Costa Book Awards

Costa Book Awards (do 2005 roku Whitbread Book Awards) – jedna z najbardziej prestiżowych brytyjskich nagród literackich. Wyróżnienie przyznawano w latach 1971–2021.

Historia

Nagroda przyznawana była dorocznie w pięciu kategoriach od 1971 roku. Do 2005 roku fundowana przez firmę Whitbread plc, a od kolejnego roku przez Costa Coffee^[1]. W 2021 roku dokonano ostatniego rozdania i zakończono pięćdziesięcioletnią historię nagrody^[2].

Nagrody Costa przyznawane były zarówno publikacjom o wysokiej wartości literackiej, jak i książkom dla szerszego odbiorcy. Miały więc bardziej popularny charakter niż Nagroda Bookera. Przyznawanie ich, jako ostatniej nagrody w danym roku, jest jednym z ważniejszych wydarzeń w brytyjskim kalendarzu literackim.

W 1989 roku wokół ich przyznawania powstały kontrowersje, kiedy jurorzy najpierw przyznali nagrodę w kategorii najlepszej powieści Aleksandrowi Stuartowi za The War Zone, a następnie przed ceremonią ją wycofali w atmosferze wzajemnych niedorozumień i ostatecznie przyznali Lindsay Clarke za The Chymical Wedding.

Przyznawanie nagród

Laureaci nagród wybierani byli w pięciu kategoriach przez pięć niezależnych grup jurorów.

Kategorie te są następujące:

• Najlepsza powieść
• Najlepszy debiut powieściowy
• Literatura dziecięca
• Poezja
• Biografia.

W skład każdego panelu sędziowskiego wchodził zwykle pisarz, wydawca i dziennikarz, którzy ustalali listę czterech nominowanych w swojej kategorii i spośród nich wybierali zwycięzcę.

Laureat w każdej kategorii otrzymywał £5000. Zwycięska książka w jednej z kategorii wybierana była później Książką Roku, a jej autor otrzymywał kolejne £25 000. Książkę roku wybierał dziewięcioosobowy panel sędziowski, w skład którego wchodzili po jednym jurorze z wcześniej orzekających w każdej kategorii (najczęściej pisarze) i czterech dodatkowych (zwykle wśród osób publicznych interesujących się literaturą).

Laureaci nie musieli być Brytyjczykami, ale powinni byli mieszkać na terytorium Wielkiej Brytanii co najmniej przez sześć miesięcy w roku.

W 2012 roku dodano dodatkową kategorię specjalną: opowiadanie. Zwycięzcę tej kategorii wybierano w publicznym głosowaniu spośród trzech opowiadań wybranych przez jury. Zwycięzcy tej kategorii byli wykluczeni z kategorii Książka Roku^[3].

Laureaci nagrody Costa za Książkę Roku

• 2021 – Claire Fuller, Unsettled Ground^[4]

• 2020 – Monique Roffey, The Mermaid of Black Conch^[5]
• 2019 – Jack Fairweather, The Volunteer^[6]
• 2018 – Bart van Es, The Cut Out Girl^[7]
• 2017 – Helen Dunmore, Inside the Wave
• 2016 – Sebastian Barry, Days Without End (wyd. polskie Dni bez końca)
• 2015 – Frances Hardinge, The Lie Tree (wyd. polskie Drzewo kłamstw)
• 2014 – Helen Macdonald, H is for Hawk (wyd. polskie J jak jastrząb)
• 2013 – Nathan Filer, Shock of the Fall
• 2012 – Hilary Mantel, Bringing up the Bodies (wyd. polskie Na szafocie)
• 2011 – Andrew Miller, Pure (wyd. polskie Oczyszczenie)
• 2010 – Jo Shapcott, Of Mutability
• 2009 – Christopher Reid, A Scattering
• 2008 – Sebastian Barry, The Secret Scripture (wyd. polskie Tajny dziennik)
• 2007 – A. L. Kennedy, Day
• 2006 – Stef Penney, The Tenderness of Wolves
• 2005 – Hilary Spurling, Matisse The Master
• 2004 – Andrea Levy, Small Island
• 2003 – Mark Haddon, Dziwny przypadek psa nocną porą
• 2002 – Claire Tomalin, Samuel Pepys: The Unequalled Self
• 2001 – Philip Pullman, The Amber Spyglass (z cyklu Mroczne materie, wyd. polskie Bursztynowa luneta)
• 2000 – Matthew Kneale, English Passengers
• 1999 – Seamus Heaney, Beowulf (tłumaczenie eposu staroangielskiego)
• 1998 – Ted Hughes, Birthday Letters
• 1997 – Ted Hughes, Tales from Ovid
• 1996 – Seamus Heaney, The Spirit Level
• 1995 – Kate Atkinson, Behind the Scenes at the Museum
• 1994 – William Trevor, Felicia’s Journey
• 1993 – Joan Brady, Theory of War
• 1992 – Jeff Torrington, Swing Hammer Swing!
• 1991 – John Richardson, A Life of Picasso
• 1990 – Nicholas Mosley, Hopeful Monsters
• 1989 – Richard Holmes, Coleridge: Early Visions
• 1988 – Paul Sayer, The Comforts of Madness
• 1987 – Christopher Nolan, Under the Eye of the Clock
• 1986 – Kazuo Ishiguro, An Artist of the Floating World (wyd. polskie Malarz świata ułudy)
• 1985 – Douglas Dunn, Elegies
• 1984 – James Buchan, A Parish of Rich Women
• 1983 – John Fuller, Flying to Nowhere
• 1982 – Bruce Chatwin, On The Black Hill (wyd. polskie Na Czarnym Wzgórzu)
• 1981 – William Boyd, A Good Man in Africa
• 1980 – David Lodge, How Far Can You Go? (wyd. polskie Gdzie leży granica)
• 1972 – Susan Hill, The Bird of Night (wyd. polskie Ptak nocy)

Linki zewnętrzne

• oficjalna strona Costa Book Awards (wersja archiwalna). [dostęp 2009-07-26].

Przypisy