(10199) Chariklo
Artystyczna wizja Chariklo i jej pierścieni | |||
Odkrywca | Spacewatch | ||
---|---|---|---|
Data odkrycia | 15 lutego 1997[1] | ||
Numer kolejny | 10199 | ||
Charakterystyka orbity (J2000) | |||
Przynależność obiektu | centaur[1] | ||
Półoś wielka | 15,8430[1] au | ||
Mimośród | 0,1693[1] | ||
Peryhelium | 13,1614[1] au | ||
Aphelium | 18,5245[1] au | ||
Okres obiegu wokół Słońca | 63,06[1] lat | ||
Inklinacja | 23,35[1]° | ||
Charakterystyka fizyczna | |||
Średnica | |||
Okres obrotu | 7,004[1] h | ||
Albedo | 0,045 ± 0,010[1] | ||
Jasność absolutna | ok. 6,7[1]m | ||
Typ spektralny | D[1] | ||
|
(10199) Chariklo (1997 CU26) – prawdopodobnie największa planetoida z grupy centaurów, okrążająca Słońce w ciągu 63 lat[1] w średniej odległości 15,84 au. Odkryta 15 lutego 1997 roku. Planetoida jest piątym – po czterech planetach olbrzymach – znanym nam obiektem Układu Słonecznego mającym pierścienie. Pierścienie zostały zauważone przypadkiem podczas obserwacji zakrycia gwiazdy przez Chariklo.
Pierścienie
Chariklo jest pierwszą planetoidą, u której odkryto pierścienie planetarne. Zostały one zaobserwowane podczas zakrycia gwiazdy UCAC4 248-108672 w dniu 3 czerwca 2013 roku[3]. Planetoida ma dwa pierścienie, o szerokościach 7 i 3 km, rozdzielone przerwą o szerokości 9 km. Zbudowane są prawdopodobnie z lodu[2][4]. Dzięki porównaniu danych pochodzących z różnych obserwatoriów udało się zrekonstruować nie tylko kształt i rozmiary samej planetoidy, ale także kształt, wielkość i orientację pierścieni. Sama planetoida ma średnicę około 250–300 km.
Ponieważ Chariklo stanowi najmniejsze znane ciało niebieskie z pierścieniami, układ ten jest pierwszym, dla którego przeprowadzono symulacje komputerowe poprzez numeryczne rozwiązanie problemu N ciał[5]. Przyjęto uproszczające założenia, że zarówno planetoida, jak i obiegające ją odłamki są sferyczne, a także, że wszystkie odłamki mają równą średnicę między 2,5 a 10 m. Prowadziło to do zagadnienia, w zależności od przyjętych parametrów, symulacji od 21 milionów do 345 milionów obiektów oddziałujących ze sobą poprzez grawitację oraz zderzenia. Badana była w ten sposób stabilność pierścieni, to jest warunki, jakie musi spełniać układ, aby pierścienie nie uległy koagulacji w niewielką ilość orbitujących wokół planetoidy brył.
Pierwszym wnioskiem z symulacji jest to, że aby w ogóle utrzymać pierścienie, gęstość Centaura musi być większa od materii składającej się na pierścienie. Po drugie, dla wszystkich symulowanych średnic i gęstości przestrzennych odłamków wewnętrzny pierścień uległ z czasem zbryleniu. Autorzy proponują trzy wyjaśnienia obserwowanego stanu rzeczy: cząstki składające się na pierścienie są dużo mniejszej średnicy, około 1 cm, niż zakładała to symulacja, pierścienie są bardzo młode (poniżej 100 lat), bądź w układzie znajduje się nieznany jeszcze, ciężki obiekt, pełniący funkcję księżyca pasterskiego[5]. Nie jest ponadto znany wpływ niektórych przyjętych uproszczeń, na przykład całkowitego braku ekscentryczności pierścieni.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n (10199) Chariklo w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- ↑ a b F. Braga-Ribas et al.. A ring system detected around the Centaur (10199) Chariklo. „Nature”, 2014-03-26. DOI: 10.1038/nature13155. (ang.).
- ↑ Agnieszka Ryś: Kosmos. Pierścienie wokół planetoidy. T. 96. Poznań: Amermedia Sp. z o.o., 2014, s. 3. ISBN 978-83-252-2253-6.
- ↑ Elizabeth Gibney. Asteroids can have rings, too. „Nature”, 2014-03-26. [dostęp 2014-03-27]. (ang.).
- ↑ a b Michikoshi, S. i Kokubo, E.. Simulating the Smallest Ring World of Chariklo. „The Astrophysical Journal Letters”, 2017-03-03. DOI: 10.3847/2041-8213/aa6256. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Diagram orbity (10199) Chariklo w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- Dwa pierścienie planetoidy Chariklo w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia
- (10199) Chariklo w bazie Minor Planet Center (ang.)
- p
- d
- e
Planety | |
---|---|
Inne obiekty |
|