Dźwiniacz Górny

Dźwiniacz Górny
osada
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

bieszczadzki

Gmina

Lutowiska

Sołectwo

Stuposiany[2]

Liczba ludności (2013)

41[3]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-713[4]

SIMC

0356180

Położenie na mapie gminy Lutowiska
Mapa konturowa gminy Lutowiska, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Dźwiniacz Górny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Dźwiniacz Górny”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Dźwiniacz Górny”
Położenie na mapie powiatu bieszczadzkiego
Mapa konturowa powiatu bieszczadzkiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Dźwiniacz Górny”
Ziemia49°08′58″N 22°46′48″E/49,149444 22,780000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Dźwiniacz

Dźwiniacz Górny – nieistniejąca wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Lutowiska, obecnie jest to tzw. obszar geodezyjny. Mimo to miejscowość figuruje jako osada w rejestrze TERYT[5]. Podlega sołectwu Stuposiany.

8 km na północny wschód od wsi znajduje się źródło Dniestru.

Historia

W XIX wieku większa własność ziemska (szlachecka) w Dźwiniaczu Górnym należała do rodu Łodyńskich herbu Sas. W 1804 właścicielem był Jan Łodyński[6]. W latach 50. właścicielem tych dóbr był Hilary Treter, syn Aleksandra i Konstancji z domu Łodyńskiej herbu Sas[7]. Potem Celina i Mieczysław Treterowie odziedziczyli po Aleksandrze Treterze części wsi Dźwiniacz Górny (w 1865 dobra nabył Herman Frenkiel)[8].

Do 1934 Dźwiniacz Górny był odrębną gminą jednostkową, a w latach 1934–1945 gromadą w zbiorowej gminie Tarnawa Niżna, należącej do powiatu turczańskiego w woj. lwowskim (do 1931 woj. stanisławowskie). W latach 1945–1951 w obrębie powiatu leskiego w woj. rzeszowskim, w 1952–1972 powiatu ustrzyckiego, a w 1972–1975 powiatu bieszczadzkiego w tymże województwie (1952–1954 i od 1973 w gminie Lutowiska (Szewczenko)). W latach 1975–1998 w województwie krośnieńskim.

Wieś istniała do roku 1946. W roku 1880 mieszkało w niej 90 Żydów, a w roku 1921 już 171. Żydzi należeli do gminy wyznaniowej w Lutowiskach i posiadali we wsi drewniany dom modlitwy. W sierpniu 1943 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 15 Polaków, grabiąc i paląc ich gospodarstwa[9]. Wieś obecnie nie istnieje, a jej teren został w roku 1946 podzielony między Polskę a sowiecką Ukrainę.

Demografia

  • 1785 – 367 osób
  • 1840 – 734 grekokatolików
  • 1859 – 768 grekokatolików
  • 1879 – 756 grekokatolików
  • 1899 – 908 grekokatolików
  • 1921 – 1218 osób (w 196 domach mieszkalnych):
    • 1015 wyznania greckokatolickiego
    • 171 wyznania mojżeszowego
    • 32 wyznania rzymskokatolickiego
  • 1926 – 1150 grekokatolików
  • 1938 – 1549 osób
    • 1365 wyznania greckokatolickiego
    • 160 wyznania mojżeszowego
    • 24 wyznania rzymskokatolickiego

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 29346
  2. ↑ Strona gminy, sołectwa
  3. ↑ GUS. Bank Danych Lokalnych
  4. ↑ Stuposiany, [w:] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1232 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
  5. ↑ Rejestr TERYT
  6. ↑ Tomasz Hołyński, Właściciele i dzierżawcy dóbr ziemskich w cyrkule sanockim w 1804 r. Wyjątek z topograficzno- -statystycznych materiałów Antona Baldacciego w Wiedniu, Res Historica 37, 2014
  7. ↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Rocznik szlachty polskiej. T. 2. Lwów: Księgarnia K. Łukaszewicza, 1883, s. 706.
  8. ↑ Władysław Pulnarowicz: U źródeł Sanu, Stryja i Dniestru (historja powiatu turczańskiego). Turka: Wydawnictwo Związku Strzeleckiego, 1929, s. 126.
  9. ↑ SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 1111, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .

Linki zewnętrzne

  • Dźwiniacz Górny (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 309 .
  • Historia Żydów w Dźwiniaczu Górnym. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. na portalu Wirtualny Sztetl
  • p
  • d
  • e
Gmina Lutowiska
Wsie
Osady
Części wsi
Nieoficjalna
część wsi
  • Widełki
Miejscowości
opuszczone
  • Beniowa
  • Bukowiec
  • Dydiowa
  • Dźwiniacz Górny
  • Krywka
  • Łokieć
  • Sianki
  • Sokoliki
  • Tarnawa Wyżna

Gmina Lutowiska