Brusiek
| wieś | |||
 Kościół pw. św. Jana Chrzciciela | |||
| Państwo |
| ||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | lubliniecki | ||
| Gmina | Koszęcin | ||
| Liczba ludności (2022) | 112[2] | ||
| Strefa numeracyjna | 34 | ||
| Kod pocztowy | 42-286[3] | ||
| Tablice rejestracyjne | SLU | ||
| SIMC | 0135421 | ||
Położenie na mapie gminy Koszęcin  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu lublinieckiego  | |||
 50°35′09″N 18°48′42″E/50,585833 18,811667[1] | |||
| |||
Brusiek (niem. Bruschiek[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie lublinieckim, w gminie Koszęcin.
Liczy ok. 50 stałych mieszkańców. Położona jest przy trasie Tworóg – Koszęcin i ma charakter wielodrożnicy. Przez miejscowość przepływa rzeka Mała Panew.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Integralne części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0135438 | Krywałd | część wsi |
Historia miejscowości
- Około połowy XIV wieku na terenie wioski znajdowała się kuźnica. Dokładne ustalenie daty jej powstania jest obecnie niemożliwe do ustalenia, gdyż najazdy husytów z lat 1431-1433 dokonały zupełnego spustoszenia osady[7]. Datowania radiowęglowe, przeprowadzone dla węgli drzewnych pobranych z odnalezionych w okolicy pozostałości mielerzy, określiły pochodzenie najstarszych z nich na przełom XIV i XV w., a nawet na wiek XII[7]. Z czasem urządzenia kuźnicze odbudowano. Z tekstu Officina ferraria, abo huta i warstat z kuźniami szlachetnego dzieła żelaznego autorstwa Walentego Roździeńskiego z 1612 r. dowiadujemy się, że od 1511 r. kuźnik posiadał własny staw hutniczy, a od 1489 r. obok kuźnicy funkcjonowała karczma[7]. Rudę żelaza, dowożoną z okolicznych miejscowości, m.in. z Tarnowskich Gór, przetapiano w prostych dymarkach. W roku 1768 zastąpił je wielki piec, wysoki na 10 metrów, który w 1824 r. wyprodukował 17 tysięcy cetnarów surówki żelaznej[7]. Surówkę przerabiano w kuźnicy wyposażonej w dwa młoty parowe. Huta zaprzestała produkcji w 1884 r., a pozostałości pieca zostały zburzone w roku 1955. W 1894 r. infrastrukturę dawnej huty zaadaptowano na prażalnię wapna i młyn kostny, w których produkowano nawozy wapniowo-fosforowe[7].
- W XVII wieku zbudowany został kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzcicela, który obecnie jest kościołem filialnym parafii M. B. Fatimskiej w Kaletach – Drutarni.
- Liczba mieszkańców w XVIII wieku wynosiła ok. 600.
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Brusiek”[8].
Z Bruśka wywodzą się przodkowie Walentego Roździeńskiego.
-
Centrum wsi -
Drewniana chata w Bruśku obita w latach 90 XX wieku sidingiem PVC -
Dymarka – próba rekonstrukcji dawnych tradycji kuźniczych -
Kamień młyński nad Małą Panwią
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 10613
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 91 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Lublinitz (Loben) [online], www.verwaltungsgeschichte.de:80 [dostęp 2018-07-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-14] .
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c d e Rutkiewicz Paweł, Malik Ireneusz: Historyczne hutnictwo żelaza w dolinie małej Panwi – dawny ośrodek hutniczy w Bruśku, w: "Przyroda Górnego Śląska" nr 92, lato 1918, s. 4-6
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 25. ISBN 83-87424-77-3.
Linki zewnętrzne
- Strona parafii w Bruśku
- Archiwalna strona o Bruśku. brusiek.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-22)].
