Witte koeskoes

Witte koeskoes
IUCN-status: Niet bedreigd^[1] (2015)

Taxonomische indeling

Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Chordata (Chordadieren)
Klasse:	Mammalia (Zoogdieren)
Orde:	Diprotodontia (Klimbuideldieren)
Familie:	Phalangeridae (Koeskoezen)
Geslacht:	Phalanger

Soort

Phalanger orientalis
(Pallas, 1766)

Afbeeldingen op

Wikimedia Commons

Witte koeskoes op

Wikispecies

Portaal

Biologie
Zoogdieren

De witte koeskoes (Phalanger orientalis) is een koeskoes uit het geslacht Phalanger die voorkomt van Timor en de Molukken tot noordelijk Nieuw-Guinea.^[2]^[3] Op een groot deel van de eilanden waar deze soort voorkomt, is hij waarschijnlijk echter geïntroduceerd. Drie gelijkende soorten, Phalanger breviceps, Phalanger mimicus en Phalanger intercastellanus, zijn lange tijd ook tot de witte koeskoes gerekend. Op Mount Karimui (Papoea-Nieuw-Guinea) komen twee verwante, onbeschreven soorten voor.

Kenmerken

De witte koeskoes is een grote koeskoes met een korte, harde vacht en meestal een donkere rugstreep. De vachtkleur is variabel, maar vrouwtjes hebben altijd een witte staartpunt. De buik is meestal wit. Dieren uit de Kai-eilanden en Buru zijn volledig wit, exemplaren uit Sanana hebben een roodbruine vacht (inclusief de buik). Mannelijke Nieuw-Guinese witte koeskoezen zijn vuilwit, vrouwtjes rood of bruin en jongen rood of grijs. Op Guadalcanal zijn in het noordelijke, drogere deel van het eiland zowel grijze als witte exemplaren te zien, maar in het natte zuiden komen alleen zwarte en donkerbruine dieren voor. De grootste dieren zijn te vinden in het westen (Timor en de Molukken), waar mannetjes bijna vijf kilogram kunnen wegen, de kleinste op Nissan en in de zuidelijke Salomonseilanden, waar volwassen dieren vaak slechts ongeveer een kilogram wegen. De kop-romplengte voor exemplaren uit New Ireland en Nieuw-Guinea bedraagt 377 tot 472 mm, de staartlengte 278 tot 425 mm, de achtervoetlengte 40 tot 61,9 mm, de oorlengte 21 tot 29 mm en het gewicht 1600 tot 3500 g.

Leefwijze

Er is weinig bekend over de natuurlijke historie van deze algemene soort. Er wordt waarschijnlijk het hele jaar door gepaard; per worp krijgen vrouwtjes één tot twee jongen. Het dieet bestaat uit fruit, bladeren en boombast. Het is mogelijk dat mannetjes met elkaar vechten om nog onduidelijke redenen.

Verspreiding

De witte koeskoes komt voor op Nieuw-Guinea, de Molukken en Timor. De eilanden rondom Nieuw-Guinea waar de witte koeskoes is gevonden zijn Ambon, Bagabag, de Banda-eilanden, Batanta, Biak-Supiori, Buru, Ceram, Gorong, Japen, Karkar, de Kai-eilanden, Koil, Long, Misool, Numfor, Salawati, Sanana, Saparua, Su Mios, Umboi, Vokeo en Waigeo. Op Nieuw-Guinea komt de soort tot op 1500 m hoogte voor. Het dier is waarschijnlijk zo'n 6000 jaar geleden op Timor, en op een onbekend tijdstip in de Molukken (o.a. Ceram, Buru, Sanana en de Kai-eilanden). De witte koeskoes komt overal in zijn verspreiding algemeen voor, ook en vooral in tuinen en andere door mensen verstoorde gebieden. Het dier wordt ook vaak als huisdier gehouden. De populaties in de Bismarck-archipel en de Salomonseilanden worden nu tot Phalanger breviceps gerekend.^[4]

Bronnen, noten en/of referenties

Groves, C.P. 2005. Order Diprotodontia. Pp. 43-70 in Wilson, D.E. & Reeder, D.M. (eds.). Mammal Species of the World: a taxonomic and geographic reference. 3rd ed. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2 vols., 2142 pp. ISBN 978-0-8018-8221-0
Flannery, T.F. 1995. Mammals of the South-West Pacific & Moluccan Islands. Chatswood: Reed Books, 464 pp. ISBN 0-7301-0417-6
Flannery, T.F. 1995. Mammals of New Guinea. 2nd ed. Chatswood, New South Wales: Reed Books, 568 pp. ISBN 0 7301 0411 7

↑ (en) Witte koeskoes op de IUCN Red List of Threatened Species.
↑ Groves, C. P. (2005). "Order Diprotodontia". In Wilson, D.E.; Reeder, D.M (eds.) Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. p. 47. ISBN 978-0-8018-8221-0.
↑ Mammal Diversity Database (2022). Phalanger orientalis (Pallas, 1766). Mammal Diversity Database (Version 1.10). DOI: 10.5281/zenodo.7394529. Geraadpleegd op 08-01-2023.
↑ Kealy, S., Donnellan, S. C., Mitchell, K. J., Herrera, M., Aplin, K., O'Connor, S., & Louys, J. (2019). Phylogenetic relationships of the cuscuses (Diprotodontia: Phalangeridae) of island Southeast Asia and Melanesia based on the mitochondrial ND2 gene. Australian Mammalogy, 42(3), 266-276.