Biomuzikologija

Biomuzikologija je nova naučna disciplina, osnovana 90-tih godina 20. veka, s ciljem da se bavi pročavanjem muzike kao biološke pojave.^[1] Ljudska muzikalnost odnosi se na skup kapaciteta i bogatstvo koji omogućavaju ljudskoj vrsti da generiše i uživa u muzici u svim njenim različitim oblicima. Osnovno načelo biomuzikologije je da je muzikalnost duboko ukorijenjena u ljudskoj biologiji, u obliku koji je tipičan za ljudsku vrstu i koju poseduju pripadnici svih ljudskih kultura. Iako je muzika, proizvod ljudske muzikalnosti, ona je izuzetno raznolika, a sama muzikalnost je stabilan aspekt naše biologije što omogućava njeno produktivno proučavati iz komparativne, neuronske, razvojne i kognitivne perspektive. Biomuzikološki pristup uporedljiv je u najmanje dva čula: dok, kao domen obuhvata svukupno ljudsko stvaranje muzike (ne privilegujući nijednu kulturu).^[2]

Istorija

Biomuzikologija je 1991. godine pod vođstvom Nills L. Wallina, koji je među prvima počeo da se bavi proučavanjem muzike s biološkog gledišta od njenog začetka pa sve do istraživanja primene muzike u medicinskoj i psihološkoj terapiji (muzikoterapiji), na javnim površinama gde utiče na ponašanje čitave grupe ljudi ili životinja, u audiovizualnim medijima i upotrebi muzike tokom učenja i usvajanja novih sadržaja^[3]

Razlika između biomuzikologije i etnomuzikologije

Dok se etnomuzikologija tradicionalno fokusira na oblik i društvenu funkciju pesama (i ostalih proizvoda muzikalnosti), biomuzikologija teži razumevanje bitnih i opštih zajedničkih sposobnosti koja su u osnovi ljudskog kapaciteta za stvaranje muzike, poput pevanja. Ne postoji sukob između tih nastojanja već postoji veliki potencijal za sinergiju među njima, jer ove dve naučne oblasti jedna drugu mogu snabdevati podacima, hipotezama i potencijalnim generalizacijama.^[2]

Principi biomuzikologije

Razjasnivši predmet proučavanja i opšti pristup biomuzikologije, treba se upoznati i sa četiri osnovna načela za koja pojedini istraživači smatraju da su osnova za uspešno i produktivno naučno istraživanje muzikalnosti, a to su:^[2]

1. Višekomponentni pristupa koji prepoznaje da je muzikalnost izgrađena na skupu međusobno povezanih kapaciteta od kojih nijedan nije primaran.

2. Pluralistička tinbergijska perspektiva koja se bavi i pridaje jednaki zhnačaj pitanjima mehanizma, ontogenije, filogenije i funkcije.

3. Komparativni pristup, koji traži i istražuje homologe životinja ili analoge određenih komponenti muzikalnosti, gde god se mogu naći

4. Ekološki motivisana perspektiva, koja prepoznaje potrebu za proučavanjem raširenog muzičkog ponašanja u raznim ljudskim kulturama (ali ne samo usredotočena isključivo na zapadnjačku umetničku muziku ili na vešte muzičare).^[2]

Podela biomuzikologije

Biomuzikologija se danas deli na tri grane prikazane u donjoj tabeli:

Evoluciona muzikologija	Komparativna muzikologija	Neuromuzikologija
Poreklo muzike	Funkcija i primena muzike	Područja mozga uključena u procesuiranje muzike
Selekcijski pritisci u podlozi evolucije muzike	Opšte osobine muzičkog ponašanja i muzičkih sistema	Ontogeneza muzičkih procesa i veština
Evolucija čoveka i muzike	Prednosti i ulaganje u muziku	Neuralni i kognitivni mehanizmi procesuiranja muzike
Pesme kod životinja

Evoluciona muzikologija — proučava „poreklo muzike, i nastanak životinjske pesme, kao i uticaj selekcije kao osnovnu muzičke evolucije i uporednu evoluciju muzike i ljudsku evolucija.

Neuromuzikologija — proučava moždane oblasti uključene u obradu muzičkih sadrćaja, neuronske i kognitivne procese muzičke obrade" i ontogene muzičke sposobnosti i muzičke veštine.

Komparativna muzikologija — proučava funkcije i upotrebu muzike, prednosti i troškove stvaranja muzike i univerzalne karakteristike muzičkih sistema i muzičkog ponašanja.^[4]

Primena biomuzikologije

U svakodnevnom životu primenjena biomuzikologija pokušava da obezbedi:

biološki uvid u stvari kao što su terapeutska upotreba muzike u medicinskom i psihološkom tretmanu,
široku upotreba muzike u audiovizuelnim medijima kao što su film i televizija,^[5]
sveobuhvatno prisustvo muzike na javnim mestima i njegovu uloga kroz uticaju na masovnog ponašanja,^[6]
potencijalnu upotrebe muzike kako stimulišući faktor u učenju.^[4]

Izvori

^ Agrawal A., Makhijani N., Valentini P. (2013). The effect of music on heart rate.Journal of Emerging Investigators, April 2013, 1-5.
^ ^а ^б ^в ^г Fitch, W. Tecumseh (2015). „Four principles of bio-musicology”. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 370 (1664). PMID 25646514. S2CID 1919616. doi:10.1098/rstb.2014.0091.
^ .Wallin N. L., Merker B., Brown S. (1999). The Origins of Music (Bradford book). The MIT Press, Cambridge.
^ ^а ^б Wallin, Nils L./Björn Merker/Steven Brown (1999): "An Introduction to Evolutionary Musicology." In: Wallin, Nils L./Björn Merker/Steven Brown (Eds., 1999): The Origins of Music, pp. 5–6.
^ Nettl B. 1983The study of ethnomusicology: twenty-nine issues and concepts. Urbana, IL: University of Illinois Press.
^ Bispham JC. 2009Music's ‘design features’: musical motivation, musical pulse, and musical pitch. Mus. Sci. 2009–2010, 29–44.

Literatura

Arom, Simha (1999): "Prolegomena to a Biomusicology." In: Nils L. Wallin/Björn Merker/Steven Brown (Eds.), The origins of music, Cambridge, Massachusetts: MIT Press, pp. 27–29.
Darwin, Charles (1871): The Descent of Man and Selection in Relation to Sex. John Murray: London.
Fitch, W. Tecumseh (2006): "The biology and evolution of music: a comparative perspective". Cognition, 100(1), pp. 173–215.
Hauser, M. D.; McDermott, J. (2003). „The evolution of the music faculty: A comparative perspective”. Nature Neuroscience. 6 (7): 663—668. PMID 12830156. S2CID 9343153. doi:10.1038/nn1080. .
Peretz, Isabelle (2006): "The nature of music from a biological perspective." Cognition 100 (2006), pp. 1–32.
Wallin, Nils L./Björn Merker/Steven Brown (Eds., 1999): The Origins of Music, Cambridge, Massachusetts: MIT Press. ISBN 0-262-23206-5.
Zatorre, R./Peretz, I. (2000): The Biological Foundations of Music, New York: National Academy Press.