Salbia

Salbia
Salvia coahuilensis Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa

Erreinua	Plantae
Ordena	Lamiales
Familia	Lamiaceae
Subfamilia	Nepetoideae
Generoa	Salvia L.

Salbia (salvia), Lamiaceae familiako landare-generoa.

Euskaraz, «salbia» izen arrunta erabiltzean, salvia officinalis espeziea adierazi ohi da. Egiaz, ordea, 900 espezie baino gehiago daude Salvia generoaren barruan.

Espezie-dibertsitatea hiru lurralde hauetan bananduta dago: Erdialdeko Amerikan eta Hego Amerikan 500 espezie inguru, Erdialdeko Asian eta Mediterraneoan 250 bat espezie, eta Asiaren ekialdean 90 espezie inguru.

Ezaugarriak

Salvia generoko espezieak urterokoak, biurterokoak edo hostoiraunkorrak izan daitezke. Tamainari dagokionez, 3-15 cm garai izaten dira. Landare belarkara edo zurkara izan daiteke.

Salvia generoko espezie guztien bereizgarria lore eder eta deigarriak dira. Luku- edo panikula-eran antolatzen dira. Kolore askotakoak izan daitezke: urdinak eta gorriak dira nagusi, eta horiak eta zuriak, bakanagoak. Kaliza tutu- edo ezkila-formakoa izan ohi da, eta bi ezpainetan bereizia: goiko labeloa oso nabarmena izaten da, osoa edo hiru hortzekoa, eta behera begira egoten da; beheko ezpaina, aldiz, bi arrailduna eta bi gingilekoa.

Salvia generoa definitzen duen ezaugarria ohiz kanpoko polinizazio-mekanismoa da. Bi lorezil lotu dituzte loreek, eta, hala, palanka antzeko bat osatzen dute. Polinizatzailea nektar bila lore ar batean sartzen denean, palankak lorezilak mugiarazten ditu, eta, hala, polenez estaltzen da intsektua, hegaztia edo dena delakoa. Polinizatzailea loretik atera eta gero, jatorrizko posiziora eramaten ditu palankak lorezilak. Lore emeetan, estigma beherantz doblatuta egoten da, polenaz estalitako polinizatzaile-gorputzaren posizioan.

Salvia generoko espezieak apaintzeko, sendatzeko, janaria atontzeko eta infusioak prestatzeko erabiltzen dira.

Espezieak

Hauek dira Salvia landare-generoko espezieak:

Salvia adiantifolia E.Peter
Salvia adoxoides C.Y.Wu
Salvia aerea H.Lév.
Salvia aethiopis L.
Salvia alatipetiolata
Salvia amissa Epling
Salvia apiana Jeps.
Salvia appendiculataE.Peter
Salvia argentea L.
Salvia arizonica Gray
Salvia atropurpurea C.Y.Wu
Salvia atrorubra C.Y.Wu
Salvia azurea Michx.
Salvia baimaensis S.W.Su & Z.A.Shen
Salvia ballotiflora Benth.
Salvia bifidocalyx
Salvia blogdettii Chapm.
Salvia bowleyana
Salvia brachyloma
Salvia brandegeei Munz
Salvia breviconnectivata
Salvia brevilabra
Salvia bulleyana
Salvia campanulata
Salvia carduacea Benth.
Salvia castanea
Salvia cavaleriei
Salvia chapmanii Gray
Salvia chienii
Salvia chinensis
Salvia chunganensis
Salvia cinnabarina
Salvia clevelandii Greene
Salvia cocuyana Fern.Alonso
Salvia coccinea P.J.Buchoz
Salvia columbariae Benth.
Salvia cyclostegia
Salvia cynica
Salvia dabieshanensis
Salvia davidsonii Greenm.

Salvia deserta
Salvia digitaloides
Salvia divinorum Epling & Jativa
Salvia dolichantha Whitehouse
Salvia dorrii Abrams
Salvia elegans
Salvia engelmannii Gray
Salvia eremostachya Jeps.
Salvia evansiana
Salvia farinacea Benth.
Salvia filicifolia
Salvia flava
Salvia fragarioides
Salvia fruticosa Mill.
Salvia funerea M.E.Jones
Salvia gachantivana Fern.Alonso
Salvia glutinosa L.
Salvia grandifolia
Salvia greatae Brandeg.
Salvia greggii Gray
Salvia guaranitica J.St.-Hil. ex. Benth.
Salvia handelii
Salvia hayatae
Salvia henryi Gray
Salvia heterochroa
Salvia hians Royle ex Benth.
Salvia himmelbaurii
Salvia hispanica L.
Salvia honania
Salvia horminum L.
Salvia hupehensis Stibal
Salvia hylocharis
Salvia japonica
Salvia kiangsiensis
Salvia kiaometiensis
Salvia lankongensis
Salvia lavandulifolia
Salvia lemmonii Gray
Salvia leptophylla Benth.
Salvia leucophylla Greene
Salvia liguliloba Sun & Migo

Salvia longistyla Benth.
Salvia lycioides Gray
Salvia lyrata L.
Salvia mairei H.Lév.
Salvia maximowicziana
Salvia meiliensis S.W.Su
Salvia mekongensis
Salvia mellifera Greene
Salvia micrantha Vahl
Salvia microphylla Benth.
Salvia miltiorrhiza
Salvia misella Kunth
Salvia mohavensis Greene
Salvia munzii Epling
Salvia nanchuanensis
Salvia nemorosa L.
Salvia nipponica
Salvia nubicola
Salvia nutans L.
Salvia occidentalis Sw.
Salvia officinalis L.
Salvia omeiana
Salvia orthostachys Epling
Salvia paohsingensis
Salvia pachyphylla Epling
Salvia paramiltiorrhiza
Salvia parryi Gray
Salvia pauciflora
Salvia penstemonoides Kunth & Bouché
Salvia piasezkii
Salvia pinguifolia Woot. & Standl.
Salvia plebeia R.Br.
Salvia plectranthoides
Salvia pogonochila Diels
Salvia polystachya Ort.
Salvia potaninii
Salvia potus Epling
Salvia pratensis L.
Salvia prattii Hemsl.
Salvia prionitis

Salvia procurrens
Salvia przewalskii
Salvia qimenensis
Salvia reflexa Hornem.
Salvia regla Cav.
Salvia riparia Kunth
Salvia roborowskii
Salvia roemeriana Scheele
Salvia scapiformis
Salvia schizocalyx
Salvia schizochila
Salvia sclarea L.
Salvia serotina L.
Salvia sikkimensis
Salvia sinica
Salvia smithii
Salvia sonchifolia
Salvia sonomensis Greene
Salvia spathacea Greene
Salvia splendens Sellow
Salvia subincisa Benth.
Salvia subpalmatinervis
Salvia substolonifera
Salvia summa A.Nels.
Salvia texana Torr.
Salvia thomasiana Urban
Salvia tiliifolia Vahl
Salvia tricuspis
Salvia trijuga
Salvia umbratica
Salvia urticifolia L.
Salvia vaseyi Parish
Salvia vasta
Salvia verbenaca L.
Salvia verticillata L.
Salvia vinacea Woot. & Standl.
Salvia wardii
Salvia weihaiensis
Salvia xeropapillosa Fern.Alonso
Salvia yunnanensis

Kanpo estekak

Autoritate kontrola	Wikimedia proiektuak Datuak: Q157151 Multimedia: Salvia / Q157151 Espezieak: Salvia Identifikadoreak BNF: 12433665q (data) GND: 4178944-1 LCCN: sh85116966 NKC: ph499501 Hiztegiak eta entziklopediak Britannica: url Datu taxonomikoak African Plant DB: 194579 BioLib: 41156 Dyntaxa: 1006337 EOL: 38380 Fl. China: 129087 GBIF: 2926981 GRIN: https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomygenus.aspx?id=10674 IPNI: 30000096-2 ITIS: 32680 NCBI: 21880 W3TROPICOS: 40029048 USDA Plants: SALVI VASCAN: 1641 Medikuntzako identifikadoreak MeSH: D027544

Autoritate kontrola