Vučko Ignjatović

Vučko Ignjatović (1909. godine, Valjevo - 26. jun 1942. godine, Nova Varoš) je bio oficir vojske Kraljevine Jugoslavije, tokom Drugog svetskog rata bio je komandant Požeškog četničkog odreda.

Za vreme ustanka u Srbiji protiv Nemaca 1941. godine, četnici i partizani vodili su zajedničku borbu protiv okupatora. Po naređenju Draže Mihailovića, Vučko Ignjatović je poveo opšti napad četnika na Užičku republiku u noći između 31. oktobra i 1. novembra 1941. godine, čime je započet građanski rat u Srbiji.^[1]

Ignjatović je bio jedan od prvih četničkih oficira koji se legalizovao u odredima generala Milana Nedića. Ubijen je u međusobnom obračunu sa poručnikom Radojkom Đurićem.^[2]

Glavni članci: Ustanak u Srbiji i Užička republika

Vučko Ignjatović je bio četnički komandant Draže Mihailovića tokom ustanka u Srbiji 1941. godine. Iako su četnici i partizani formalno bili saborci u ustanku protiv Nemaca, Ignjatović je pokazivao otvoreno neprijateljstvo prema njima. Četnici kapetana Vučka Ignjatovića u noći između 27. i 28. oktobra 1941. zarobili su Milana Blagojevića, komandanta Prvog šumadijskog NOP odreda na železničkoj stanici u Požegi. Ignjatović je iskoristio priliku kada se Blagojević, noću vraćao vozom iz Užica za Šumadiju. Njegovi četnici su Blagojevića silom izvukli iz voza u Užičkoj Požegi i posle zverskog mučenja ubili.^[3] Blagojević je ubijen nakon nekoliko dana u obližnjem selu Glumču.^[4]

Takođe postoje svedočenja da su četnici Vučka Ignjatovića u Požegi, tokom poslednjih dana opsade Kraljeva krajem oktobra 1941, otimali naoružanje i municiju koju su partizani iz Užica slali na front prema Kraljevu.^[5]

Glavni članak: Napad četnika na Užičku republiku

Kapetan Ignjatović je uoči napada na Užice (1. novembra 1941) poslao nekoliko naređenja zapovednicima četničkih odreda u okolini Užica. U svim ovim sačuvanim naređenjima sugeriše se napad na dojučerašnje saveznike: "razoružati partizane, pritvoriti ih, a sa oduzetim oružjem naoružati naše ljude".^[6]

Grupacija Vučka Ignjatovića je bila najbrojnija i najbolje organizovana četnička grupacija koja je učestvovala u napadu na Užice, i njoj je namenjen glavni udar. Prikupljena je u Požegi i brojala je oko 1.000 ljudi. U ovoj grupaciji, pored mobilisanih seljaka koji nisu znali pravu nameru svojih oficira (s obzirom da je pojedinim mobilisanim seljacima kazivano da idu na vojnu paradu u Užice, drugima da ih vode na položaje kod Višegrada), bili su zastupljeniji žandarmi, podoficiri i oficiri u odnosu na druge četničke odrede. Ignjatović je svoje trupe podelio u tri kolone. Desna kolona nastupala je iz pravca sela Zdravčići preko brda Trešnjica (uzvišenje koje dominira gradom), srednja kolona (kojom je komandovao major Manojlo Korać i koja je činila glavninu požeških četnika) nastupala je pravcem iz sela Visibaba, južnim delom uzvišenja Trešnjica, prema Sevojnu i Užicu, a leva kolona je nastupala iz pravca Visibabe dolinom Đetinje ka Sevojnu i Užicu.

U noći između 1. i 2. novembra, četnici su krenuli ka Užicu. Nailaskom na partizanske položaje na brdu Trešnjevica i Čakarevom brdu, koje su držali borci 1. i 4. čete Užičkog odreda i manji broj boraca 6. ibarske čete Kopaoničkog odreda, došlo je do borbe. Na ovim položajima, istočno od Užica, nalazio se mali broj partizanskih boraca (oko 200). Međutim, jedan deo požeške četničke grupacije je bio prinuđen da nastupi ka Karanu, dolinom Lužnice, a deo četnika je pokušao da nastupi ka južnim prilazima gradu iz pravca sela Drežnik i Zbojištica, gde je takođe uspostavljena partizanska odbrana, pa napad četničke glavnine na brdo Trešnjicu nije rezultirao očekivanim uspehom. Takođe, partizani su imali prednost jer su bili na višem terenu od napadača, dobro obezbeđeni zaklonima, uključujući i rovove. Ubrzo je na položaje na Trešnjici pristiglo partizansko pojačanje iz Užica (delovi Dragačevskog bataljona Čačanskog odreda i Račanske čete Užičkog odreda), kojim je zapovedao poručnik Radivoje Jovanović Bradonja. Položaj između Užica i Sevojna, na Mendinom brdu, uspešno su branili borci Železničke čete Užičkog NOP odreda kao i naoružani radnici užičkih fabrika.^[7]

U borbi na Trešnjici, 2. novembra 1941, požeški četnici su pretrpeli poraz, dok na drugim prilazima Užicu, nisu stigli dalje od Sevojna i Zabučja, što ih je skupa primoralo da se istog dana, nakon desetočasovne borbe, uz gubitke povuku na položaje prema Požegi.^[7]

Glavni članci: Gušenje ustanka u Srbiji i Legalizovani četnici

Odlučivši da napusti suradnju s partizanima i započne politiku otvorenog neprijateljstva, Draža Mihailović je nekim svojim jedinicama naložio suradnju s Nedićevim snagama. Izgleda da je to i učinio sredinom novembra, jer su se krajem tog mjeseca, u vrijeme velike njemačke ofenzive protiv partizana u Srbiji, sedam Mihailovićevih komandanata - Predrag Raković, Miloš Glišić, Vučko Ignjatović, Manojlo Korać, Nikola Mladenović, Radovan Stojanović i Nikola Kalabić - zajedno sa svojim odredima legalizirali, prihvatajući Nedićevu komandu u operacijama protiv partizana.^[8] Neki autori smatraju da su se četnički odredi tako spasili da ih Nijemci ne unište.^[8]

U toku nemačke operacije gušenja ustanka u Srbiji, Vučko Ignjatović se sa svojim četničkim odredom legalizovao kod okupacione uprave, ušavši u sastav Nedićeve grupe Užičko-požeških oružanih odreda i stavljajući se na raspolaganje Vermahtu.^[9] Do 1. decembra Nemci su ovladali preostalim delovima oslobođene teritorije. 1. XII 1941. partizani se povlače preko Uvca u Sandžak, a tamo ih gone Mihailovićevi komandanti Vučko Ignjatović i Miloš Glišić, ovaj put kao legalizovani Nedićevi odredi.^[10]

19. jula 1942. godine Miloš Glišić je poslao depešu Draži Mihailoviću povodom smrti majora Ignjatovića:

Major Ignjatović poginuo 26. juna. Sahranjen 28. u Valjevu. Tajna smrti još nije potpuno rasvetljena. Došlo je do netrpeljivosti između Ignjatovića i kap. Ilića Slavka, Đurića Radojka, Radulovića Manojla i narednika Milutina Lazovića. Kritičnog dana prednja četvorica pozvala Ignjatovića u štab na razgovor i tom prilikom saopštili mu tobožnje naređenje predsednika vlade da je lišen slobode. Došlo je do gužve i upotrebe pištolja. Izgleda da je neko od zaverenika ubio Ignjatovića. Istraga se vodi.^[11]

Glavni članak: Beogradski proces

Na beogradskom procesu 1946. godine Draži Mihailoviću je, između ostalog, suđeno što je pomogao Nemcima u slamanju ustanka u Srbiji 1941. godine. Optuženi Mihailović se branio kako napad na Užice nije njegovo delo već su to njegovi podređeni učinili na svoju ruku:

Pretsednik: Je li vam poznato da su noću između 1 i 2 novembra četnici pod komandom Glišića i Ignjatovića napali na Užice?

Optuženi Mihailović: Poznato mi je.

Pretsednik: Kako je došlo do tog napada četnika pod komandom Glišića i Ignjatovića na Užice koje su tada držali partizani?

Optuženi: Ja smatram da su Glišić i Ignjatović to izvršili na svoju ruku.^[12]

Optuženi Mihailović je svoju odbranu zaključio rečima:

Pravile su se greške. Ja ne kažem ko je pravio greške, jer su ih svi pravili. Sve je to dovelo do napada na Užice potpuno bez moje volje i učešća.^[13]

Uprkos ovakvoj Mihailovićevoj odbrani, sudsko veće je presudilo da je kriv:

Pošto je izvršio pripreme za opšti napad na partizane, Mihailović je prekršio sporazum o zajedničkoj borbi četnika i partizana protiv okupatora zaključen oktobra 1941. godine, te 1. novembra 1941. godine izdao naređenje svim komandantima da povuku sve odrede sa frontova prema Nemcima i pređu u opšti napad na partizane. Izvršujući ovo naređenje svi njegovi odredi u Srbiji napustili su frontove prema Nemcima, otvarajući slobodan put za prodor na oslobođenu teritoriju i prešli u opšti napad na partizane.^[14]

– Presuda Dragoljubu Mihailoviću i ostalima

• Napad četnika na Užičku republiku
• Saradnja četnika sa Nedićevom vladom