Błotniarkowate
Lymnaeidae[1] | |||
Rafinesque, 1815 | |||
Błotniarka stawowa (Lymnaea stagnalis) | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | mięczaki | ||
Gromada | ślimaki | ||
Podgromada | płucodyszne | ||
Rząd | nasadooczne | ||
Rodzina | błotniarkowate | ||
| |||
|
Błotniarkowate (Lymnaeidae) – rodzina słodkowodnych ślimaków płucodysznych (Pulmonata) z rzędu nasadoocznych (Basommatophora), obejmująca gatunki średnie i duże, charakteryzujące się dużą różnorodnością w budowie i ubarwieniu muszli – od stożkowatej, wieżyczkowatej, jajowatej do kulistej[2]. Wykazują przy tym znaczną jednorodność w budowie anatomicznej[3].
Występowanie
Występują na całym świecie, z wyjątkiem regionów polarnych, zwykle w płytkich wodach stojących lub wolno płynących, ale znane są też gatunki głębokowodne oraz żyjące w górskich potokach lub zbiornikach okresowych[2]. Czasami występują bardzo licznie.
Budowa
Wysokość ich muszli waha się w przedziale od kilku milimetrów do kilku centymetrów[4]. Głowa duża, z 2 szerokimi, płatowatymi, trójkątnymi, niewciągalnymi czułkami. Na przednim końcu ich podstawy położone są małe oczy. Noga szeroka, z przodu prosto ścięta, mocna[2][4].
Ekologia
Żywią się żywymi i martwymi roślinami oraz padliną. Stanowią pokarm ryb, wielu ptaków wodnych i niektórych gatunków niezwiązanych bezpośrednio z wodą (niektóre błotniarki wypełzają na brzeg zbiorników wodnych).
Znaczenie dla człowieka
Błotniarkowate są przedmiotem zainteresowania medycyny, w tym medycyny weterynaryjnej, ponieważ zagrażają zdrowiu ludzi i zwierząt gospodarskich, często powodując duże straty materialne. Są częstymi żywicielami pośrednimi wielu pasożytów, zwłaszcza przywr z rodzin Schistosomatidae i Echinostomatidae. Najbardziej charakterystycznym przypadkiem przenoszenia pasożyta jest błotniarka moczarowa (Galba truncatula) – żywiciel pośredni motylicy wątrobowej[3].
Systematyka
Opisano blisko 1800 gatunków i odmian zaliczonych do tej rodziny, jednak większość z nich to formy ekologiczne. Obecnie przyjmuje się, że poprawnie opisanych gatunków może być mniej niż 100[3], z czego 11 występuje w Polsce[2].
Analiza filogenetyczna wykazała istnienie 3 kladów zgodnych z geograficznym pochodzeniem gatunków (Ameryka, Eurazja i region indopacyficzny)[3].
Poniżej wymieniono rodzaje, w jakich klasyfikowane są błotniarkowate. Należy się jednak spodziewać istotnych zmian w klasyfikacji tej rodziny[3].
Rodzaje
- Acella
- Adelinella
- Austropeplea
- Bakerilymnaea
- Boskovicia
- Bullastra
- Bulimnea
- Catascopia
- Corymbina
- Erinna
- Fisherola
- Galba
- Kutikina
- Lanx
- Lymnaea
- Myxas
- Omphiscola
- Pseudisidora
- Pseudosuccinea
- Radix
- Stagnicola
- Valenciennius
- Velutinopsis
- Zagrabia
Rodzajem typowym rodziny jest Lymnaea.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Lymnaeidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. III. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2008, s. 386–387. ISBN 978-83-88147-09-8.
- ↑ a b c d e Correa et al. Bridging gaps in the molecular phylogeny of the Lymnaeidae (Gastropoda: Pulmonata), vectors of Fascioliasis. „BMC Evolutionary Biology”. 10, s. 381, 2010. DOI: 10.1186/1471-2148-10-381. (ang.).
- ↑ a b Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0428-6.
- Britannica: animal/Lymnaeidae
- БРЭ: 3170233
- SNL: damsnegler
- Catalana: 0269843