Patrijarh srpski Savatije

Patrijarh srpski Savatije (Savatije Sokolović; ? — 1589) je bio mitropolit tadašnje zahumsko-hercegovačke mitropolije (1572), a kasnije i patrijarh srpski od 1586. do 1589. godine.

Bio je sinovac patrijarha srpskog Makarija, i ktitor manastira Pive (1573—1586) godine, najveće crkvene građevine podignute za vreme turske vlasti.

Životopis

U XVI vijeku na teritorijama kojima su vladali Turci bilo je zabranjeno podizanje novih crkava, ali je bilo dozvoljeno obnavljanje starih. Koristeći to, ali i činjenicu da je nekolicina pripadnika kuće Sokolovića bila na samom političkom vrhu turske carevine, Savatije Sokolović je pod izgovorom da obnavlja staru, iz temelja uspio da podigne novu crkvu. Tako nešto mogao je učiniti samo neko ko je bio blizak vrhovima turske političke vlasti, što je bio slučaj sa Savatijem Sokolovićem koji bio sinovac velikog vezira Mehmed-paše Sokolovića.

Sokolovići, Mehmed-paša Sokolović, Ferhad-paša Sokolović i Mustafa-paša Sokolović, dugo godina su zauzimali važne položaje u turskoj državi. Upravo u vrijeme dok je Mehmed-paša Sokolović zauzimao položaj velikog vezira, na čelo Srpske pravoslavne crkve dolazi njegov brat od strica Makarije Sokolović. Nedugo potom, njih dvojica 1557. godine obnavljaju Pećku patrijaršiju.

Patrijarha srpskog Makarija je na patrijaršijskom prestolu naslijedio njegov bratanac Antonije Sokolović (1572—1574), a poslije kojeg za patrijarha dolazi Gerasim Sokolović (1574—1580).

Patrijarh Savatije Sokolović, koji je na čelo Pećke patrijaršije došao 1580. godine, uspio je da dobije mnoge povlastice za Srpsku pravoslavnu crkvu najviše zahvaljujući velikom ugledu koji je uživao među Turcima. Tako je ostala karakteristična pritužba rimokatoličkog življa Porti na Savatija koji im nameće porez i „jaše na konju sa velikom pratnjom u kojom ima i Turaka“.

Poslednji pomen patrijarha Savatija Sokolovića datira iz 1585. godine kada je u manastiru Orahovcu, tj. u Remeti, prepisan Pentikostar: „Tada je prestolom pećkim svetiteljevao arhiepiskop kir Savatije“.

Patrijarh srpski Savatije je umro 1589. godine, a na patrijaršijskom tronu nasledio ga je Jerotej Sokolović.

U manastiru Pivi, pored južnih vrata, naslikana je slabo očuvana ktitorska kompozicija. Tu je Savatije Sokolović prikazan kao ktitor, odnosno kako drži u ruci pivsku crkvu i prinosi je Bogorodici. Natpis je skoro potpuno izbrisan, ali se može zaključiti da se Savatije obraća Bogorodici s molbom da primi njegov skromni prinos.

Vidi još

• Patrijarh srpski
• Spisak poglavara Srpske pravoslavne crkve
• Makarije Sokolović
• Mehmed-paša Sokolović
• Gerasim Sokolović
• Antonije Sokolović
• Jerotej Sokolović
• Filip Sokolović
• Ferhat-paša Sokolović

Izvori

• Savatije Sokolović - patrijarh srpski 1586-1589 (sh)
• Svetosavlje: Savatije (Sokolović) - patrijarh srpski 1586-1589 Arhivirano 2007-06-17 na Wayback Machine-u (sh)
• Projekat Rastko: Piva i Pivljani - Svetozar Tomić (sh)

Spoljašnje veze

• Manastir Piva^{[mrtav link]}