Brzegówka malutka

Brzegówka malutka
Riparia congica[1]
(Reichenow, 1887)
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

jaskółkowate

Podrodzina

jaskółki

Rodzaj

Riparia

Gatunek

brzegówka malutka

Synonimy
  • Cotile congica Reichenow, 1887
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

najmniejszej troski
Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies

Brzegówka malutka[3] (Riparia congica) – gatunek ptaka z podrodziny jaskółek (Hirundininae) w rodzinie jaskółkowatych (Hirundinidae). Ptak ten zamieszkuje Afrykę i według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania

Brzegówka malutka występuje wzdłuż rzeki Kongo i dolnego biegu rzeki Ubangi, na granicy Konga i Demokratycznej Republiki Konga[4][5]. Obserwowana miała być również wzdłuż rzeki Sangha, w Kongu, ale status tych obserwacji jest niepewny[4]. Zabłąkane ptaki obserwowane były również w Republice Środkowoafrykańskiej[6].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1887 roku niemiecki ornitolog Anton Reichenow, nadając mu nazwę Cotile congica[7]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Reichenow wskazał Manyanga, pomiędzy Vivi a Stanley Pool w dolnym biegu rzeki Kongo[7]. Holotyp został odłowiony przez niemieckiego przyrodnika i kolekcjonera Friedricha Bohndorffa[7]. Jest to gatunek monotypowy[5].

Etymologia

Nazwa rodzajowa: łac. riparius – gniazdujący na brzegu, od ripa – brzeg rzeki[8]. Epitet gatunkowy jest zlatynizowanym eponimem utworzonym od nazwy państwa Kongo lub Konga Belgijskiego (obecnie Demokratyczna Republika Konga)[9].

Morfologia

Długość ciała około 11 cm[4]; długość skrzydła 91 mm[10]. Głowa i górne części ciała koloru szarobrązowego, skrzydła i prawie kwadratowy ogon koloru ciemnobrązowego. Górna część piersi jasnobrązowa, reszta spodu ciała biała. Pokrywy podskrzydłowe ciemnobrązowe[4]. Od brzegówki zwyczajnej (R. riparia) różni się mniejszymi rozmiarami ciała oraz mniej wyraźnym pasem na piersi; od brzegówki małej (R. paludicola) różni się bledszym gardłem[4]. Nie występuje dymorfizm płciowy. Młode ptaki mają blade końcówki piór w górnej części ciała oraz mniej wyraźny jasnobrązowy pas na piersi[4].

Ekologia

Brzegówka malutka prowadzi nadrzeczny tryb życia, ale pożywienia poszukuje również w lesie[4]. Prawdopodobnie prowadzi osiadły tryb życia, choć niektóre ptaki złapane w pobliżu Mbandaki, w Demokratycznej Republice Konga, uważane za migrantów ze względu na obecność u nich tłuszczu podskórnego[4][11]. Skład diety brzegówki malutkiej nie jest znany[4]. Lata szybko, trzepocząc skrzydłami; ruch skrzydeł jest szybki i płytki[4]. Pokarm zdobywa łącząc się z innymi jaskółkami, szczególnie z brzegówką zwyczajną[4].

Lęgi rozpoczynają się, kiedy poziom rzeki jest niski, odsłaniając piasek; w pobliżu Lukoleli okres rozrodczy przypada na luty–marzec[4]. Tworzy stada; czasami gniazduje blisko szarorzytek (Pseudhirundo griseopyga)[4]. Gniazda znajdują się w norkach w piaszczystych łachach lub na stromych zboczach piaszczystych wysp[4]. Inne informacje na temat lęgów nie zostały zarejestrowane[4].

Status, zagrożenia i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody brzegówka malutka od 1988 roku zaliczana jest do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski)[2]. Globalna wielkość populacji nie jest znana, ale gatunek ten jest uznawany za lokalnie pospolity do licznego[2]. Z powodu braku dowodów na jakiekolwiek spadki lub inne istotne zagrożenia, populację brzegówki malutkiej uważa się za stabilną[2].

Przypisy

  1. ↑ Riparia congica, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ a b c d BirdLife International, Riparia congica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-3 [dostęp 2021-01-02]  (ang.).
  3. ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Hirundininae Rafinesque, 1815 - jaskółki (wersja: 2016-09-17). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2017-04-13].
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o A. Turner: Congo Sand Martin (Riparia congica). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2017-04-13]. (ang.).
  5. ↑ a b F. Gill & D. Donsker (red.): Swallows. IOC World Bird List: Version 7.1. [dostęp 2017-04-13]. (ang.).
  6. ↑ M. Germain & J.-P. Cornet. Oiseaux nouveaux pour la République Centrafricaine ou dont les notifications de ce pays sont peu nombreuses. „Malimbus”. 16 (1), s. 32, 1994. (fr.). 
  7. ↑ a b c A. Reichenow. Ueber eine Vogelsammlung aus dem Kongo-Gebiet. „Journal für Ornithologie”. 35, s. 300, 1887. (niem.). 
  8. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Riparia [dostęp 2017-04-13] .
  9. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Congensis [dostęp 2017-04-13] .
  10. ↑ A.L. Rand, H. Friedmann & M.A. Traylor, Jr: Birds from Gabon and Moyen Congo. Chicago: Chicago Natural History Museum, 1959, s. 305, seria: Fieldiana. Zoology. (ang.).
  11. ↑ R. Demey, P. Herroelen & T. Pedersen. Additions and annotations to the avifauna of Congo-Kinshasa (ex-Zaire). „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 120, s. 163, 2000. (ang.). 

Bibliografia

  • The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Zdjęcia brzegówki malutkiej. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
  • SNL: kongosandsvale
Identyfikatory zewnętrzne:
  • GBIF: 5230751
  • identyfikator iNaturalist: 11944
  • ITIS: 562789
  • NCBI: 1002878