Cieszkowy

Cieszkowy
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

kazimierski

Gmina

Czarnocin

Liczba ludności (2011)

242[2][3]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

28-506[4]

Tablice rejestracyjne

TKA

SIMC

0235737[5]

Położenie na mapie gminy Czarnocin
Mapa konturowa gminy Czarnocin, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cieszkowy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Cieszkowy”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Cieszkowy”
Położenie na mapie powiatu kazimierskiego
Mapa konturowa powiatu kazimierskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Cieszkowy”
Ziemia50°19′44″N 20°32′03″E/50,328889 20,534167[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Cieszkowy – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Czarnocin[6][5].

We wsi znajduje się Szkoła Podstawowa im. Armii Krajowej.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Cieszkowy[6][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0235743 Grabówka część wsi
0235750 Jadwisin część wsi
0235766 Mieczysławówka część wsi (zniesiona w 2023 r.[7])
0235772 Ogrody część wsi

Historia

Nazwa miejscowości pochodzi od imienia Cieszek. W XV wieku były to dwie wsie: Cieszków Duży (Czeszkow Maior) i Cieszków Mały (Czeszkow Minor). Obydwie należały do możnego rodu Rabsztyńskich herbu Topór.

W XVI w powstał tu zbór ariański z oryginalnymi napisami braci polskich i z typowym podziałem na dwie salki, dla początkujących i już wprowadzonych w dyskusję[8]. W wieku XVII prawdopodobnie Wylamowie i Żeleńscy zamienili go na zbór kalwiński. Kolejnej zmiany jego przeznaczenia tym razem na lamus dokonano w XIX wieku. Obecnie w ruinie. Nad drzwiami i wnęka w sionce napisy: sentencje łacińskie, zatarty napis erekcyjny i napis polski z cytatem z Ewangelii św. Mateusza.

W 1783 r. wieś należąca wówczas do powiatu wiślickiego w województwie sandomierskim była własnością wdowy po Pawle Grabowskim, staroście czechowskim[9]. W 1864 r. na mocy dekretu cara Aleksandra II o uwłaszczeniu włościan wieś stała się własnością jej mieszkańców.

W 1859 r. w Cieszkowach zbudowano dwór wg projektu architekta Stanisława Postawki z Gabułtowa. Po II wojnie światowej budynek wywłaszczony przez władzę ludową w krótkim czasie popadł w ruinę. Na jego miejsce w roku 1963 wybudowano szkołę podstawową.

W 1997 r. miejscowość liczyła 250 mieszkańców i 72 domy.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Zbór ariański a następnie kalwiński w Cieszkowach
Zbór braci polskich w Cieszkowach po przeprowadzonym remoncie dachu.

Zabytki

  • Pozostałości zespołu dworskiego, wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.175/1-2 z 29.01.1958, z 30.09.1959 i z 15.02.1967)[10]:
    • zbór ariański z XVII w., przebudowany w XIX w.,
    • park z XVIII w., przebudowany w połowie XIX w.

Osoby związane z Cieszkowami

  • Karol Frycz – polski malarz, scenograf i reżyser teatralny.
  • Henryk Liburski – aktor, ur. w Cieszkowach.
  • Ryszard Bukowski – polski kompozytor, pedagog, publicysta, ur. w Cieszkowach.


Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 17683
  2. ↑ Wieś Cieszkowy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-03-02] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 165 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
  5. ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2783)
  8. ↑ Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich.Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s. 108.
  9. ↑ Franciszek Czaykowski, Regestr Diecezjów Franciszka Czaykowskiego czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784, Warszawa 2006, s. 352.
  10. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 13 [dostęp 2015-10-21] .

Linki zewnętrzne

  • Cieszkowy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 696 .
  • Cieszkowy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 340 .
  • p
  • d
  • e
Gmina Czarnocin
  • Siedziba gminy: Czarnocin
Wsie
Osady
Integralne
części wsi
  • Bogoryja
  • Bugaj
  • Bugaj Zagajowski
  • Chałupki
  • Chałupki Mękarzowskie
  • Dwór
  • Folwark
  • Góry Budziszowskie
  • Gościniec (Czarnocin)
  • Gościniec (Miławczyce)
  • Gościniec (Opatkowiczki)
  • Gościniec (Soboszów)
  • Grabówka (Cieszkowy)
  • Grabówka (Zagajów)
  • Hektary
  • Jadwisin
  • Jadzinek
  • Kolonia (Czarnocin)
  • Kolonia (Sokolina)
  • Kolonia (Stropieszyn)
  • Kopanina
  • Korea (Stropieszyn)
  • Korea (Turnawiec)
  • Kosówka
  • Nowy Bieglów
  • Ogrody
  • Parcelacja (Koryto)
  • Piekło
  • Podgaje
  • Podlesie
  • Sadzawka
  • Stary Bieglów
  • Wierzbica
  • Zagrody
  • Zawada
  • Żabiniec
Nazwy
zniesione
  • Mieczysławówka (Cieszkowy)
  • Mieczysławówka (Krzyż)
  • Parcelacja (Swoszowice)