Otoyol

Otoyol ya da otoban (Almanca: Autobahn), hızlı trafik akımı sağlamak için yapılan, çok şeritli ve çift yönlü geniş karayoludur. Otoyolların en önemli özelliği, erişme kontrollü olmalarıdır; giriş ve çıkış belirli noktalardan olur, yayalar ve hayvanlar giremez. Bazı ülkelerde otoyol geçişleri ücretli (örn. Fransa, Türkiye) olurken bazılarında sadece kamyon ve TIR'lardan geçiş ücreti tahsil edilir (örn. Almanya). Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri, Lüksemburg ve Türkiye'de gece aydınlatmadan yararlanılmaktadır.

Tarih

Otoyolların yapıldığı yerlerde genelde trafik akışı baz alınır. Trafiğin yoğun olduğu bölgelerdeki trafik karmaşasını en aza indirmek en önemli hedeftir. Dünyadaki ilk otoyol 1921 yılında Almanya'da açılan, Berlin'in güneyindeki AVUS isimli 9 kilometrelik yoldur. Ancak bu yol trafiğe kapalı olup sadece yarış amaçlı kullanılıyordu. Trafiğe açık ilk otoyol ise İtalya'nın Milano ve Como şehirlerini birbirine bağlayan yoldur. Burası 1924 yılında araç trafiğine açıldı. 1925´ten sonra Almanya´da kamu ve özel kurum-kuruluşlar hızla bütün ülkede otoyol inşaatlarına başladılar. Türkiye´deki ilk otoyol ise 1973 yılında hizmete giren ve içinde Boğaz Köprüsü'nü de barındıran 23 km'lik 1. Çevreyolu'dur. Günümüzde Metrobüs hattının inşa edilmesinden sonra 18 km kısmı otoyol vasfını yitirmiştir. Şu an bağlantı yolu statüsünde kullanılmaktadır. Kalan 5 km bölüm O-1 ismiyle hizmet veren otoyol vasfındadır ve 15 Temmuz Şehitler Köprüsü, yaklaşım viyadüklerinden oluşur.

Hız limiti

Otoyola sahip Avrupa ülkelerinin birçoğunda hız limiti saatte 110 km ile 130 km arasında değişmektedir. Yolların durumuna göre bu limit bazen sınırsız da olabilir.

Türkiye´deki otoyollar

Ana madde: Türkiye'deki otoyollar

Türkiye'deki otoyolların yakın bir geçmişe sahip oluşu yolların modern olmasında büyük bir etkendir. Buradaki otoyollar her iki yönde de en az üç şeritli (İzmit Doğu-Gebze kavşakları arası ve Hadımköy-Kınalı kavşakları arası hariç olmak üzere) olup 2022 itibarıyla 3633 kilometrelik^[1] bir uzunluğa sahiptir. 260 kilometre de inşaat halindedir. Türkiye´deki otoyollar da HGS sistemi kullanılmaktadır. Hız limiti saatte 130 ve 140 kilometredir.^[2]

Trafik levhaları

Otoyolu olan her ülke otoyol için farklı levhalar kullanmamaktadır. Kullanan ülkeler ise ya mavi ya da yeşil rengi kullanmaktadır.

Mavi levha kullanan ülkeler:

• Almanya
• Arnavutluk
• Avusturya
• Belarus
• Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)
• Büyük Britanya
• Fransa
• Güney Afrika
• Hollanda
• İran
• İrlanda
• İspanya
• İsrail
• Lüksemburg
• Norveç
• Macaristan
• Pakistan
• Polonya
• Portekiz
• Şili
• Tayland

Yeşil levha kullanan ülkeler:

• ABD
• Azerbaycan
• Belçika
• Bosna-Hersek
• Bulgaristan
• Çekya
• Çin
• Danimarka
• Finlandiya
• Hırvatistan
• İsveç
• İsviçre
• İtalya
• Kanada
• Litvanya
• Malezya
• Makedonya
• Meksika
• Romanya
• Rusya
• Sırbistan
• Slovakya
• Slovenya
• Tayvan
• Tayland
• Türkiye
• Yunanistan

Ayrıca bakınız

• Almanya'daki otoyollar
• Bulgaristan'daki otoyollar
• Polonya'daki otoyollar
• Türkiye'deki otoyollar

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Department for Transport13 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Birleşik Krallık)
• Highways Agency (İngiltere)
• Czech Motorways18 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Çek Cumhuriyeti)
• Slovak Motorways17 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Slovakya)
• Swiss Motorways22 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İsviçre)
• National Roads Authority (İrlanda)
• eFlow - barrier free tolling operators on the M5011 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İrlanda)
• European Union Transport Policy
• CBRD Motorway Database20 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• SABRE Roads Portal5 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Pathetic Motorways: Motorway Numbering Scheme19 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• How Motorways Work19 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (satirical insight)
• Independent Auckland Motorways Website18 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Yeni Zelanda)
• Motorways in the Benelux7 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Benelüks)
• Motorways in the Netherlands29 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Hollanda)