Esneki zuri-orribildu
| Esneki zuri-orribildua | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
  Irudi gehiago | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Russulales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Russulaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Lactarius | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Lactarius piperatus Pers. | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Esneki zuri-orribildua (Lactarius piperatus) Russulaceae familiako onddo bat da.[1] Jangarri oso kaskarra.
Deskribapena
Kapela: 5 eta 15 cm. arteko diametrokoa, hasieran ganbila eta gero zilbor-formakoa erdigunean baina inbitu oso sakona osatu gabe. Ertzak kiribilduak ditu eta mehe samarrak. Azal gabea da, lehorra eta kolore krema-zurixka kolorekoa orban okre-gorrixkekin.
Orriak: Dekurrenteak, oso estu eta ugariak. Hasieran zurixkak eta gero krema kolorekoak eta okre-marroiz zikintzen dira.
Orri dekurrenteak: Hanka ukitzeaz gain, beherantz jarraitzen duten orriak
Hanka: Normalean laburra eta zilindrikoa izaten da, baina meheagoa oinarrian. Krema-zurixka kolorekoa, kapela bezalakoa, eta okre-marroiz zikinduaz, oinarritik hasita.
Haragia: Trinkoa, gogorra eta hauskorra, moztean zuri-krema kolorekoa, baina arrosa-okrez zikintzen da eta gero ilunduaz joaten da. Usain txarra, ale zaharretan higuingarria eta zapore garratza.
Airearekin kolorez ez den aldatzen esne zuria eta zapore garratza eta mingotsa.[2]
Etimologia: Lactarius terminoa lac, lactis, esnetik dator; esneari dagokio, latex-a jariatzen duelako ebakitzean edo haustean. Piperatus epitetoa berriz, latinetik dator (piper = piperra) bere zapore minagatik.
Jangarritasuna
Jangarri oso kaskarra, baina lehortuta eta hauts bihurtuta, gozagarri gisa erabili daiteke kantitate txikian. Horrela erabiltzen dute Europako ekialdeko herrialde batzuetan.[3]
Nahasketa arriskua
Lactarius vellereus-en antza du, baina txikiagoa da, eta Lactarius piperatus-ean kapelaren azala ez da iletsua eta orriak estu eta ugariagoak dira.[4]
Lactarius pergamenus ia berdina da; latexean bereizten da, Lactarius piperatus-ean zuri okre jarraitzen du potasarekin, ez da horixkatzen eta Lactarius pergamenus-ean berdexka edo urre-hori kolorea hartzen du potasarekin eta orriak zuriak direla itsasoaren berde koloreko erreflexuekin.
Oharra: Medikuntzan erabilia izan da blenorragien aurkako tratamenduetan.
Sasoia eta lekua
Uda hasieratik negu hasierara, hostozabal basoetan, batez ere pago eta haritzetan.[5]
Banaketa eremua
Ipar Amerika, Europa, Hego Korea, Txina, Himalaiako eremua, Australia, Japonia, Errusia.[6]
Galeria
Erreferentziak
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas Diputacion foral de vizcaya ibericas. , 141 or. ISBN 84-505-1806-7..
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 507 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 375 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran. Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 410 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ Lactarius piperatus: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q1323824
Multimedia: Lactarius piperatus / Q1323824
Espezieak: Lactarius piperatus
