Atezolizumab

Atezolizumab

Identyfikacja
Inne nazwy i oznaczenia	Tecentriq
numer CAS	1380723-44-3
DrugBank	DB11595
Genetyka i fizjologia
Choroby	nowotwory
Klasyfikacja medyczna
ATC	L01FF05
Stosowanie w ciąży	kategoria D
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	dożylnie, podskórnie

Atezolizumab (nazwa handlowa: Tecentriq, produkowany przez firmę Roche Pharma AG) – przeciwnowotworowy lek immunomodulujący, humanizowane przeciwciało monoklonalne klasy IgG1κ przeciwko PD-L1.

Mechanizm działania

U osób zdrowych układ PD-1/PD-L1 (receptor-ligand) należy do ważnych mechanizmów regulacyjnych układu immunologicznego, stanowiący hamujący punkt kontrolny obecny na powierzchni limfocytów T. Powoduje on hamowanie odpowiedzi immunologicznej i promowanie tolerancji immunologicznej poprzez modulację aktywności limfocytów T, aktywację apoptozy antygenowo specyficznych limfocytów T, hamowanie apoptozy limfocytów T regulatorowych i produkcję cytokin. Blokada przez atezolizumab w mikrośrodowisku guza oddziaływania pomiędzy PD-1 i PD-L1 powoduje odblokowanie aktywności limfocytów T i prowadzi do niszczenia komórek nowotworowych^[1].

Atezolizumab wywiera swoje działanie poprzez odmienny mechanizm niż wcześniejsze leki z tej grupy, takie jak niwolumab czy pembrolizumab (przeciw PD-1).

Zastosowanie

Europejska Agencja Leków zatwierdziła atezolizumab do leczenia w Unii Europejskiej w następujących wskazaniach^[2]:

• rak urotelialny
• niedrobnokomórkowy rak płuc
  • we wczesnym stadium
  • z przerzutami
• drobnokomórkowy rak płuca
• potrójnie ujemny rak piersi
• rak wątrobowokomórkowy

Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła atezolizumab do leczenia następujących schorzeń^[3]:

• niedrobnokomórkowy rak płuc
• drobnokomórkowy rak płuca
• rak wątrobowokomórkowy
• czerniak złośliwy
• mięsak pęcherzykowy

W 6 lat po zatwierdzeniu atezolizumabu do leczenia raka urotelialnego^[4], w listopadzie 2022 roku firma Roche zdecydowała o wycofaniu leku z amerykańskiego rynku^[5].

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane występujące przy stosowaniu atezolizumabu w monoterapii to: osłabienie, brak apetytu, nudności, wymioty, kaszel, duszność, biegunka, wysypka, gorączka, ból kręgosłupa, stawów, mięśni i kości, świąd skóry oraz zakażenie dróg moczowych^[2].

Najczęstsze działania niepożądane podczas stosowania z innymi lekami przeciwnowotworowymi to: neuropatia obwodowa, nudności, niedokrwistość, neutropenia, małopłytkowość, wysypka, osłabienie, zaparcia, brak apetytu, biegunka i kaszel^[2].

Przeciwwskazania, ostrzeżenia i środki ostrożności

Atezolizumab jest przeciwwskazany przy znanej lub podejrzewanej alergii na substancję czynną lub jakąś z substancji pomocniczych.

Należy zwrócić szczególną uwagę na powikłania o podłożu immunologicznym w związku z leczeniem atezolizumabem^[2]:

• zapalenie płuc na tle immunologicznym
• zapalenie wątroby na tle immunologicznym
• zapalenie jelita grubego na tle immunologicznym
• zaburzenia hormonalne na tle immunologicznym
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu na tle immunologicznym
• neuropatie na tle immunologicznym, także zespół miasteniczny lub zespół Guillaina-Barrégo
• zapalenie trzustki na tle immunologicznym
• zapalenie mięśnia sercowego na tle immunologicznym
• zapalenie trzustki na tle immunologicznym
• zapalenie nerek na tle immunologicznym
• zapalenie mięśni na tle immunologicznym
• ciężkie reakcje skórne na tle immunologicznym
• inne działania niepożądane na tle immunologicznym

Podstawą leczenia reakcji niepożądanych na tle immunologicznym jest stosowanie Kortykosteroidów.

Dawkowanie

Zalecane dawkowanie to 1200 mg atezolizumabu, podawane we wlewie dożylnym trwającym 30–60 minut, co 3 tygodnie.

W 2023 r. brytyjska Medicines and Healthcare products Regulatory Agency dopuściła stosowanie leku w formie zastrzyku podskórnego^[6].

Czas trwania leczenia: do czasu utraty korzyści klinicznej lub do wystąpienia niemożliwych do opanowania objawów niepożądanych.

Preparaty

Nazwa handlowa Tecentriq – koncentrat do przygotowania roztworu do podawania dożylnego.

Ciąża i laktacja^[1]

U kobiet w wieku rozrodczym konieczne jest stosowanie skutecznej antykoncepcji podczas leczenia atezolizumabem i przez 5 miesięcy po zakończeniu leczenia. Na podstawie mechanizmu działania leku i badań na myszach występuje ryzyko, że podanie leku w ciąży może spowodować uszkodzenie lub śmierć wewnątrzmaciczną płodu.

Nie ma informacji czy atezolizumab przenika do mleka kobiet karmiących, w związku z tym należy podjąć decyzję, czy zaprzestać karmienia piersią, czy przerwać leczenie, rozważając korzyści z karmienia piersią dla dziecka oraz z leczenia dla kobiety.

Nie ma danych klinicznych dotyczących możliwego wpływu atezolizumabu na płodność oraz toksycznym wpływem leku na reprodukcję i rozwój potomstwa.

Przypisy