Fergana Olayları
Fergana olayları, Özbekistan'ın Fergana vadisi bölgesinde 1-5 Haziran 1989 tarihleri arasında çıkan ve yaklaşık 100 bin Ahıska Türkünün Özbekistan'dan göç etmesiyle sonuçlanan olaylardır.[1]
Tarihi
1944 yılında Sovyetler Birliği tarafından tehdit olarak algılanan Ahıska Türkleri öz vatanları olan Gürcistan'ın Mesheti bölgesinden Stalin'in emriyle çıkarılmış ve başta Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olmak üzere Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ve Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti gibi ülkelere göç ettirilmişlerdir.[2] Zorunlu göç sonrası çoğunluğu Özbekistan'ın Fergana Vadisi bölgesinde yaşayan Ahıska Türkleri[3] burada 1-5 Haziran 1989 tarihleri arasında yaşanan olaylar sonrasında ikinci bir darbe yemiş ve sürgün edildikleri topraklardan da çevre ülkelere gitmek zorunda kalmışlardır. Olayların çıkış nedeni günümüzde hâlen tartışılmaktadır. Ancak kimliği belirlenemeyen kişiler ve gruplar tarafından Ahıska Türkleri hakkında başlatılan karalama kampanyasının, bölgenin yerli halkını ve özellikle de gençlerini oldukça etkilediği bilinmektedir. Ayrıca Türklerin Özbeklere eziyet ettikleri, Özbeklerle alay ettikleri, Özbek kadınlara tecavüz ettikleri dedikodularının bilinçli bir şekilde yayılması da Ahıska Türkleri'ni hedef haline getirmiştir.[4] Dedikoduları yayan grupların kimliği bugün hâlâ belirlenememiştir. Dönemin sovyet istihbarat örgütü KGB 'nin olayların çıkışında etkili olduğu ileri sürülen iddialar arasındadır.[5]
Sonuçları
Çıkan olaylar sonucunda yaklaşık 100.000 Ahıska Türkü Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya ve Ukrayna'ya göç etmek zorunda kalmıştır. Fergana Olayları sonrası Ahıska Türkleri'nin en fazla göç ettiği ülke Azerbaycan olmuştur. Göçler sonucunda bugün Azerbaycan'da 135.000, Kazakistan'da 105.000, Kırgısiztan'da 35.000, Rusya'da 65.000(çoğunlukla Krasnodar, Stavropol ve Rostov bölgeleri), Ukrayna'da ise 6000 kadar Ahıska Türkü bulunduğu tahmin edilmektedir.[3]
Kaynakça
- ^ http://www.ihlassondakika.com/detail.asp?id=172628[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2009.
- ^ a b http://www.tbmm.gov.tr/ksykb/yayinlar/yayin073/073_00_008.pdf
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2009.
- ^ http://www.dunyabulteni.net/news_detail.php?id=51318[ölü/kırık bağlantı]
Dış bağlantılar
- Ahıska Türklerinin Gündemi 16 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
