Anna Scheibler

Anna Scheibler
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 listopada 1835
Ozorków

Data i miejsce śmierci

6 stycznia 1921
Lućmierz

Miejsce spoczynku

Stary Cmentarz w Łodzi

Zawód, zajęcie

fabrykant

Miejsce zamieszkania

Pałac Scheiblerów

Małżeństwo

Karol Scheibler

Dzieci

Matylda Zofia
Adela Maria
Emma Paulina
Karol Wilhelm II
Leopold
Emil Eugeniusz
Feliks Emil Karol

Anna Scheibler z domu Werner, herbu Miron[1], także: Anna z Wernerów Scheiblerowa (ur. 22 listopada 1835 w Ozorkowie, zm. 6 stycznia 1921 w Lućmierzu) – fabrykantka, inwestorka, filantropka, wielokrotnie nagradzana pasjonatka ogrodnictwa[2].

Życiorys

Była jednym z dwanaściorga dzieci Wilhelma Wernera (1794–1842)[3][4], właściciela farbiarni w Strzeblewie i cukrowni w Leśmierzu[4] oraz córką jego drugiej żony – Matyldy Reitzenstein z Łomży[2]. Pochodziła ze spolonizowanej rodziny, przybyłej na polskie ziemie w XVIII w. z Saksonii[4][5].

Istnieją 2 hipotezy związane z uzyskaniem przez rodzinę Wernerów herbu Miron, pierwsza z nich związana jest z prapradziadem Anny – Krzysztofem Józefem(inne języki), ur. w Skwierzynie w 1718 roku. Dzięki namalowaniu portretu Stanisława Augusta Poniatowskiego w stroju koronacyjnym miał uzyskać herb Miron[2][6]. Zaś wg kroniki rodzinnej Wernerów, sporządzonej przez Stanisława Wernera, herb miała nadać Heroldia Królestwa Polskiego Franciszkowi Ferdynandowi Wernerowi – warszawskiemu farmaceucie[2][7][8], bratu ojca Anny Scheibler[9].

W 1854 roku została żoną łódzkiego fabrykanta Karola Scheiblera (1820–1881)[5]. Jej posag w znacznym stopniu przyczynił się do powstania imperium fabrycznego Scheiblerów, stanowił około 60% majątku w chwili zawarcia małżeństwa[5][10]. Po śmierci męża była głównym udziałowcem Towarzystwa Akcyjnego Manufaktur Bawełnianych Karola Scheiblera, niemniej była przede wszystkim reprezentowana przez syna na walnych zgromadzeniach, co pozwoliło mu na faktyczne zarządzanie Towarzystwem Akcyjnym[11]. Posiadała Kamienicę Erfosa w Warszawie[12]. Do pałacu Scheiblerów zapraszała artystów, w tym Henryka Sienkiewicza i Henryka Siemiradzkiego, których gościła 28 września 1901 roku[13].

Życie prywatne

Z małżeństwa zawartego 6 września 1854 roku z Karolem Scheiblerem miała siedmioro dzieci[5]:

  • Matyldę Zofię (1856–1939) – mąż: Edward Herbst, dyrektor naczelny w firmie Scheiblera,
  • Adelę Marię (1859–1933) – mąż: fabrykant Adolf Gustaw Buchholtz (zm. tragicznie w końcu 1903 lub na pocz. 1904[14][15]),
  • Emmę Paulinę (1860–1942[16]) – mąż: Georg von Kramsta,
  • Karola Wilhelma jr. vel Karola Wilhelma II[17] (1862–1935) – żona: Anna Julia Melania (1864–1945), córka Ludwika Grohmana,
  • Leopolda (1866–1873),
  • Emila Eugeniusza (1870–1923),
  • Feliksa Emila Karola (1874–1882).

Inicjatywy

Najważniejsze inicjatywy Anny Scheibler:

  • utworzenie przy Pałacu Scheiblerów w latach 60. XIX wieku ogrodu autorstwa berlińskiej firmy Ludwiga Spätha, stanowiącego część Parku Źródliska, (najstarszego parku w Łodzi)[10],
  • utworzenie w 1884 roku szpitala św. Anny (współcześnie III Szpital Miejski im. dr. Karola Jonschera w Łodzi)[2][18],
  • budowa i sfinansowanie kaplicy Scheiblera powstałej w 1888 r. dla zmarłego męża. Spoczywa w niej ona sama, jak i niektóre z ich dzieci[2][19].
  • wraz z zięciem Edwardem Herbstem przekazanie 20 000 rubli na budowę kościoła św. Mateusza w Łodzi[2],
  • fundatorka ochronki dla dzieci robotników powstałej w 1912 r. przy ul. Targowej 65[2],
  • twórczyni funduszu wieczystego w 1920 r., na zapomogi dla robotników scheiblerowskich zakładów niezdolnych do pracy i pozbawionych środków do życia, a także wdów i sierot po robotnikach[2].

Przypisy

  1. ↑ Anna Scheibler [online], geni_family_tree [dostęp 2021-05-05]  (pol.).
  2. ↑ a b c d e f g h i Anna z Wernerów Scheiblerowa, [w:] EwaE. Bladowska EwaE., Kronika Miasta Łodzi, t. 1 (73), Urząd Miasta Łodzi Biuro Informacji i Komunikacji Społecznej, 2016 [dostęp 2021-09-04] .
  3. ↑ Chrystian Wilhelm Werner h. Miron [online], geni_family_tree [dostęp 2021-11-22]  (pol.).
  4. ↑ a b c Kim były i czym się zajmowały żony znanych łódzkich fabrykantów [online], Dziennik Łódzki, 23 listopada 2019 [dostęp 2021-05-05]  (pol.).
  5. ↑ a b c d Polska Akademia Dostępności –P.A.D.– PAD Polska Akademia Dostępności –P.A.D.–, Łódzcy fabrykanci – Archiwum Państwowe w Łodzi [online], lodz.ap.gov.pl [dostęp 2021-09-04]  (pol.).
  6. ↑ Paweł Górny, Robert Łuczak, Dzieje Ozorkowa na podstawie historii społeczności ewangelicko-augsburskiej, Łódź 2009, s. 40.
  7. ↑ Stanisłąw Werner, Korzenie, Warszawa 2002, s. 32.
  8. ↑ Franciszek Ferdynand Werner [online], Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej - Polacy z wyboru [dostęp 2021-11-22]  (pol.).
  9. ↑ Ferdynand Franciszek Werner h. Miron [online], geni_family_tree [dostęp 2021-11-22]  (pol.).
  10. ↑ a b Pałac Scheiblerów – Muzeum Kinematografii w Łodzi [online] [dostęp 2021-05-05]  (pol.).
  11. ↑ A.P.A.P. Coleman A.P.A.P., Polski Slownik Biograficzny, „Books Abroad”, 10 (2), 1936, s. 167, DOI: 10.2307/40077307, ISSN 0006-7431, JSTOR: 40077307 [dostęp 2021-05-05] .
  12. ↑ JarosławJ. Zieliński JarosławJ., Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, Biblioteka TOnZ, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, ISBN 978-83-88372-37-7 [dostęp 2021-05-05] .
  13. ↑ Hetman ducha – krzepiciel serc polskich [online], Archiwum Państwowe w Łodzi .
  14. ↑ Pałac Buchholtzów – godny ręki kobiety [online], Baśniowy Supraśl – zabytki, miejscówki, ludzie, historia, 17 kwietnia 2019 [dostęp 2021-05-05]  (pol.).
  15. ↑ Supraśl – Pałac Buchholtzów [online], dworypogranicza.pl [dostęp 2021-05-05] .
  16. ↑ KrzysztofK. Stefański KrzysztofK., EwaE. Grochowska EwaE., Pałac Scheiblerów w Kwietniei jego współczesna renowacja, „Quart”, Nr 1–2(43–44), 2017, s. 32 .
  17. ↑ ZbigniewZ. Pustuła ZbigniewZ., Karol Wilhelm jr Scheibler [online], Internetowy Polski Słownik Biograficzny .
  18. ↑ Mariusz Kulesza, Ze studiów nad rolą protestantów w kształtowaniu krajobrazu kulturowego Łodzi,, [w:] Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 1 (2012), s. 167–192.
  19. ↑ Rody fabrykanckie, Łódź: Oficyna Bibliofilów, 1999, s. 36–37, ISBN 83-87522-23-6 .
  • VIAF: 144147266818135481992
  • PLWABN: 9810700436605606