Rizamiyye

Makale serilerinden
İslâm'da mezhepler
Allah
Sünnilik'in Dört fıkhî mezhebi:

 • Hanefî (İmâm-ı Â’zam Ebû Hanîfe)
 • Malikî (Mâlik bin Enes)
 • Şafi (Şafii)
 • Hanbelî (Ahmed bin Hanbel)

Diğer Sünnî fıkıh mezhepleri:
  • Zâhirî (Davud el İsbehani ve İbn Hazm)
  • Selefî (Takiy’ûd-Dîn İbn-i Teymiyye)
   • Vahhâbîler (İbn-i Abd’ûl-Vahhâb)

Şiîliğin İmamiye (Şiilik öğretisi) fıkhından Üç mezhep:
  • Zeyd’îyye (Zeyd bin Ali bin Zeynelâbidîn)
  • İsmâ‘îl’îyye/Yedicilik (Nizârî ve Mustâ‘lî)
  • İsnâ‘aşer’îyye/İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi) (Câferî ve Alevilik)

Bâtınîler:
  • Dûrz’îyye
  • Nusayr’îyye
  • Ahmed’îyye

Haricîler:

  • İbadiyye
İslâm'da İ'tikadî mezhepler

  • Asarî (Eserler)
   • Selef’îyye (Hanbelîler)
    • Şeyh’ûl-İslâm İbn-i Teymiyye
     • Ghulat Selef’îyye
      • Vahhabilik
      • Ehl-i Hadis
  • Cebriyye
   • Cebriye-i Hâlisa
   • Cebriye-i Mutavassita
  • Eş'ârîyye
   • Bâkıllân’îyye
   • Gazzâl’îyye
   • Bâtınî-Eş'ârîlik
    • Sünnilik Tarikat
  • Mâtürîdîyye
  • Kaderiyye
   • Cuhen’îyye (Irak Kolu)
   • Dımeşk’îyye (Şam Kolu)
   • Mutezile
    • Vâsıl’îyye
    • Huzeyl’îyye
    • Nazzâm’îyye
    • Hâitı’îyye
    • Bişr’îyye
    • Mâ’mer’îyye
    • Muzdâr’îyye
    • Sumâm’îyye
    • Hişâm’îyye
    • Câhiz’ıyye
    • Hayât’ıyye
    • Cûbbâ’îyye
    • Befşem’îyye
    • Ghulat Mutezile
     • Hâbit’îyye
     • Hımâr’îyye
    • Bâtınî-Mutezile
     • Müteşeyyî’ Tarikat
  • Mürcie
   • Sünnilik Mürcie
   • Bid'atçı Mürcie
    • Kerrâm’îyye
  • Müşebbihe (Antropoteizm)
   • Hulmân’îyye
   • Mücessime (Hulûl)
    • Ebû Müslim Horasânî
     • Sinbâd
      • El-Mukanna
       • Babekiyye
    • Hattâbiyye
     • Bezîg’îyye
     • Hattâbiyye
     • Muammer’îyye
     • Umeyr’îyye
     • Mufaddal’îyye
     • Muhammise
    • Cevâlik’îyye
    • Rum Abdalları
  • Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh)/Yedicilik
   • Karmat’îyye (Hamdân Kârmat) (Yediciler)
   • Türkistan Aleviliği (Nâsır Hüsrev)
   • Tasavvufî-Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh)
    • Alevilik
     • Alevilik Tarikat
   • İbâh’îyyûn
    • Nusayrilik (Nusayriler)
    • Dürzîlik (Hâkim bi-EmrʿAllâh)
    • Haşhaşiler (Hasan Sabbah)
    • Babailik (Baba İlyâs Horasanî)
     • Kızılbaş
    • Hurûfîlik (Fadl’Allah Yezdânî)
     • Bektaşilik (Balım Sultan)

Kaynak: Muhammed Ebû Zehra, İslâm’da Siyâsî ve İ’tikadî Mezhepler Tarihi, Ethem Ruhi Fığlalı ve Osman Eskicioğlu Tercümesi, Yağmur, İstanbul, 1970.
İslâm'da Siyâsî ekôller

  • Şîʿa-i Muhlîsîn: Sünnîler ve Zeydîler
   • Şîʿa-i Ulâ (Sünnilik)
    • Hanefîlik
    • Malikîlik
    • Şafiîlik
     • Zâhîrîler
      • Davud el İsbehani
      • İbn Hazm
    • Hanbelîlik
     • Selef-i Salihin
      • İbn Teymiye
       • Ghulat Selef’îyyûn
        • Vahhabilik
   • Zeydîlik
    • Betr’îyye/Sâlih’îyye
    • Cerîr’îyye/Süleyman’îyye
    • Yemen Zeydiliki
     • Kâsım’îyye
     • Hadâv’îyye
     • Muhteria
     • Mutarrif’îyye
    • Alavîler
     • Hasan el-Utruş
     • Kâsım’îyye
    • Ghulat Zeydilik
    • Cârûd’îyye
     • Nâim’îyye
     • Ya'kûb’îyye
  • Hariciler
   • Ezarikâ
   • Sufr’îyye
   • Necedât
   • Acrâd’îyye
   • İbâz’îyye
   • Ghulat Hariciler
    • Yezîdiyye
    • Meymuniye
  • Galiyye
   • Sebe’îyye (Abdullah bin Sebe)
   • Hattâbiyye (Ebû’l-Hattâb el-Esedî)
    • Bezîg’îyye
    • Hattâbiyye
   • Keysân’îyye
    • Muhtar es-Sekafi/Keysân’îyyet-ûl-Hullas
    • Hâşim’îyye
     • Harb’îyye
     • Muâv’îyye/Cennâh’îyye
      • Hâris’îyye
     • Beyân’îyye
    • Ravendiyye
     • Rizamiyye
      • Ebû Müslim Horasânî
       • Sinbâd
       • Berkûk’îyye
       • Havâl’îyye
      • Muhammira
       • El-Mukanna
       • Hurremiyye
        • Babekiyye
         • Babek Hürremi
        • Kızılbaş
       • Kûl’îyye
      • İshâk et-Türk’îyye
     • Riyâh’îyye
    • Kerbiyye
  • Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh)
   • Hallâc’îyye
   • Hulûl’îyye
   • Alevîler (Tasavvufî-Bâtınîlik)
   • Hulmân’îyye
   • Karmatîlik
    • Ebû Saʿid’îyye
    • Cennâb’îyye
   • Ghulat Ezoterizmyye (Bâtınîlik)
    • Ahmed bin el-Keyyâl bin el-Khasibî
    • Hâkim’îyye (Dürzîlik)
    • Haşhaşiler (Alamut Kalesi)
  • İmamiye (Şiilik öğretisi): İsmaililik ve İsnâaşeriyye
   • İmamiye (Şiilik öğretisi)-i Seb’îyye (İsmaililik)/Yedicilik
    • Yediciler (Yediciler)
    • Mustâ‘lîler (Mustali fıkhı)
     • Mecîd’îyye/Hâfız’îyye
     • Tâyyîb’îyye
(Tayyib Ebu'l-Kasım)
      • Davudî İsmailîlik
       • Süleymanî İsmaililik
       • Alavî Buhra
       • Kutbî Buhra
    • Nizârîler (Nizâr’îyye)
   • İmâmiye-i İsnâ‘aşer’îyye/İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi)
    • Caferilik
     • Ahbâr’îyye
     • Usûl’îyye
    • Alevilik
   • Ghulat İmamet
    • Mûgır’îyye
    • Mansûr’îyye
    • Azâkıra
    • Albâ’îyeyye (Ulyâ’îyye)
    • Zemm’îyye
    • Ayn’îyye
    • Mim’îyye
    • Sîn’îyye
    • Muhammise
    • Şûray’îyye
    • Gurâb’îyye
    • Zübâb’îyye
    • Nusayrilik
  • Şemânîlik’den İslam’e bağlananlar
   • Babailik
    • Vefâ’îyye
    • Kızılbaş
     • Çepniler
     • Tahtacılar
    • Baba Rasûl (İlyâs’îyye)
    • Sarı Saltık Baba (Saltuk’îyye)
     • Behlül Baba
     • Aybek Baba
      • İshâk Baba (İshâk’îyye)
      • Burak Baba (Burak’îyyûn)
     • Lokman Baba (Yesevilik)
      • Haydar Baba (Haydarîlik)
       • Hacı Bektâş (Bektaşilik)
        • Balım Sultan (Dedebabalık)
         • Demir Baba (Âli’îyye)
         • Harabâti Baba (Harabât’îyye)
  • İslâmiyet’ten çıkan Dinler
   • Haşhaşiler
   • Ali-İlahilik
   • Nusayrilik
   • Dürzîlik
   • Hurûfilik (Hurûfilik)
    • Nûktâvîlik (Noktacılık)
   • Dîn-i İlâhî
   • Şeyhîlik (Ahisâ’îyye)
    • Babilik (Ali Muhammed Şirazi)
     • Ezelî Bâbîler (Subh Ezel)
     • Bahâîlik (Bahâ’ûl-Lâh)
   • Ahmedîlik
  • İslam dışı dinler
   • Zerdüştlük
    • Zurvanizm
    • Mazdekçilik
   • Mani dini
   • Budizm
   • Sâbiîlik
   • Nebatiler
   • Luviler
   • Hitit mitolojisi
   • Yezdânizm
    • Ehl-i Hak
   • Yezîdîler
    • Işıkçılık

Kaynak: Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar Yayıncılık, İstanbul, 2011.
  • İmamet

   • Ghulât (Kökenciler)
    • Bazighîlik
    • Dhammîlik
    • Ghurabîlik
    • Hürremîlik (Muhammira)
    • Keysanilik (Keysanilik)
     • Berberîcilik
     • Haşimîlik
     • Karibîlik / Kuraybîlik
     • Sarrajcılık
    • Nusayrilik (Nusayrilik)
     • Haydariyye
     • Şemsiyye / Şimaliyye
     • Kameriyye / Kilaziyye
     • Gaybiyye
    • Ya’furîlik
   • Zeydilik (Zeydilik)
    • Dukeynîlik
    • Halefîlik
    • Heşebîlik / Sûrhabîlik
    • Jarûdîlik
     • Alavîler
     • Banu Ukheydhirîler
     • Büveyhoğulları
     • Cüstaniler
     • El-Mezîdiler
     • Hasnaviler
     • İdrîsîler
      • Hammudi Hanedanı
     • Kakuyiler
     • Yemen İmamları/Kralları
    • Süleymanîlik
     • Butrîlik / Tâbîrilik
     • Salihîlik
    • Vâsîtîlik
   • İsmaililik (Yedicilik)
    • Fâtımî Devleti
     • Dürzîlik
     • Mustalilik
      • Hafızilik
      • Tayyib Ebu'l-Kasım
       • Alavî Buhra
       • Davudî Bohralar
        • Hebtiahs Bohra
        • Etbe-i-Melek Bohra
        • İleri Davudî Bohra
        • Kutbî Bohra
       • Süleymanî Bohra
       • Sünnî Bohralar
        • Caferî Bohra
        • Patanî Bohra
        • Vohra Patel
     • Nizarîlik
      • Ağa Hanlar
       • I. Ağa Han Cemâati
       • II. Ağa Han Cemâati
       • III. Ağa Han Cemâati
       • IV. Ağa Han Cemâati
      • Elemût Devleti
       • Ensarîler
       • Haşhaşiler
        • Hasan Sabbah Haşhaşiler
      • Böszörmény
    • Fâtımî Devleti Himayeleri
     • Banu Kanz
     • Hamdaniler
     • Kelbîler
     • Mirdasiler
     • Sülâihiler
    • Yediciler
     • Karmatîlik
      • Jabrîler
       • Banu Ukaylîler
        • Uyunîler
         • Usfurîler
          • Jarvanîler
   • Caferilik (İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi))
    • Ahbârilik
     • Afşar Hanedanı
     • Gence Hanlığı
     • İlhanlılar
      • Celayir Sultanlığı
       • Hurûfilik
        • Nûktâvîlik
      • Çobanoğulları
      • Serbedâriler
     • İnyuiler
     • Karabağ Hanlığı
     • Karakoyunlular
     • Safevîlik
      • Kızılbaş
       • Alevilik
        • Bektaşilik
         • Ahilik
         • Dedebabalık
          • Aliciler
          • Harabatîlik
        • Celâlîlik
        • Kalenderilik
         • Haydarîlik
        • Nimetullahîlik
         • Nurbahşîlik
        • Rufâilik
         • Galibi Tarikatı
        • Vefâîlik
         • Babailik
          • Barak Babacılık
       • Çınarcılık (Işık Alevîliği)
       • Yâresânizm (Yezdânizm'in Galiyye ve Kürt Aleviliği ile etkileşimi)
      • Safevî Devleti
     • Şeki Hanlığı
     • Şirvan Hanlığı
     • Zend Hanedanı
    • Şeyhilik
     • Kaçar Hanedanı
      • Babiliklik (Ali Muhammed Şirazi)
      • Bahâîliklik (Mirza Hüseyin Ali)
    • Usûlîlik
    • Kaçar Hanedanı
     • Pehlevi Hanedanı
     • İran
   • Sınıflandırılamayanlar
    • Eftahîlik / Fethîlik
    • Muhammedîlik
    • Tavûssîlik

    • Vâkıfîlik
  • g
  • t
  • d


Rizâm’îyye; Rizâm bin Rezm'e mensup ama Râvend’îyye bünyesinde olduğu düşünülen Ebû Müslim Horasânî'ye karşı aşırı sevgi ve bağlılık gösteren bu fırkaya göre Ali bin Ebâ Talib Merkedî'den sonra İmâmet sırasıyla önce oğlu Muhammed bin el-Hânifîyye'ye, sonra Muhammed bin el-Hânifîyye'nin oğlu Ebû Hâşim Abdullah bin Muhammed'e, sonra Abdullah bin Abbas'ın oğlu Ali'ye, ondan sonra da sırasıyla önce Muhammed "el-İmâm" olarak tanınan Ali bin Abdullah'ın oğluna, daha sonra da Ebû Müslim Horasânî adına faaliyet gösteren Muhammed el-İmâm'ın kardeşi İbrahim bin Ali bin Abdullah'a ve en sonunda da Ebû Müslim Horasânî'ye geçti. İkinci bir rivayete göre ise Muhammed el-İmâm'dan sonra Ebû Müslim'e geçmeden evvel önce Ebû'l-Abbas Seffah'a ve daha sonra da Ebû Müslim Horasânî'ye geçmiştir.[1]

Kaynakça

  1. ^ Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar Yayıncılık, İstanbul, 2011. (Keysân’îyye (Muhtâr’îyye/Keysân’îyyet-ûl-Hullas, Hâşim’îyye (Harb’îyye, Muâv’îyye/Cennâh’îyye (Hâris’îyye), Beyân’îyye), Râvend’îyye (Rizâm’îyye (Ebu Müslim’îyye (Sinbâz’îyye, Berkûk’îyye, Havâl’îyye), Muhammira (Mukannaʿîyye, Hûrremdîn’îyye (Bâbek’îyye, Mazyâr’îyye, Kızılbaşlar), Kûl’îyye), İshâk et-Türk’îyye), Riyâh’îyye), Kerb’îyye) Mezhepleriyle alâkalı maddeler).