Ślizgunowate

Ślizgunowate
Philodromidae[1]
Thorell(inne języki), 1870
Okres istnienia: kreda–dziś
PreꞒ
Ꞓ
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Q
145/0
145/0
Ilustracja
Philodromus dispar, samica
Ilustracja
Philodromus sp., samiec
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Infrarząd

Araneomorphae

Rodzina

ślizgunowate

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Ślizgunowate (Philodromidae) – rodzina pająków z grupy Araneomorphae, należąca do kladu Entelegynae[2], liczy 31 rodzajów obejmujących 536 gatunków; występują niemal na całym świecie; w Polsce stwierdzono obecność 25 gatunków[3][4].

Systematyka

Rodzina została opisana przez Tamerlana Thorella(inne języki) w artykule pt. On European spiders, który ukazał się w 7. numerze czasopisma „Nova Acta Regiae Societatis Scientiarum Upsaliensis(inne języki)” w 1870 roku[5]. Ślizgunowate były łączone w jedną rodzinę z ukośnikowatymi[4], jednak Heinrich Homann wykazał w 1975 roku[5], że ślizgunowate nie są blisko spokrewnione z ukośnikowatymi, a ich rodziną siostrzaną są spachaczowate[6]. Ślizgunowate występują co najmniej od kredy[7].

Według World Spider Catalog(inne języki) rodzina obejmuje 536 gatunków ujętych w 31 rodzajach[8]:

  • Apollophanes(inne języki) O. Pickard-Cambridge, 1898[9]
  • Bacillocnemis(inne języki) Mello-Leitão, 1938[9]
  • Berlandiella(inne języki) Mello-Leitão, 1929[9]
  • Celerrimus(inne języki) Lecigne, Cornic, Oger & Van Keer, 2019[9]
  • Cleocnemis(inne języki) Simon, 1886[9]
  • Ebo(inne języki) Keyserling, 1884[9]
  • Eminella(inne języki) Özdikmen, 2007[9]
  • Fageia(inne języki) Mello-Leitão, 1929[9]
  • Gephyrellula(inne języki) Strand, 1932[9]
  • Gephyrina(inne języki) Simon, 1895[9]
  • Gephyrota(inne języki) Strand, 1932[9]
  • Halodromus(inne języki) Muster, 2009[9]
  • Hirriusa(inne języki) Strand, 1932[9]
  • Metacleocnemis(inne języki) Mello-Leitão, 1929[9]
  • Pagiopalus(inne języki) Simon, 1900[9]
  • Paracleocnemis(inne języki) Schiapelli & Gerschman, 1942[9]
  • Pedinopistha(inne języki) Karsch, 1880[9]
  • Petrichus(inne języki) Simon, 1886[9]
  • Philodromops(inne języki) Mello-Leitão, 1943[9]
  • Philodromus(inne języki) Walckenaer, 1826[9] – rodzaj typowy[2][10]
  • Procleocnemis(inne języki) Mello-Leitão, 1929[9]
  • Psellonus(inne języki) Simon, 1897[9]
  • Pseudopsellonus(inne języki) Balogh, 1936[9]
  • Pulchellodromus(inne języki) Wunderlich, 2012[9]
  • Rhysodromus(inne języki) Schick, 1965[9]
  • Suemus(inne języki) Simon, 1895[9]
  • Thanatus(inne języki) C. L. Koch, 1837[9]
  • Tibellus(inne języki) Simon, 1875[9]
  • Tibitanus(inne języki) Simon, 1907[9]
  • Titanebo(inne języki) Gertsch, 1933[9]
  • Vacchellia(inne języki) Caporiacco, 1935[9]

Rozmieszczenie geograficzne

Ślizgunowate występują niemal na całym świecie[2][11]. Występują w bardzo różnych środowiskach, zamieszkują m.in. lasy, sawanny, łąki[11].

Morfologia

Pająki małe lub średniej wielkości, o długości ciała od 3 do 16 mm[4]. Oddychają za pomocą dwóch płucotchawek[2]. Ciało lekko grzbietobrzusznie spłaszczone[4], niekiedy znacznie wydłużone[4]. Ośmioro oczu, zazwyczaj podobnej wielkości[2], w dwóch rzędach[4] (4:4)[12][11][2], oczy wtórne pozbawione tapetum[2]. Szczękoczułki pozbawione ząbków[2]. Odnóża długie i delikatne, zbliżonych rozmiarów[4], nogi II pary zwykle najdłuższe[4][2]; stopy z dwoma pazurkami[4][2]; włoski przy pazurkach oraz skopule zapewniają im dobrą adhezję do śliskich podłoży[12]. Proste kądziołki przędne, brak stożeczka[2] i cribellum[2]. Ubarwienie często kryptyczne[12][11].

Zachowanie

Aktywni łowcy[4], nie budują sieci[11], przemieszczają się bardzo szybko[4][11] (ludzkiemu oku może być trudno nadążyć za ruchem przedstawicieli rodzaju Philodromus[12]), polują na roślinach lub na ziemi[4]; nie wykorzystują przędzy do łapania ofiar[13]. Bardzo mało wiadomo na temat naturalnych ofiar ślizgunowatych[13]. Zastygają w bezruchu, przypominając niemal istoty dwuwymiarowe[12]. Samice tworzą wełniste kokony na m.in. liściach, pod korą[12]. W chłodniejszych, północnych regionach formy niedorosłe (subadult) zimują, osiągają dorosłość wiosną[12].

Galeria

  • Apollophanes margareta, Kanada
    Apollophanes margareta, Kanada
  • Berlandiella querencia, Brazylia
    Berlandiella querencia, Brazylia
  • Ebo pepinensis, samica, USA
    Ebo pepinensis, samica, USA
  • Pagiopalus personatus, samica, Hawaje
    Pagiopalus personatus, samica, Hawaje
  • Philodromus sp., Polska
    Philodromus sp., Polska
  • Oczy Philodromus albidus, Wielka Brytania
    Oczy Philodromus albidus, Wielka Brytania
  • Philodromus cespitum, Łotwa
    Philodromus cespitum, Łotwa
  • Philodromus marxi, USA
    Philodromus marxi, USA
  • Thanatus coloradensis, samica z kokonem, USA
    Thanatus coloradensis, samica z kokonem, USA
  • Philodromus margaritatus, Holandia
    Philodromus margaritatus, Holandia
  • Thanatus formicinus, Łotwa
    Thanatus formicinus, Łotwa
  • Tibellus oblongus, Łotwa
    Tibellus oblongus, Łotwa
  • Titanebo sp., USA
    Titanebo sp., USA

Przypisy

  1. ↑ Philodromidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l R. Jocqué, A. S. Dippenaar-Schoeman: Spider families of the world. Tervuren: Royal Museum for Central Africa, cop. 2007, s. 204. ISBN 978-90-74752-11-4.
  3. ↑ W. Nentwig, T. Blick, R. Bosmans, D. Gloor, A. Hänggi, C. Kropf: Europe - Country lists. [w:] Spiders of Europe [on-line]. [dostęp 2021-01-05]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l Marek Michał Żabka: Pajęczy świat. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2013, s. 156. ISBN 83-88147-16-1.
  5. ↑ a b Family: Philodromidae Thorell, 1870. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-10]. (ang.).
  6. ↑ Heinrich Homann. Die Stellung der Thomisidae und der Philodromidae im System der Araneae (Chelicerata, Arachnida). „Zeitschrift für Morphologie der Tiere”. 80, s. 181, 1975-09. Springer-Verlag. DOI: 10.1007/BF00285652. ISSN 0720-213X. (ang.). 
  7. ↑ Family Philodromidae Thorell 1870 (orb-weaver). [w:] Fossilworks [on-line]. [dostęp 2021-01-10]. (ang.).
  8. ↑ Currently valid spider genera and species (2021-01-10). [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-10]. (ang.).
  9. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Family: Philodromidae Thorell, 1870. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-10]. (ang.).
  10. ↑ U. A. Gajbe. Studies on some spiders of the family Philodromidae (Araneae: Arachnida) from Madhya Pradesh, India. „Records of the Zoological Survey of India”. 105, s. 62, 2005. ISSN 0375-1511. (ang.). 
  11. ↑ a b c d e f Ansie Dippenaar-Schoeman: Field Guide to South African Spiders. Pretoria: LAPA Publishers, cop. 2014, s. 180. ISBN 978-0-7993-6018-9.
  12. ↑ a b c d e f g Jørgen Lissner: The Spiders of Europe and Greenland - filtered for France (Mainland). Jørgen Lissner, cop. 2011. [dostęp 2021-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-27)]. (ang.).
  13. ↑ a b Elchin Fizuli oglu Huseynov. Natural prey of the spider Tibellus macellus (Araneae, Philodromidae). „Bulletin of the British Arachnological Society”. 14 (4), s. 206, 2008. ISSN 2049-3045. (ang.). 
  • J9U: 987007541268205171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • BioLib: 851
  • EoL: 193
  • GBIF: 5639
  • identyfikator iNaturalist: 47868
  • ITIS: 871533
  • NCBI: 243501
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 268900