Linux çekirdeği

Linux çekirdeği
Linux'un maskotu Tux
Linux çekirdeği 3.0.0 booting zamanı
Geliştirici(ler)Topluluk geliştiricileri ve Linus Torvalds
İlk yayınlanma0.01 (17 Eylül 1991 (32 yıl önce) (1991-09-17))
Güncel sürüm6.5.1 / 2 Eylül 2023
Geliştirme durumuAktif olarak geliştiriliyor
Programlama diliC, Assembly[1] ve Rust dili (6.1 sürümünden beri)
Erişilebilirlikİngilizce
TürUnix benzeri
LisansGNU Genel Kamu Lisansı[2]
Resmî sitesikernel.org
Kod deposu
  • git.kernel.org/pub/scm/linux/kernel/git/torvalds/linux.git
Bunu Vikiveri'de düzenleyin

Linux çekirdeği, Unix benzeri açık kaynak bir monolitik işletim sistemi çekirdeğidir. Linux işletim sistemleri ailesi bu çekirdek üzerine inşa edilmiştir. Kişisel bilgisayarlar ve sunucular gibi genellikle Linux dağıtımı kullanan geleneksel bilgisayar sistemleri; router, kablosuz erişim noktaları, set üstü kutuları, smart TV'ler gibi gömülü sistemler bu çekirdeği kullanır.[3] Android işletim sistemine sahip olan tablet bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve akıllı saatler de ayrıca bu çekirdeğin sağladığı hizmetlerden yararlanmaktadır. Kasım 2017 itibarıyla Dünya'nın en güçlü 500 süper bilgisayarı, Linux tabanlı işletim sistemi kullanmaktadır.[4]

Linux çekirdeği, 1991 yılında Linus Torvalds tarafından, kendi kişisel bilgisayarı için çapraz platform amacı olmaksızın tasarlanıp yapılmıştı ama daha sonraları desteklediği bilgisayar mimarileri sayısı arttırılmıştır.[3] Linux çekirdeği, büyük donanım ve yazılım üreticilerin de aralarında bulunduğu 1.200'den fazla şirket ve 12.000'den fazla programcı tarafından katkıda bulunulmuştur.[5]

Linux çekirdeği, Dünya'nın dört bir yanındaki katılımcılar tarafından geliştirilmektedir ve sürümüne bağlı olarak altı yıla kadar desteklenir. Günlük geliştirme tartışmaları Linux çekirdeği e-posta listesi aracılığıyla yapılmaktadır. Linux çekirdeği GNU Genel Kamu Lisansı sürüm 2 (GPLv2) altında yayınlanmaktadır.[6]

Sürümler

Zaman tüneli

Linux çekirdeği sürümlerinin gelişimine bağlı olan zaman tüneli.

Kaynakça

  1. ^ Balsa, Andrew D. "The linux-kernel mailing list FAQ". Tux.Org. 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2018. 
  2. ^ "Is Linux Kernel Free Software?". 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2014. 
  3. ^ a b "README". git.kernel.org. 24 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2010. 
  4. ^ "TOP500 Supercomputer Sites: Operating system Family / Linux". Top500.org. 3 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2017. 
  5. ^ Kroah-Hartman, Greg (Nisan 2008). "Linux Kernel Development: How Fast it is Going, Who is Doing It, What They are Doing, and Who is Sponsoring It" (PDF). 12 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2018. 
  6. ^ "kernel/git/stable/linux-stable.git". git.kernel.org. 16 Ekim 2002. 13 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012. 
  • g
  • t
  • d
Linux çekirdeği
Organizasyon
Çekirdek
  • Linux Foundation
  • Linux Mark Institute
  • Linus yasası
  • Tanenbaum–Torvalds tartışması
  • Tux
  • SCO anlaşmazlıkları
  • Linaro
  • GNU GPL v2
  • menuconfig
  • Desteklenen bilgisayar mimarileri
  • Çekirdek isimleri
  • Eleştiriler
Destek
Teknik
Hata ayıklama
  • CRIU
  • ftrace
  • kdump
  • Linux kernel oops
  • SystemTap
  • BPF
Başlangıç
  • vmlinux
  • System.map
  • dracut
  • initrd
  • initramfs
ABI'ler
  • Linux Standard Base
  • x32 ABI
API'ler
Çekirdek
Sistem Çağrısı
Arayüzü
  • POSIX
    • ioctl
    • select
    • open
    • read
    • close
    • sync
  • Linux-only
    • futex
    • epoll
    • splice
    • dnotify
    • inotify
    • readahead
Çekirdek içi
  • ALSA
  • Crypto API
  • io uring
  • DRM
  • kernfs
  • Memory barrier
  • New API
  • RCU
  • Video4Linux
  • IIO
Kullanıcı alanı
Daemon'lar,
Dosya sistemleri
  • devfs
  • devpts
  • debugfs
  • FUSE
  • procfs
  • sysfs
  • systemd
    • udev
  • Kmscon
Sarmalayıcı
kütüphane
Bileşenler
  • Kernel modules
  • BlueZ
  • cgroups
  • Console
  • bcache
  • Device mapper
  • dm-cache
  • dm-crypt
  • DRM
  • EDAC
  • evdev
  • Kernel same-page merging (KSM)
  • LIO
  • Framebuffer
  • LVM
  • KMS driver
  • Netfilter
  • Netlink
  • nftables
  • Network scheduler
  • perf
  • SLUB
  • zram
  • zswap
  • Process and I/O schedulers:
  • O(n) scheduler
  • O(1) scheduler
  • Completely Fair Scheduler (CFS)
  • Brain Fuck Scheduler
  • Noop scheduler
  • SCHED_DEADLINE
  • Security Modules: AppArmor
  • Exec Shield
  • seccomp
  • SELinux
  • Smack
  • Tomoyo Linux
  • Linux PAM
  • initramfs
  • KernelCare
  • kexec
  • kGraft
  • kpatch
  • Ksplice
Varyantlar
  • Mainline
  • High-performance computing
    • INK
    • Compute Node Linux
    • SLURM
  • Real-time computing
    • RTLinux
    • RTAI
    • Xenomai
    • Carrier Grade Linux
  • MMU-less
    • μClinux
    • PSXLinux
Sanallaştırma
Benimsenme
Kullanım alanları
  • Masaüstü
  • Gömülü
  • Oyun
  • Zayıf istemci:
    • LTSP
  • Sunucu:
    • LAMP
    • LYME-LYCE
  • Devices
Linux'u seçenler
  • Kategori Kategori
Taslak simgesiBilgisayar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.