Arvo Pärt

Arvo Pärt

Data i miejsce urodzenia	11 września 1935 Paide
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Arvo Pärt (ur. 11 września 1935 w Paide) – estoński kompozytor muzyki chóralnej i instrumentalnej.

Życiorys

Studiował w konserwatorium w Tallinnie pod kierunkiem Heino Ellera.

Początkowo komponował w stylu neoklasycystycznym, następnie eksperymentował z awangardą.

Po okresie przerwy stworzył oryginalny styl „tintinnabuli” (łac. dzwonek), którego nazwa pochodzi od podobieństwa muzyki do grających dzwonków. To podejście kompozytor tłumaczy następująco: Odkryłem, że wystarczy mi, gdy pięknie zagrana jest pojedyncza nuta. Ona sama, albo cichy rytm, albo moment ciszy – przynoszą mi wytchnienie^[1].

Twórczość Arvo Pärta nie reprezentuje (jak niektórzy uważają błędnie) nurtu zwanego minimalizmem. Nawiązuje natomiast do hezychii (z gr. uciszenie), praktyk medytacyjno-ascetycznych mnichów ze Świętej Góry Atos. Twórczość ta oparta jest na redukcjonizmie mającym na celu stworzenie atmosfery kontemplacji właściwej dla tekstów, którymi kompozytor się posługuje, czyli najczęściej należącymi do religii i liturgii rzymskokatolickiej. Jak sam kompozytor mówi, muzyka ta ma więcej wspólnego z wielowiekową tradycją chorału gregoriańskiego i polifonii renesansowej, niż z twórczością minimalistów amerykańskich, takich jak Steve Reich. Jednocześnie w warstwie estetycznej bliska jest założeniom koncepcji minimalistycznych, obecnych w nurcie XX-wiecznego nurtu „minimalizmu duchowego” (Sofija Gubajdulina, John Tavener, Henryk Mikołaj Górecki), także pojawiających się w twórczości kompozytorów amerykańskich (Morton Feldman). Najprostsze formy muzyczne i skromne instrumentarium tworzą muzykę pełną pokory, a zarazem czystą i szlachetną. Dzieło Estończyka przeniknięte jest na wskroś subtelną metafizyką, stając się źródłem doznań mistycznych.

Laureat m.in. Wielkiej Nagrody Kulturalnej Stowarzyszenia Estońskiego w Sztokholmie (1983) oraz Nagrody im. Herdera przyznawanej przez Uniwersytet Wiedeński (2000). W 2008 został laureatem prestiżowej duńskiej Nagrody Fundacji Muzycznej Léonie Sonning.

W roku 2009 wydana została płyta In Principio, zawierająca kompozycje napisane w latach 1989–2005. Jedna z nich, „Cecilia, Vergine Romana”, została pierwszy raz zaprezentowana w Turynie z okazji igrzysk olimpijskich w 2006 roku.

Odznaczony estońskim Orderem Herbu Państwowego II (1998) i I Klasy (2006)^[2], Komandorią francuskiego Orderu Sztuki i Literatury (2001)^[2], Legią Honorową (2011)^[3], austriackim Krzyżem Oficerskim za Naukę i Sztukę (2008)^[4] oraz łotewskim Krzyżem Uznania II Klasy (2019)^[5]. W 2016 roku otrzymał medal Per Artem ad Deum, przyznawany przez Papieską Radę ds. Kultury^[6]. W listopadzie 2018 został uhonorowany Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[7] oraz tytułem doctor honoris causa Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina^[8]. W 2023 roku został laureatem Polar Music Prize^[9].

Wybrane kompozycje

Wybrana muzyka filmowa

• 1964: Operator Klaps w królestwie grzybów
• 1968: Kraina władcy kamienia
• 1973: Kolorowe ołówki
• 1978: Test pilota Pirxa

Przypisy

Linki zewnętrzne

• arvopart.info
• David Pinkerton's Arvo Pärt Information Archiv
• Utwory Arvo Pärt na YouTube