Türkiye'de insan hakları

Makale serilerinden
Türkiye'de Siyaset
Anayasa Anayasa (tarih) Üniter devlet Laiklik
Yasama Türkiye Büyük Millet Meclisi 28. dönem milletvekilleri listesi Meclis başkanı Numan Kurtulmuş İktidar partisi grup başkanı Abdullah Güler Ana muhalefet partisi grup başkanı Özgür Özel Siyasi partiler Eski Yasa dışı
Yürütme Cumhurbaşkanı (Liste) Recep Tayyip Erdoğan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz Kabine (Liste) 67. Hükûmet Bakanlıklar Adalet Aile ve Sosyal Hizmetler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Dışişleri Enerji ve Tabii Kaynaklar Gençlik ve Spor Hazine ve Maliye İçişleri Kültür ve Turizm Millî Eğitim Millî Savunma Sağlık Sanayi ve Teknoloji Tarım ve Orman Ticaret Ulaştırma ve Altyapı Millî Güvenlik Kurulu Başkanlıklar
Yargı Anayasa Mahkemesi Danıştay Uyuşmazlık Mahkemesi Yargıtay Bölge adliye mahkemeleri Bölge idare mahkemeleri Aile mahkemeleri Asliye hukuk mahkemeleri Asliye ticaret mahkemeleri Fikrî ve sınaî haklar hukuk mahkemeleri İcra mahkemeleri İş mahkemeleri Kadastro mahkemeleri Sulh hukuk mahkemeleri Tüketici mahkemeleri Asliye ceza mahkemeleri Ağır ceza mahkemeleri Çocuk mahkemeleri Çocuk ağır ceza mahkemeleri Fikrî ve sınaî haklar ceza mahkemeleri Sulh ceza hakimlikleri İdare mahkemeleri Vergi mahkemeleri Sayıştay Askerî Yargıtay Askerî Yüksek İdare Mahkemesi Devlet Güvenlik Mahkemesi İstiklâl mahkemesi Millî Korunma Mahkemesi Özel Yetkili Ağır Ceza Mahkemeleri Sıkıyönetim Askerî Mahkemesi
Seçimler ve referandumlar Yüksek Seçim Kurulu Cumhurbaşkanlığı seçimleri (son, 2023) Genel seçimler (2023) Yerel seçimler (son, 2019)
Dış ilişkiler Uluslararası kuruluşlara üyelikler Avrupa Birliği üyeliği süreci Gümrük Birliği Dışişleri Bakanlığı Bakanlar Dış temsilcilikler Türk diplomatlar ABD Birleşik Krallık Fransa Japonya Avustralya Azerbaycan İspanya Arnavutluk Bosna-Hersek Bulgaristan Hollanda Hırvatistan Yunanistan Kosova Karadağ Kuzey Makedonya Romanya Sırbistan Slovenya Çek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Moldova Polonya Rusya Slovakya Ukrayna Gürcistan Cezayir Mısır Libya Fas Tunus Türk Devletleri Teşkilatı (ilişkiler) Birleşmiş Milletler ve Türkiye NATO G20 AiB
Yerel yönetim İdari bölümler İller (Nüfus) İlçeler Belde (liste) Belediye (liste) Köyler Yerleşim yerleri listesi (liste)
Merkez Bankası Başkan Fatih Karahan Türk Lirası (eski) Banknotlar Madenî paralar
Ayrıca bakınız Ekonomi Hükûmet Tarih Silahlı Kuvvetler Türk diasporası Göç Başbakanlık (liste)
g t d

Türkiye'de insan hakları, çeşitli uluslararası hukuk anlaşmaları ile koruma altına alınmıştır. 1982 Anayasasının 90. maddesine göre uluslararası hukuk kurallarının iç hukuka karşı üstünlüğü kabul edilmiştir. Fakat yaşam hakkı, işkence, ifade özgürlüğü, dini özgürlükler, örgütlenme özgürlüğü gibi konularda sorunlar ve tartışmalar sürmektedir. Bu nedenle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde yıllardır Rusya ile birlikte en çok sayıda davası görülen ülke konumundadır.

Düşünce ifade özgürlüğü

Bu zamanın Türkiye'sinin kısmen bu hakka sahip olmasına rağmen, eskiden birçok siyasal sistemi eleştiren gazeteci yazar düşünür dahası 80 darbesini eleştiren ve konu hakkında hukuki süreç başlatmaya çalışan birçok avukat ve savcı görevden men edilmişti.

LGBT

Cinsel yönelim

Türkiye'de eşcinselliği yasaklayan bir yasa bulunmamaktadır, fakat eşitlik bakımından eşcinsel Türkler, karşıcinsel yurttaşlarıyla aynı düzeyde değiller. Türkiye'de cinsel azınlıklar için ayrımcılıktan korunma yasaları, evlilik hakkı, vs. yoktur. Eşcinsel olmak, Türk Silahlı Kuvvetleri'nde hizmet etmek için bir engel, ve birinin eşcinselliğini ıspatlamak için anal ekzaminasyon gibi amacı "kanıt" bulmak olan tıbbi ve psikolojik testler yapılır ve bu testler sonucunda eşcinsel olan kişilere, uluslararası Dünya Sağlık Örgütü'nün hastalıklar sınıflandırmasında bulunmayan psikoseksüel bozukluk isimli hastalık tanısı koyulup askerlik hizmetine elverişli değildir ibaresi yazılır. 1 Ocak 1993 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü (WHO) eşcinselliği "Uluslararası Hastalıklar Sınıflandırması"ndan çıkarmıştır. ICD-10 maddesi "cinsel yönelim, tek başına, bir rahatsızlık/hastalık olarak kabul edilemez" şeklindedir.^[1][2]

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi

Avrupa Birliği sürecinde Türkiye'den çok sayıda dava Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine götürülmüştür.

Bunlardan birkaçı şöyledir.

Bireysel Özgürlükler Açısından

• Türkiye Cumhuriyeti Yükseköğretim Kurumları'nda kılık kıyafet düzenlemesi.

Ekonomik Eşitsizlikler

• Özel sektörde aynı statüde çalışan kadın ve erkeğin farklı maaş alması.
• Kadınlara ücret konusunda 2. sınıf insanmış gibi muamale edilmesi.

İşkence Konusunda

• Kötü muamele ve gözaltında darpa bağlı ölüm olayları.

İletişim Özgürlüğü Konusunda

• Hapishanelerde uygulanan; mahkûmun akraba harici diğer kişilerle görüşme yapamaması.

İnternet Sitelerine Uygulanan Yasaklar

Avrupa Birliği sürecinde önemli konu maddelerinden biri olan iletişim ve bilgi alma hakkı ihlali olarak:

• YouTube'a Türkiye'den erişimin engellenmesi 16 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

AB Denetim Komisyonu tarafından değerlendirilmekte olup, AB süreci için önemli fasılların açılmasına engel durum teşkil etmektedir.

Ayrıca bakınız

• Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu
• Türkiye'de çocuk evliliği

Kaynakça