Evrenosoğlu Ali Bey
| Evrenosoğlu Ali Bey | |
|---|---|
| Defin yeri | Gazi Evrenos Camii, Yenice Vardar |
| Bağlılığı |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Hizmet yılları | 15. yüzyıl |
| Rütbesi | Sancakbeyi |
| Çatışma/savaşları | 1432-1436 Arnavut İsyanı 1440 Belgrad Kuşatması 1462 Eflak Seferi |
| Ailesi | |
| Babası | Evrenos Bey |
Evrenosoğlu Ali Bey ya da kısaca Ali Bey, 15. yüzyılda yaşamış bir Osmanlı akıncı beyi. Osmanlı akıncı beyi olan Evrenos'un oğullarından biriydi. 1430'larda Arvanid Sancağı'nın sancakbeyiydi ve ilk yenilgilerden sonra Turahan Bey'in komuta ettiği kuvvetlerin yardımıyla 1432-1436 Arnavut İsyanı'nı bastırdı. 1440 yılında başarısızlıkla sonuçlanan Osmanlı Belgrad Kuşatması'na katıldı.
Kökeni
Ali Bey, Osmanlı akıncı beyi Evrenos Bey'in oğluydu. Aslen Evrenos Bey, Karesi Beyliği'nde soylu bir beydi ve ancak 1345'te beyliğin fethinden sonra Osmanlılara katıldı.[1] Bir Yunan efsanesine göre Evrenos'un babası, 1326'da Bursa Kuşatması'ndan sonra Osmanlılara ve ardından Karesi'ye iltica eden Bizanslı Bursa (Prusa) valisi Ornos'tur.[2] Evrenos ailesi kesinlikle Türk kökenli değildir.[3] Stanford Shaw, Evrenos'un aslen Anadolu'da Bizanslı bir feodal prens olduğunu, Bursa'nın ele geçirilmesinin ardından Osmanlı hizmetine girdiğini, İslam'ı kabul ettiğini ve daha sonra hem Orhan hem de Murad'ın emrinde önde gelen bir askeri komutan olduğunu belirterek bunu doğrulamaktadır.[4] Joseph von Hammer, Evrenos'u sadece İslam'ı kabul etmiş Bizanslı bir Rum olarak görmektedir.[5]
Hayatı
Yıldırım Bayezid, Ali Bey’e Rumeli’deki başarıları karşılığında Ergiri sancağının yönetimini verdi ve ve Arnavut-ili uç beyliğini kendisine bıraktı.
1402 yılındaki Ankara Muharebesi'nden sonra başlayan Fetret Devri'nde Musa Çelebi’nin hizmetine giren Ali Bey, babası Evrenos Bey'in tavsiyesi doğrultusunda Mehmed Çelebi'nin saflarına geçti ve onun Padişah olmasında etkili oldu.
Ali Bey, II. Murad devrinde de (1421-1451) Arnavutluk’taki akın faaliyetlerini sürdürdü. Düzmece Mustafa İsyanı'nda önce Mustafa’yı desteklediyse de daha sonra II. Murad tarafına geçti.
Selânik’in fethinde (1430) büyük yararlılık gösterdi. 1432’den sonra Macaristan ve Erdel üzerine başarılı akınlar icra etti. 1440 yılında sonuçsuz kalan Belgrad Kuşatmasına katıldı. 1444 yılında Arnavutluk’ta isyan eden İskender Bey'in üzerine gönderildi.
Fatih Sultan Mehmed döneminde ise Eflak Seferine (1462) katıldı.
Bu tarihten sonra ölen Ali Bey’in türbesi Yenice Vardar’dadır.[6]
Kaynakça
- ^ International Journal of Turkish Studies Volumes 7-8 (İngilizce). University of Wisconsin. 2001. s. 13. 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2022.
- ^ P. Voutierides, "Neai Ellenikai Poleis-Yenitsa" Panathinaia 25 (1912-13), s. 210.
- ^ Lapavitsas, Costas; Cakiroglu, Pinar (8 Ağustos 2019). Capitalism in the Ottoman Balkans: Industrialisation and Modernity in Macedonia (İngilizce). Bloomsbury Publishing. s. 91. ISBN 978-1-78831-660-6.
- ^ Stanford J. Shaw: History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Volume 1, Empire of the Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808. Cambridge University Press, 1977.
- ^ Joseph von Hammer: Geschichte des Osmanischen Reiches. Zweite verbesserte Ausgabe Bd. I - IV. Hartlebens, Pesth 1836.
- ^ "İslam Ansiklopedisi, "Evrenosoğulları" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (1995), c.11, s.540-541". 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023.
