Antoni II (patriarcha Gruzji)

Antoni II
ანტონ II
Teimuraz Bagrationi
თეიმურაზ ბაგრატიონი
Katolikos-Patriarcha Gruzji
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

Imperium Rosyjskie

Data i miejsce urodzenia

8 stycznia 1762
Tbilisi

Data i miejsce śmierci

21 grudnia 1827
Niżny Nowogród

Miejsce pochówku

Niżny Nowogród

Katolikos-Patriarcha Gruzji
Okres sprawowania

1788–1811

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Gruziński Kościół Prawosławny

Śluby zakonne

1782

Diakonat

1782

Prezbiterat

ok. 1782

Chirotonia biskupia

1784

Wybór patriarchy

1788

Faksymile
Odznaczenia
Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie)
Multimedia w Wikimedia Commons

Antoni, imię świeckie Teimuraz Bagrationi (ur. 8 stycznia 1762 w Tbilisi, zm. 9 grudnia?/21 grudnia 1827 w Niżnym Nowogrodzie) – Katolikos-Patriarcha Gruzji w latach 1788–1811. Ostatni zwierzchnik Gruzińskiego Kościoła Prawosławnego przed likwidacją jego autokefalii i powołaniem Egzarchatu Gruzińskiego Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Życiorys

Był synem króla Kartlii i Kachetii Herakliusza II i jego trzeciej żony Daredżan Dadiani[1]. Ukończył seminarium duchowne w Tbilisi i w wieku dwudziestu lat złożył wieczyste śluby mnisze z imieniem Antoni, po czym został wyświęcony na hierodiakona[2]. W 1784, w czasie wizyty w Rosji został wyświęcony na biskupa ninocmindzkiego w dworskiej cerkwi w Carskim Siole, w obecności carycy Katarzyny[2]. W tym samym roku został podniesiony do godności metropolity alawerdzkiego. W 1788, po śmierci Katolikosa-Patriarchy Antoniego I, został wybrany na jego następcę[2].

W 1801 Gruzja, pozostająca od 1783 pod rosyjskim protektoratem, stała się de facto zależna od Rosji. Patriarcha Antoni II nie sprzeciwiał się temu i deklarował pełną lojalność wobec nowych władz. W grudniu 1801 otrzymał rosyjski Order Aleksandra Newskiego[2]. Już dwa lata później dowodzący wojskami rosyjskimi w Gruzji gen. Pawieł Cycjanow poinformował Katolikosa-Patriarchę, iż władze rosyjskie nie życzą sobie istnienia na terenie Gruzji dotychczasowej liczby eparchii, zasugerował patriarsze jej zmniejszenie. Antoniego II oskarżono również o naruszenie praw dotyczących własności ziemskiej oraz tolerowanie agitacji antyrosyjskiej prowadzonej przez pozostałych w kraju Bagratydów[2]. W 1809 patriarcha został wezwany do Petersburga w celu „uzgodnienia” planowanych przez władze rosyjskie zmian w strukturze Kościoła prawosławnego w Gruzji. Powołując się na zły stan zdrowia, duchowny odkładał wyjazd przez rok, zanim w listopadzie 1810 ostatecznie opuścił Tbilisi. W rzeczywistości niezależnie od jego postawy władze carskie postanowiły już, iż kontrolę nad prawosławiem gruzińskim obejmie Świątobliwy Synod Rządzący Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. 30 stycznia 1811 car Aleksander I potwierdził decyzję Świętego Synodu o likwidacji autokefalii Kościoła Gruzińskiego i urzędu patriarchy Gruzji oraz o stworzeniu Egzarchatu Gruzińskiego, na czele którego miał stać metropolita mcchecki i kartliński[2], ósmy w hierarchii biskupów Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego[3]. 21 czerwca 1811 Synod ogłosił odebranie Antoniemu II godności Katolikosa-Patriarchy[2].

Antoni II został zmuszony do przejścia w stan spoczynku, pod fałszywymi zarzutami zdefraudowania majątku cerkiewnego. Jako nowe miejsce jego stałego pobytu wyznaczono Niżny Nowogród[4]. Do końca życia odbierał od cara pensję w wysokości 54 tys. rubli rocznie, posiadał prawo posługiwania się tytułem metropolity, został również odznaczony Orderem św. Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania. Po swojej śmierci w 1827 został pochowany w soborze Zwiastowania w Niżnym Nowogrodzie[2].

7 listopada 2011 Święty Synod Gruzińskiego Kościoła Prawosławnego ogłosił Antoniego II świętym[5].

Przypisy

  1. ↑ David Javakhishvili: The Spouses of King Erekle II. [dostęp 2013-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-07)].
  2. ↑ a b c d e f g h Z. Abaszydze, АНТОНИЙ II
  3. ↑ D. Rayfield, Edge of Empires. A History of Georgia, Reaktion Books, 2012, s.250
  4. ↑ D. Rayfield, Edge of Empires. A History of Georgia, Reaktion Books, 2012, s.260.
  5. ↑ Holy Synod Session. [zarchiwizowane z tego adresu].
  • p
  • d
  • e
Katolikosi – patriarchowie Gruzińskiego Kościoła Prawosławnego, 1010–1811
  • Melchizedek I (1010–1030)
  • Jan Chryzostom II (1031–1039)
  • Melchizedek I (1039–1045)
  • Jan Chryzostom II (1045–1049)
  • Eutymiusz I (1049–1055)
  • Jerzy III (1055–1065)
  • Gabriel III (1065–1080)
  • Dymitr (1080–1090)
  • Bazyli III (1090–1100)
  • Jan IV (1100–1142)
  • Szymon IV (1142–1146)
  • Sawa II (1146–1150)
  • Mikołaj I (1150–1178)
  • Michał IV (1178–1186)
  • Teodor II (1186–1206)
  • Bazyli IV (1206–1208)
  • Jan V (1208–1210)
  • Epifaniusz (1210–1220)
  • Eutymiusz II (1220–1222)
  • Arseniusz III (1222–1225)
  • Jerzy IV (1225–1230)
  • Arseniusz IV (1230–1240)
  • Mikołaj II (1240–1280)
  • Abraham I (1280–1310)
  • Eutymiusz III (1310–1325)
  • Michał V (1325–1330)
  • Bazyli V (1330–1350)
  • Doroteusz I (1350–1356)
  • Szio I (1356–1364)
  • Mikołaj III (1364–1380)
  • Jerzy V (1380–1399)
  • Elizeusz (1399–1411)
  • Michał VI (1411–1426)
  • Dawid II (1426–1430)
  • Teodor III (1430–1435)
  • Dawid III (1435–1439)
  • Szio II (1440–1443)
  • Dawid III (1443–1459)
  • Marek (1460–1466)
  • Dawid IV (1466–1479)
  • Ewagriusz (1480–1492)
  • Abraham II (1492–1497)
  • Efrem I (1497–1500)
  • Ewagriusz (1500–1503)
  • Doroteusz II (1503–1510)
  • Dionizy (1510–1511)
  • Doroteusz II (1511–1516)
  • Bazyli VI (1517–1528)
  • Malachiasz (1528–1538)
  • Melchizedek II (1538–1541)
  • Herman (1541–1547)
  • Szymon V (1547–1550)
  • Zebedusz I (1550–1557)
  • Domecjan I (1557–1562)
  • Mikołaj IV (1562–1584)
  • Mikołaj V (1584–1591)
  • Doroteusz III (1592–1599)
  • Domecjan II (1599–1603)
  • Zebedusz II (1603–1610)
  • Jan VI (1610–1613)
  • Krzysztof I (1613–1622)
  • Zachariasz (1623–1630)
  • Evdemoz I (1630–1638)
  • Krzysztof II (1638–1660)
  • Domecjan III (1660–1675)
  • Mikołaj VI (1675–1676)
  • Mikołaj VII (1676–1687)
  • Jan VII (1687–1691)
  • Mikołaj VII (1691–1695)
  • Jan VII (1696–1700)
  • Evdemoz II (1700–1703)
  • Domecjan IV (1704–1725)
  • Wissarion (1725–1737)
  • Cyryl II (1737–1739)
  • Domecjan IV (1739–1741)
  • Mikołaj VII (1742–1744)
  • Antoni I (1744–1755)
  • Józef (1755–1764)
  • Antoni I (1764–1788)
  • Antoni II (1788–1811)
Katolikosi – patriarchowie całej Gruzji, od 1917
  • Kirion II (1917–1918)
  • Leonid (1918–1921)
  • Ambroży (1921–1927)
  • Krzysztof III (1927–1932)
  • Kalistrat (1932–1952)
  • Melchizedek III (1952–1960)
  • Efrem II (1960–1972)
  • Dawid V (1972–1977)
  • Eliasz II (od 1977)