogdiergroepen die in het Wasatchian overleefden waren onder meer arctocyoniden als Chriacus, phenacodonten als Ectocion, pantodonten als Coryphodon, taeniodonten als Stylinodon en multituberculaten.^[5]