1647

Ovo je članak o godini 1647.
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek
Decenija: 1610-e  1620-e  1630-e  – 1640-e –  1650-e  1660-e  1670-e
Godine: 1644 1645 1646 – 1647 – 1648 1649 1650
Šibenik odbranjen od Turaka
1647. po kalendarima
Gregorijanski 1647. (MDCXLVII)
Ab urbe condita 2400.
Islamski 1056–1057.
Iranski 1025–1026.
Hebrejski 5407–5408.
Bizantski 7155–7156.
Koptski 1363–1364.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1702–1703.
• Shaka Samvat 1569–1570.
• Kali Yuga 4748–4749.
Kineski
• Kontinualno 4283–4284.
• 60 godina Yin Vatra Svinja
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11647.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1647 (MDCXLVII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u petak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1647 na Wikimedijinoj ostavi

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

  • januar - Škoti predali kralja Čarlsa I parlamentarnim komesarima - u kućnom pritvoru do juna, zatim ga preuzela Armija novog uzora.
  • januar - Qingovska kampanja na jugu Kine: ubijen sečuanski moćnik Zhang Xianzhong a u Guangzhou jedan od južnomingovskih pretendenata Shaowu - ostaje Yongli (do 1662).
  • 27. 1. - Kandijski rat: u pomorskom okršaju kod Eubeje poginuli kapudan paša Kodža Musa-paša i mletački admiral Tommaso Morosini koji se sam suprotstavio osmanskoj floti[1].
  • siječanj - Mletački napadi iz Zadra i Šibenika - tokom godine osvojeni Zemunik (Đorđe Pizani protiv ličkog sandžakbega Halil-bega Durakbegovića), Novigrad, Vrana, Nadin, Ostrovica i dr., zapaljen Gračac.
    • Mnogi katolici i pravoslavci će prelaziti Mlečanima; neke vlaške skupine uništene tokom preseljavanja[2].
    • Katolički sveštenik Stevan Subotić (Stjepan Sorić) dovodi "šest stotina i više morlaka" na područje između Zadra i Bokanjca i u Biograd; oni zatim napadaju Liku, moguće da je Petar Smiljanić tada došao iz Udbine[3].
  • 8. 2. - Duždev akt o povlasticama za Makarsko primorje[4].
  • 10. 2. - Nakon tromjesečnih burnih rasprava na saboru u Požunu, kralj Ferdinand privoleo protestante da prihvate povratak 90 crkava od katolika, umjesto traženih 400[5].
  • veljača - Krajina između Cetine i Neretve priznala mletačku vlast[6].
  • mart, početkom - Hajduci pljačkaju dubrovački Pelješac i Mljet a takođe i tursku Hercegovinu tokom proleća[7].
  • 14. 3. - Tridesetogodišnji rat: Francuska i Švedska sklopile Primirje iz Ulma sa Bavarskom.
  • 14. 3. - Willem II van Oranje postaje stadtholder Holandske republike (do 1650).
  • mart? - Osvojen Zemunik kojeg je branio Halil-beg Durakbegović (zatočen uprkos obećane časne predaje), krajem meseca Leonardo Foscolo zauzeo i Novigrad[8].

April/Travanj – Jun/Lipanj

  • proleće - Neuspešan mletački napad na Skradin, osvajaju Obrovac, Karin, Nadin (posle bitke na otvorenom polju) i napuštenu Vranu, kao i Velin i Rakitnicu.
  • 13. 4. - Pred engleskim Dugim parlamentom pročitano pismo "Agitatora" koji se žale na kašnjenje plata za New Model Army.
  • 25. 4. - Petar Zrinski imenovan velikim kapetanom žumberačkih uskoka, učestvuje s njima u Tridesetogodišnjem ratu.
  • 9. 5. - Foskolo zauzeo Skradin kao i okolna sela i slapove Krke[9].
  • 13. 5. - Zemljotres u Santjagu 1647.: jak potres razorio Santiago de Chile.
  • maj - U Novi Amsterdam stigao Peter Stuyvesant, budući generalni direktor Nove Holandije (do 1664).
  • maj - Grbalj priznao mletačku vlast (dobili privilegije Paštrovića), Pobori nešto kasnije[10].
  • maj - Crnogorski glavari obećavaju kotorskom providuru slobodan prolaz i pomoć u vojsci - ovaj zatim šalje grbaljskog kneza Vojina Turkovića Jovanovića koji je zapalio kuće neprijateljske prema Mlečanima i poharao Orahovac[11].
  • 27. 5. - Braća Nikola i Petar Zrinski pobijedili Turke kod Kaniže, koji su ranije često upadali u Međimurje; poginuo Vuk Erded.
  • jun, početkom - Harambaša Miloš pokušao napasti karavan blizu Dubrovnika ali ga omeli dubrovački najamnici - trojica hajduka poginula, četvorica zarobljena. Hajduci iz Makarske krajine zatim traže njihovo oslobađanje i u julu pljačkaju dubrovačka sela na Pelješcu[12].
  • 13. 6. - Ugarski sabor jednoglasno izabrao Ferdinanda mlađeg za ugarskog kralja, okrunjen tri dana kasnije[13].
  • jun, polovinom - Brojniji mletački plaćenici neobjašnjivo poraženi od malobrojnijih Turaka kod Kandije, Deli Husein-paša ubrzo osvaja istočni Krit, sem Sitije.
  • 17. 6. - Zaključen osmomjesečni sabor u Požunu, kralj izdao diplomu kojom je u Hrvatskoj, Slavoniji i Dalmaciji katolička vjera jedina priznata[13].

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

  • leto - Bosanski namesnik Tekeli Mehmed-paša dolazi u Drniš, zatim Ferhad-beg Pašić preotima Nadin i kreće ka Zadru, ali ga odbio pop Sorić[14].
  • 7. 7. - Ribar Masaniello predvodi pobunu prodavaca voća u Napulju koja se okreće protiv španske vlasti (Filip IV).
  • srpanj - Petar Zrinski doveo četu u carsku vojsku u Češkoj, istakao se u obrani carevog logora kod Budějovica[13].
  • srpanj? - Turska kaznena ekspedicija potukla krajišnike kod Zadra[15].
  • 31. 7. - Križevački pukovnik Galler javlja ratnom vijeću u Graz da će se Vlasi pobuniti ili otići u Tursku ako predavci i Hrvati budu izlučeni iz Krajine[13].
  • avgust - Armija novog uzora zauzima London.
  • avgust - Irski konfederacijski ratovi: Bitka kod Dungan's Hilla je ubedljiva pobeda Parlamentaraca u Irskoj.
  • kolovoz - Turski napad na Šibenik - odbijen; hajdučki vlaški odredi plijene Liku, okolicu Knina i Klisa.
  • 16. 8. - Uskoci Petra Smiljanića napadaju Gračac - zapaljena tvrđava, džamija i 40 kuća, izgorele čitave porodice[14].
  • 24. 8. - Velika poplava u Senju, srušeno 50 kuća i dio bedema[13].
  • 21. 8. - 15. 9. - Bosanski vezir Husein-paša Tekelija (ili Mustafa?[15]) neuspješno pokušava osvojiti Šibenik[16][17].
  • 16. 9. - Nakon neuspele zavere[18] pogubljen veliki vezir Nevesinli Salih-paša, nakratko postavljen Kara Musa-Paša, takođe Bosanac, zatim Hezarpare Ahmed-paša.
  • 16. 9. - Tekelija prekida opsadu Šibenika, nekoliko dana nakon što je stigao providur Leonardo Foscolo.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

Nikola VII. Zrinski, hrvatski ban 1647/49 - 1664
  • oktobar - Uskoci Stevana Subotića/Stjepana Sorića osvojili Ostrovicu[19].
  • 22. 10. - Francuzi uspostavili Napuljsku Republiku na čelu sa vojvodom od Giza - traje do sledećeg aprila.
  • jesen - U Hrvatskoj se pojavila kuga, uključujući Zagreb (traje do veljače)[13].
  • listopad - prosinac - Juraj Križanić prvi put u Moskvi.
  • novembar - Bitka kod Knocknanussa je još jedna pobeda Parlamentaraca u Irskoj.
  • novembar - Kralj Čarls I pokušao pobeći, ali ga pritvorio guverner otoka Wight.
  • novembar - Debate u Putneyu: pripadnici Armije novog uzora raspravljaju o obliku novog ustava Engleske.
  • novembar - Blaise Pascal izveo eksperiment "praznina u praznini" kojim je dokazao da se iznad stuba žive u barometarskoj cevi nalazi vakuum.
  • decembar - Starešine Petrovog polja (kod Drniša) sklopile ugovor o primanju mletačkog podanstva[20].
  • 27. 12. - Nikola VII. Zrinski, praunuk sigetskog junaka, imenovan hrvatskim banom (do 1664).
  • 27. 12. (j.k.?) - Čarls I sklopio tajni sporazum (The Engagement) sa frakcijom škotskih Kovenantera - Škoti će napasti Englesku u zamenu za etabliranje prezbiterijanstva u Engleskoj.

Kroz godinu

  • Foscolo zauzima Zemunik, Vranu (sa Maškovića Hanom), Obrovac, Nadin, Novigrad i Skradin; neuspjeh kod Sinja[21]. Poljica prilazi Mlečanima[22].
  • Umro cetinjski mitropolit Mardarije I, nasleđuje ga arhiđakon Visarion, takođe pristalica unije[23].
  • 1646-47 - Maine, Pobori i Grbljani na strani Mlečana u Kandijskom ratu, uz njihovu pomoć zauzeli Cetinje (samo do 1649.)[24].
  • 1647-49 - Buna Jaskanaca (Jastrebarsko)[25].
  • U Puljštinu dolazi 3.450 Hrvata sa 66.500 grla stoke bježeći od Turaka[26].
  • Nerodna godina u Hrvatskoj što će dogodine dovesti do velike gladi[13].
  • 1647-50 - Kuga u Turskoj i mletačkim krajevima, "jedna od najvećih epidemija u jugoistočnoj Evropi"; ove godine se pojavila u Trebinjskom kraju[27].
  • U Veneciji otvoren prvi kafe u Evropi van Osmanskog carstva.
  • Mehmed-paša Ćuprilić poslan da uguši pobunu guvernera Sivasa[28].

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1647.

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1647.
  • 11. 1. - Petar Mogila, kijevski mitropolit (* 1597)
  • 29. 3. - Charles Butler, pčelar (* 1560)
  • 17. 4. - Nikola IX. Frankapan, bivši hrvatski ban (* 1584)
  • 25. 4. - Matthias Gallas, carski zapovednik (* 1588)
  • 16. 7. - Masaniello, ribar i revolucionar (* 1622)
  • 27. 9. - Willem Kieft, gen. direktor Nove Holandije (* 1597)
  • 8. 10. - Christen Sørensen Longomontanus, astronom (* 1562)
  • 25. 10. - Evangelista Torricelli, fizičar (* 1608)
  • 30. 11. - Bonaventura Cavalieri, matematičar (* 1598)
  • 11. 12. - Martin Bogdan, zagrebački biskup (*
  • 1647-49 - Pajsije Janjevac, srpski patrijarh
  • ? - Šahin-paša, nekadašnji bosanski veliki vezir

Reference

  1. ↑ Setton1991 p. 146.
  2. ↑ Historija n. J., 556
  3. ↑ Istorija s. n., 347
  4. ↑ Istorija s. n., 363
  5. ↑ Horvat, Ban Ivan Drašković II. (sic)
  6. ↑ Historija n. J., 555
  7. ↑ Istorija s. n., 363-4
  8. ↑ Istorija s. n., 348
  9. ↑ Istorija s. n., 349
  10. ↑ Historija n. J., 550
  11. ↑ Istorija s. n., 358
  12. ↑ Istorija s. n., 364
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 Horvat, Ban Nikola Zrinski mladji
  14. ↑ 14,0 14,1 Istorija s. n., 350
  15. ↑ 15,0 15,1 Gunjača S., Tiniensia archaeologica historica topographica 26 knin Arhivirano 2016-03-06 na Wayback Machine-u, grad-knin.net
  16. ↑ Ivica Poljičak, 365 godina kasnije... umjesto ratovanja – ulaganje i prijateljstvo, sibenskiportal.hr
  17. ↑ Istorija s. n., 350-1
  18. ↑ ÁgostonMasters2009, p. 263.
  19. ↑ Istorija s. n., 351
  20. ↑ Istorija s. n., 352
  21. ↑ Setton1991 p. 148.
  22. ↑ Kandijski rat, Proleksis enciklopedija on-line
  23. ↑ Mr Aleksandar Stamatović, Zetska episkopija i Crnogorska mitropolija do Petrovićkog perioda, rastko.rs
  24. ↑ Crna Gora od kraja XV veka do 1914. godine, rastko.rs
  25. ↑ Historija n. J., 724
  26. ↑ Fran Barbalić, Peroj - srpsko selo u Istri, rastko.rs
  27. ↑ Istorija s. n., 368
  28. ↑ ÁgostonMasters2009, p. 314.
Literatura
  • Rudolf Horvat, Ban Ivan Drašković II. (sic) (hr Wikisource)
  • Rudolf Horvat, Ban Nikola Zrinski mladji (hr Wikisource)
  • Gábor Ágoston; Bruce Alan Masters. Encyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing; 1 January 2009. ISBN 978-1-4381-1025-7.
  • Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
  • Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5