Gustav IV Adolf od Švedske
| Gustav IV Adolf | |
|---|---|
 | |
| Portret Gustava Adolfa | |
| Kralj Švedske | |
| Vladavina | 29. mart 1792. - 29. mart 1809. |
| Krunidba | 3. april 1800. |
| Prethodnik | Gustav III |
| Nasljednik | Karl XIII |
| Vladavina | . |
| Supruge | Frederica od Badena |
| Djeca | Gustav Sofia Wilhelmina Cecilia Amalia |
| Dinastija | Holstein-Gottorp |
| Otac | Gustav III |
| Majka | Sophia Magdalena Danska |
| Rođenje | 1. novembar 1778. Stockholm |
| Smrt | 7. februar 1837 Sankt Gallen (Švicarska) |
| Vjera | luteran |
Gustav IV Adolf (Stockholm, 1. novembar 1778. - Sankt Gallen, 7. februar 1837.), bio je švedski kralj od 1792. do 1809.[1]
Gustav Adolf bio je monarh koji je provodio lošu vanjsku politiku, što je rezultiralo gubitkom istočnih dijelova Švedske i Finske. Zbog tog je skinut s trona nakon državnog udara - 1809.[1]
Biografija
Kao sin ubijenog Gustava III - Gustav Adolf uspeo se na tron 1792. u vrijeme dok je kao regent vladao njegov ujak Karl vojvoda od Södermanlanda.[1]
Vladavinu Gustava Adolfa obilježili su Napoleonski ratovi, pa se i on 1805. pridružio anti-napoleonskoj koaliciji Kad je Carska Rusija postala saveznik Francuske sklopivši sa njom Tilsitski mir - 1807., ruski car Aleksandar pokušao je nagovoriti Gustava da se pridruži kontinentalnoj blokadi protiv Velike Britanije.[1]
Situacija je postala daleko ozbiljnija kad su tad ujedinjene Danska i Norveška - objavile rat Švedskoj 1807. i tako je potpuno izolirale. I pored tog Gustav je odbio postati rusko - francuski saveznik, pa je Rusija napala Švedsku 1808. Taj rat je završio 1809. švedskim porazom, i predajom Finske Rusiji.[1]
U takvim prilikama određene skupine liberalnih vladinih funkcionera i oficira švedske zapadne armije organizirale su državni udar - 13. marta 1809. u kojem je Gustav svrgnut. Njegovoj djeci uskraćeno je pravo da ga nasljede na tronu, pa su on i njegova porodica napustili Švedsku i otišli u egzil.[1]
Nakon dosta lutanja Gustav se konačno skrasio i naselio u Švicarskoj pod imenom pukovnik Gustafsson.[1]
Historičari su dugo opisivali Gustava kao nesposobnog, tvrdoglavog, a ponekad i kao mentalno retardiranog čovjeka - kreatora katastrofalne vanjske politike. Novija analiza njegove vladavine, prikazuje ga u drugom svijetlu, uz sugestiju da je njegov anti-francuski stav bio uzrokovan zbog velike švedske ovisnosti u trgovini sa Velikom Britanijom.[1]
Uz to Gustav je za svoje vladavine uspio provesti i važne ekonomsko - zemljišne reforme, donošenjem Zakona o zemljištu - 1807.[1]
Izvori
Vanjske veze
Gustav IV Adolf od Švedske na Wikimedijinoj ostavi
- Gustav IV Adolf na portalu Encyclopædia Britannica (en)
| Prethodnik: | Kralj Švedske | Nasljednik: |
| Gustav III | Karl XIII |
- p
- r
- u
cca. 970–cca.1060 |
|---|
c.1060–c.1130 1160–1161 | Stenkil (Stænkil) • Erik Stenkilsson · Erik Pagan • Halsten • Anund Gårdske • Håkan Crveni • Halsten · Inge Stariji • Blot-Sweyn • Inge Stariji • Filip Halstensson · Inge Mlađi • Ragnvald Knaphövde • Magnus Jaki |
|---|
c.1130–1250 |
|---|
1250–1364 | Valdemar Birgersson • Magnus Ladulås • Birger Magnusson • Mats Kettilmundsson 2 • Magnus Ericsson3 • Erik Magnusson • Magnus Ericsson · Haakon Magnusson3 |
|---|
1364–1389 |
|---|
Italik označava
regente
regente
1389–1523 | Margaret I od Danske4 · Erik od Pomeranije4 • Engelbrekt Engelbrektsson • Erik od Pomeranije4 • Karl Canutesson • Erik od Pomeranije4 • Karl Canutesson • Christoffer4 • Bengt Jönsson (Oxenstierna) · Nils Jönsson (Oxenstierna) • Karl Canutesson3 • Jöns Bengtsson Oxenstierna · Erik Axelsson Tott • Christian I4 • Kettil Karlsson (Vasa) • Karl Canutesson • Kettil Karlsson (Vasa) • Jöns Bengtsson Oxenstierna • Erik Axelsson Tott • Karl Canutesson • Sten Sture Stariji • Hans II4 • Sten Sture Stariji • Svante Nilsson • Erik Trolle • Sten Sture Mlađi • Christian II4 • Gustaf Eriksson (Vasa) |
|---|
1523–1654 |
|---|
Hessen-Kassel
1654–1751 |
|---|
1751–1818 |
|---|
od 1818 |
|---|
1 Loza nejasna. 2 Regent. 3 Također norveški monarh. 4 Također norveški i danski monarh. 5 Također kralj Poljske.
