Konteyner
Konteyner, uluslararası standartlara sahip taşımacılık sistemi içinde verimli, güvenli ve hasarsız bir şekilde malzeme taşıması için üretilmiş, yeniden kullanılabilir çelik kutu şeklinde yapılardır. Konteyner, içindeki malzeme boşaltılmaksızın farklı taşımacılık şekilleriyle taşınabilir. Konteyner boyutları ISO 6346 standartıyla belirlenmiş çeşitli farklı ölçülerde olabilmektedir. Günümüzde dünya çapında farklı amaçlar için kullanılmakta olan 17 milyon konteyner olduğu düşünülmektedir.[1] Genellikle konteyner kapasitesi TEU adı verilen 20 foot (6,1 metre) konteyner adetiyle belirtilir.
Tarihçe
Çelik konteynerlerin standardizasyonu 1950’li yıllarda ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından geliştirilmiştir. İlgili ISO standartları 1968-1970 yılları arasında yayınlanmıştır. Ticari deniz taşımacığında günümüz standartlarında ilk taşıma 1956 yılında Amerikalı girişimci Malcolm McLean tarafından yapılmıştir. 1972 yılında yayınlanan hükûmetlerarası denizcilik konvansiyonu ile konteyner taşımacılığı düzenlenmiştir.[2]
Tanım
Tipik bir konteynerin bir ucunda kapılar bulunur; dış duvarları ise trapez kesitli çelik sacdan üretilir. Konteynerlerin en ve yükseklikleri 8 feet (2,44 metre), uzunluğu ise 20 feet (6,1 metre) veya 40 feet (12,19 metre) olabilir. Bu konteynerler, üst üste yedi kat istiflenebilir. Sekiz köşesinde sabitlenmeleri için kilit mekanizmaları bulunur. Son dönemde, standart dışı ölçülere sahip konteynerler de geliştirilmiştir; örneğin, daha geniş ölçülere sahip olanlara "High-cube" denir. Avrupa'da yaygın paletleme şekillerine uygun olarak, palet genişliğine göre ayarlanmış olan bazı konteynerler, diğerlerinden 2 inç (5 cm) daha geniştir. Konteyner kapasitesi genellikle TEU (20 feet konteyner adeti) olarak ifade edilir ki bu bir adet 20x8 feet (6,1x2,44 metre) konteynerin hacmine eşdeğerdir. Bu değer, konteyner yüksekliğinin değişken olabileceği bir durumu göz önüne alarak genel bir büyüklük belirtmek için kullanılır.
Türleri
Taşınan yüke göre çok değişken konteyner türleri mevcuttur. Özellikle bozulması muhtemel tüketim malzemelerinin taşınması için soğutmalı konteynerler bulunmaktadır. Sıvıların taşınabilmesi için tank içeren konteynerler, üst kısımdan yükleme/boşaltma kolaylığı sağlamak için üzeri açık konteynerler vardır. Öne çıkan konteyner türleri şunlardır:[3]
- Standart 20 feet (6,1 metre)
- Standart 40 feet (12,19 metre)
- Standart High-Cube 40 feet (12,19 metre)
- Open Top[4] 20 feet (6,1 metre)
- Open Top 40 feet (12,19 metre)
- Reefer[5] 20 feet (6,1 metre)
- Reefer 40 feet (12,19 metre)
- Flat rack[6] 20 feet (6,1 metre)
- Flat rack 40 feet (12,19 metre)
- Collapsible flat rack[7] 20 feet (6,1 metre)
- Collapsible flat rack 40 feet (12,19 metre)
- Platform 20 feet (6,1 metre)
- Platform 40 feet (12,19 metre)
- Farklı amaçlar için bu konteynerlerin birlikte oluşturduğu kombinasyonlar
Ölçülendirme
| 20" konteyner | 40" konteyner | 40" high-cube konteyner | 45high-cube konteyner | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İngiliz | metrik | İngiliz | metrik | İngiliz | metrik | İngiliz | metrik | ||
| dış ölçüler | uzunluk | 19′ 10 1⁄2″ | 6.058 m | 40′ 0″ | 12.192 m | 40′ 0″ | 12.192 m | 45′ 0″ | 13.716 m |
| genişlik | 8′ 0″ | 2.438 m | 8′ 0″ | 2.438 m | 8′ 0″ | 2.438 m | 8′ 0″ | 2.438 m | |
| yükseklik | 8′ 6″ | 2.591 m | 8′ 6″ | 2.591 m | 9′ 6″ | 2.896 m | 9′ 6″ | 2.896 m | |
| iç ölçüler | uzunluk | 18′ 8 13⁄16″ | 5.710 m | 39′ 5 45⁄64″ | 12.032 m | 39′ 4″ | 12.000 m | 44′ 4″ | 13.556 m |
| genişlik | 7′ 8 19⁄32″ | 2.352 m | 7′ 8 19⁄32″ | 2.352 m | 7′ 7″ | 2.311 m | 7′ 8 19⁄32″ | 2.352 m | |
| yükseklik | 7′ 9 57⁄64″ | 2.385 m | 7′ 9 57⁄64″ | 2.385 m | 8′ 9″ | 2.650 m | 8′ 9 15⁄16″ | 2.698 m | |
| kapı açıklığı | genişlik | 7′ 8 ⅛″ | 2.343 m | 7′ 8 ⅛″ | 2.343 m | 7′ 6" | 2.280 m | 7′ 8 ⅛″ | 2.343 m |
| yükseklik | 7′ 5 ¾″ | 2.280 m | 7′ 5 ¾″ | 2.280 m | 8′ 5″ | 2.560 m | 8′ 5 49⁄64″ | 2.585 m | |
| hacim | 1,169 ft³ | 33.1 m³ | 2,385 ft³ | 67.5 m³ | 2,660 ft³ | 75.3 m³ | 3,040 ft³ | 86.1 m³ | |
| azami brüt ağırlık | 66,139 lb | 30,400 kg | 66,139 lb | 30,400 kg | 68,008 lb | 30,848 kg | 66,139 lb | 30,400 kg | |
| boş ağırlık | 4,850 lb | 2,200 kg | 8,380 lb | 3,800 kg | 8,598 lb | 3,900 kg | 10,580 lb | 4,800 kg | |
| net kapasite | 61,289 lb | 28,200 kg | 57,759 lb | 26,600 kg | 58,598 lb | 26,580 kg | 55,559 lb | 25,600 kg | |
Numaralandırma
Her konteynerde standart haline getirilmiş şekilde ISO 6346 uyumlu konteynerin sahibini belirten markalama bulunur. Dört harften oluşan ve son harfi U, J veya Z olan bu numaralandırmayı altı haneli bir sayı ve tek haneli bir kontrol sayısı takip eder.[8] Konteyner sahiplerine kodlar merkezi Fransa’da bulunan Bureau International des Containers tarafından verilir.
Taşımacılık
Konteynerler tek seferde varış adresine gidinceye kadar çeşitli farklı ulaşım şekilleriyle taşınabilir. Konteyner gemileri, karayolu taşımacılığı ve demiryolu taşımacılığı konteynerin alt kısmındaki kilit mekanizması sayesinde arka arkaya yapılabilir.
Taşımacılık dışı kullanım
Konteynerler seyahat ömürlerini tamamlamalarının ardından enerji ve kaynak tasarrufu sağlanması adına çeşitli amaçlar için kullnılmaktadır. Bir konteynerde yaklaşık 3.5 ton çelik bulunması nedeniyle eritilmesi için çok miktarda enerji gerekmektedir. Bu yüzden konteynerler özellikle konut ve barınma alanlarında yeniden değerlendirilmektedir. Modüler yapılarda sağlamlığı yüzünden tercih edilmektedir.
Kaynakça
- ^ İlgili makale 3 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 13 Ekim 2011 tarihinde erişilmiştir
- ^ 2 Ekim 1972 tarihli konvansiyon 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 13 Ekim 2011 tarihinde erişilmiştir
- ^ İlgili tablo 10 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 13 Ekim 2011 tarihinde erişilmiştir
- ^ Üstü açık konteyner
- ^ Soğutmalı konteyner
- ^ Sadece tabanı ve iki yanda duvarı olan konteyner
- ^ İki yandaki duvarı katlanabilir flat rack konteyner
- ^ Örneğin INBU 478827-1
Ayrıca bakınız
- Deniz ticareti hukuku
- Yük taşımacılığı
- Konteyner bağlantı noktası
- Konteyner vinçi
- Konteyner istifleyici
- Yan kaldırıcı
- Ayırma taşıyıcısı
- Konteyner serici
- İntermodal yük taşımacılığı
- Yirmi ayak eşdeğer birimi
- Yük gemisi
