Yüksek Siyasi Konsey

Yüksek Siyasi Konsey Arapça: المجلس السياسي الأعلى
Kuruluş	28 Temmuz 2016 (2016-07-28)
Ülke	Yemen
Kişiler ve kuruluşlar
Lider	Başkan (Mehdi el-Meşat)
Tarihçe
Diğer
İkamet	San'a
İnternet sitesi	yemen.gov.ye (ölü) (27 Nisan 2021 arşivi)

Yüksek Siyasi Konsey (YSK; Arapça: المجلس السياسي الأعلى al-Majlis as-Siyāsiyy al-ʾAʿlā), Yemen'i yönetmek üzere Husi hareketi ve Genel Halk Kongresi (GHK) tarafından oluşturulan ve büyük ölçüde tanınmayan bir yürütme organıdır. 28 Temmuz 2016'da kurulan ve dokuz üyeden oluşan başkanlık konseyinin başkanlığını 19 Nisan 2018'de bir insansız hava aracı saldırısı sonucu hayatını kaybedene kadar Salih Ali es-Sammad, başkan yardımcılığını ise Kasım Labozah yürütmüştür.^[1] Konseyin yönettiği bölge, 1990 yılında Güney Yemen ile birleşen eski Kuzey Yemen'in (Marib hariç) büyük bir kısmını kapsamaktadır.

YSK, Yemen'de devlet başkanlığı görevini yürütmekte ve 2015 yılında Yemen İç Savaşı sırasında oluşan siyasi boşluğu doldurmak amacıyla Yemen'in devlet işlerini yönetmektedir.^[2] Konsey, mevcut anayasa temelinde ülkeyi yönetmek ve devlet işlerini idare etmek için bir temel oluşturmayı amaçlamaktadır.^[1][3] Daha sonra YSK, Ulusal Kurtuluş Hükümeti olarak bilinen Abdülaziz bin Habtur liderliğindeki yeni hükümetin kurulmasından da sorumlu oldu.^[4]

Üyeler 14 Ağustos 2016 tarihinde yemin etmiştir.^[5] Yüksek Devrim Komitesi (YDK) 15 Ağustos'ta iktidarı Yüksek Siyasi Konseye devretti.^[6] YSK uluslararası alanda tanınmıyor ve sadece İran tarafından tanınıyor; Husiler Ağustos 2019'da İran'a bir büyükelçi atadı.^[3][7][8] Husilerin YSK'yi kurması uluslararası toplum tarafından kınandı ve Birleşmiş Milletler bu eylemi resmi olarak "Yemen anayasasının açık bir ihlali" olarak tanımladı ve konseyi Yemen barış sürecini sabote etmekle suçladı.^[3][9][10]

Arka plan

Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur el-Hadi ve Başbakan Halid Baha'nın Ocak 2015'te Husi isyancıların cumhurbaşkanlığı sarayını ele geçirmesi üzerine istifa etmelerinin ardından Husi lideri Abdülmelik el-Husi'nin kuzey ve güneyden eşit temsiliyete sahip altı üyeli bir "geçici cumhurbaşkanlığı konseyi" önerdiği ancak bu önerinin Güney Hareketi tarafından reddedildiği bildirildi.^[11] Bununla birlikte Husiler 1 Şubat'ta Yemen'deki siyasi gruplara bir ültimatom vererek mevcut siyasi krize bir çözüm bulmamaları halinde Husi "devrimci liderliğinin" devlet üzerindeki resmi otoritesini üstleneceği uyarısında bulundu.^[12] Reuters'a göre siyasi gruplar ülkeyi bir yıla kadar yönetecek geçici bir başkanlık konseyi kurulması konusunda anlaştı. Eski Güney Yemen Cumhurbaşkanı Ali Nasır Muhammed başlangıçta geçici lider olarak düşünülüyordu, ancak Muhammed daha sonra bu görevi reddetti.^[13]

6 Şubat 2015'te Husiler, Vekiller Meclisinin feshedildiğini ilan ederek San'a'da yönetimi resmen devraldı ve Yemen'i iki yıl boyunca yönetecek bir "başkanlık konseyi" kurulacağını, 551 üyeli yeni bir ulusal konseyin oluşturulması için de bir "devrimci komite"nin görevlendirileceğini duyurdu.^[14] Bu yönetim planı daha sonra Husi Ensarullah politbüro lideri Salih Ali es-Sammad tarafından da teyit edildi ve ulusal konseyin ülkeyi yönetmek üzere beş üyeli bir başkanlık konseyi seçeceğini söyledi.^[15]

Mevcut üyeler

Dışişleri Bakanlığı, YSK'nin aşağıdaki üyelerini listelemektedir:^[16]

Ulusal Kurtuluş Hükûmeti

2 Ekim 2016 tarihinde Abdülaziz bin Habtur Husiler tarafından başbakan olarak atandı.^[4] 4 Ekim'de kabinesini kurdu.^[17] Kabine Güney Hareketi üyelerinden oluşmaktadır.^[18] Ancak kabine uluslararası alanda tanınmamaktadır.^[19]

28 Kasım 2016 tarihinde yeni bir kabine kurulmuştur.^[20] Kabine sadece Salih yanlısı GHK ve Ensarullah Hareketi üyelerinden oluşmaktadır.

Ancak BM Yemen Özel Temsilcisi İsmail Veled Şeyh Ahmed bu hamlenin "yeni ve gereksiz bir engel" olduğunu söyledi ve şöyle devam etti "Yemen kritik bir dönemeçte. Ensarullah ve Genel Halk Kongresi tarafından kısa süre önce atılan adımlar barışçıl bir çözüm arayışını zorlaştırmaktan başka bir işe yaramayacaktır. Taraflar Yemen'in ulusal çıkarlarını dar partizan hırsların üzerinde tutmalı ve siyasi bölünmeleri sona erdirmek ve ülkenin güvenlik, insani ve ekonomik sorunlarını ele almak için derhal adım atmalıdır." Ayrıca böyle bir eylemin barış görüşmelerine zarar verebileceğini iddia etti.^[21]

27 Ekim 2020 tarihinde Gençlik ve Spor Bakanı Hasan Muhammed Zaid başkent San'a'da kimliği belirsiz silahlı kişiler tarafından vurularak öldürüldü.^[22]

Diğer devletlerle diplomatik ilişkiler

Ulusal Kurtuluş Hükümetinin başta İran olmak üzere sadece birkaç ülke ile diplomatik ilişkisi bulunmaktadır. Ayrıca hükümetin Abhazya, Kuzey Kore ve Rusya ile de diplomatik temasları bulunuyor. 2015 yılında The Wall Street Journal, hükümetin Çin, İran ve Rusya ile temas kurmaya çalışacağını bildirdi.^[24] 2016'da bir Ulusal Kurtuluş Hükümeti yetkilisi birkaç Kuzey Koreli diplomatı Şam'a davet etmişti.^[25] Aynı yıl Ulusal Kurtuluş Hükümetinden bir heyet Rusya'yı ziyaret etmiş ve Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı ile görüşmüştü.^[26] Dışişleri Bakanı Hişam Şeraf Abdullah 2017 yılında Sana'daki Rusya ve Suriye Büyükelçiliği maslahatgüzarlarıyla bir araya geldi.^[27][28] Ağustos 2019'da Ulusal Kurtuluş Hükümeti Tahran'a bir büyükelçi atadı.^[29][30] 2020 yılının başlarında Saba Haber Ajansı, Hişam Şerif Abdullah'ın Çin'i "dost bir hükümet" olarak nitelendirdiğini bildirdi.^[31] Ekim 2020'de İran San'a'ya bir büyükelçi atadı.^[32][33][34] İki ay sonra Amerika Birleşik Devletleri İran'ın San'a büyükelçisine yaptırım uyguladı.^[35] Ağustos 2020'de Ulusal Kurtuluş Hükümeti Şam'a bir büyükelçi atadı.^[36] Mart 2021'de, Ulusal Kurtuluş Hükümeti Şam'a Büyükelçi atadı ve Abhazya'nın Suriye Büyükelçisi ile bir araya geldi.^[37] Ekim 2023'te Suriye, Ulusal Kurtuluş Hükümetinin temsilcilerini Şam'daki Yemen büyükelçiliğinden sınır dışı etti.^[38]

Milli Kurtuluş Hükümetinin Başkanı, Meclis Başkanı ve Dışişleri Bakanı; Cezayir,^[39] Bahamalar,^[40] Komorlar,^[41] Kiribati,^[42] Malavi,^[43] Malta,^[44] Moğolistan,^[45] Karadağ,^[46] Slovenya,^[47] Güney Sudan^[48] ve Venezuela^[49] gibi çok çeşitli ülkelere çok sayıda diplomatik nota göndermiştir.

Kaynakça