Kuzey İrlanda sorunu

İrlanda siyasi haritasında Kuzey İrlanda (Northern Ireland) ve İrlanda (Republic of Ireland)

Kuzey İrlanda sorunu (İngilizce: The Troubles ["Sorunlar"], İrlandaca: Na Trioblóidí), Kuzey İrlanda'da süren ve çeşitli zamanlarda İrlanda Cumhuriyeti, İngiltere ve ana kara Avrupa'ya yayılan etnik milliyetçi[1] çatışmalardır. "The Troubles" dönemi 1960'ların sonunda başladı ve yaygın görüşe göre 1998 Belfast Anlaşması ile sona erdi.[2] Ancak şiddet eylemleri o zamandan beri ara sıra devam etmektedir.

En temel sorunlar, Kuzey İrlanda'nın anayasal durumu ve iki ana topluluk arasındaki ilişkilerdir. Çoğunlukla Protestan cemaatine mensup olan birlikçiler ve sadakatçiler, genelde Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'ın bir parçası olarak kalmasını istiyorlar. Öte yandan çoğunlukla Katolik cemaatine mensup olan İrlandalı milliyetçiler ve cumhuriyetçiler, Birleşik Krallık'tan ayrılıp birleşik bir İrlanda'ya katılmak istiyorlar. İlk gruptakiler genelde kendilerini Britanyalı olarak görmekteyken ikinci gruptakiler genelde kendilerini İrlandalı olarak görmektedirler.

Sürece müdahil olanlar arasında cumhuriyetçi ve sadık paramiliterler, Britanya ve İrlanda Cumhuriyeti devlet güvenlik güçleri, politikacılar ve siyasi aktivistler bulunmaktadır. Çıkan çatışmalarda 3.500'den fazla kişi yaşamını yitirmiştir.

Kaynakça

  1. ^ (İngilizce) Gaffikin, Frank; mike Morrissey (2011). Planning in Divided Cities. Wiley-Blackwell. s. 197. ISBN 978-1405192187.
    (İngilizce) Roshwald, Aviel (2006). The Endurance of Nationalism: Ancient Roots and Modern Dilemmas. Cambridge University Press. ISBN 0521842670.
    (İngilizce) Kennedy-Pipe, Caroline (1997-01). The Origins of the Present Troubles in Northern Ireland. Longman. ISBN 978-0-582-10073-2.
    (İngilizce) McGarry, John; Brendan O'Leary (15 June 1995). Explaining Northern Ireland. Wiley-Blackwell. s. 18. ISBN 978-0-631-18349-5.
    (İngilizce) Dermot Keogh, ed. (28 January 2294). Northern Ireland and the Politics of Reconciliation. Cambridge University Press. s. 55–59. ISBN 978-0-521-45933-4.
    (İngilizce) Weitzer, Ronald (1995-01). Policing Under Fire: Ethnic Conflict and Police-Community Relations in Northern Ireland. State University Press. ISBN 978-0-7914-2248-9.
    (İngilizce) Coakley, John. "Ethnic Conflict and the Two-State Solution: The Irish Experience of Partition" 5 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 15 Şubat 2009 tarihinde erişildi.
  2. ^ (İngilizce) Aughey, Arthur. The Politics of Northern Ireland: Beyond the Belfast Agreement. s. 7. ISBN 978-0415327886.
    (İngilizce) Holland, Jack: Hope Against History: The Course of Conflict in Northern Ireland. Henry Holt & Company, 1999, s 221. ISBN 0-8050-6087-1.
    (İngilizce) Gillespie, Gordon. Historical Dictionary of the Northern Ireland Conflict. s. 250. ISBN 978-0810855830.
    (İngilizce) Elliot, Marianne: The Long Road to Peace in Northern Ireland: Peace Lectures from the Institute of Irish Studies at Liverpool University. University of Liverpool Institute of Irish Studies, Liverpool University Press, 2007, s 2. ISBN 1-84631-065-2.
    (İngilizce) Goodspeed, Michael: When reason fails: Portraits of armies at war: America, Britain, Israel, and the future. Greenwood Publishing Group, 2002, s. 44 ve 61. ISBN 0-275-97378-6.

Dış bağlantılar

  • Belfast'ta sivilleri öldürdüklerini itiraf eden devlet görevlileriyle yapılan 21 Kasım 2013 tarihli BBC röportajı 28 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 29 Kasım 2013 tarihinde erişilmiştir
  • g
  • t
  • d
Kuzey İrlanda sorunu
Taraflar
Cumhuriyetçi
paramiliterler
Güvenlik güçleri
Birleşik Krallık
Britanya Ordusu
Kraliyet Hava Kuvvetleri
Kraliyet Donanması
Kuzey İrlanda
Ulster Savunma Alayı (UDR)
İrlanda Kraliyet Alayı
Ulster Kraliyet Polisi (RUC)
Ulster Özel Polisi (USC)
İrlanda Cumhuriyeti
Garda Síochána
İrlanda Ordusu
Sadık
paramiliterler
  • Ulster Savunma Birliği (UDA)
  • Ulster Gönüllü Gücü (UVF)
  • Sadakatçi Gönüllü Gücü (LVF)
  • Kırmızı El Komandoları (RHC)
  • Genç Vatandaş Gönüllüleri (YCV)
  • Ulster Genç Militanlar (UYM)
  • Ulster Direnci
  • UVF Orta Ulster Tugayı
  • Bağlantılı olduğu: Bazı RUC ve Britanya Ordusu mensupları
Zaman Çizelgesi
   
  • Açlık grevcisi Bobby Sands milletvekili seçildi ve Sinn Féin'in seçim siyasetine doğru kaymaya başlamasında dönüm noktası oldu (1981)
  • 38 Geçici IRA mahkûmu, Maze Cezaevi'nden firar etti (1983)
  • Geçici IRA tarafından düzenlenen Brighton otel bombalaması (1984)
  • Britanya ve İrlanda hükümetleri arasında Anglo-İrlanda Anlaşması (1985)
  • Geçici IRA tarafından düzenlenen Anma Günü bombalaması (1987)
  • Barış Süreci başladı (1988)
  • Operasyon Flavius, Milltown Mezarlığı saldırısı ve Onbaşı cinayetleri (1988)
  • Britanya hükümeti tarafından yürürlüğe konulan yayın kısıtlamaları (1988)
  • Bishopsgate bombalaması (1993)
  • Downing Street Deklarasyonu (1993)
  • Birinci Geçici IRA ateşkesi (1994)
  • Yayın kısıtlamaları kaldırıldı (1994)
  • Sedakatçilerin ateşkesi (1994)
  • Docklands bombalaması (1996)
  • Manchester bombalaması (1996)
  • İkinci Geçici IRA ateşkesi (1997)
  • Sorunların sonuna işaret eden Hayırlı Cuma Anlaşması (1998)
  • Meclis seçimleri gerçekleştirilir, Sosyal Demokrat İşçi Partisi ve Ulster Birlik Partisi en çok sandalye kazanır (1998)
  • Gerçek IRA tarafından düzenlenen Omagh Bombalaması (1998)
Siyasi partiler
Birlikçi partiler
Milliyetçi partiler
Toplumlararası partiler
Tarihsel olarak önemli partiler
  • Milliyetçi Parti
  • Kuzey İrlanda İşçi Partisi
  • Protestan Birlik Partisi
  • Vanguard Birlikçi İlerici Partisi
  • Kuzey İrlanda Kadın Koalisyonu
  • Halkın Demokrasisi
  • Cumhuriyetçi İşçi Partisi
  • Anti H-Blok
  • İrlanda Bağımsızlık Partisi
Commons'ta The Troubles
Taslak simgesiİrlanda ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
Taslak simgesiSavaş ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • GND: 4224971-5
  • LCCN: sh85092558
  • NLI: 987007533830205171